İZBETON'un Sayıştay raporu... İhalesiz kentsel dönüşüm uyarısı!

Ozan EKİZ / EGEDESONSÖZ – Kamu idareleri ve sosyal güvenlik kurumlarının maddi gelir ve giderlerini denetleyen Sayıştay, İzmir’deki belediyelere dair 2022 yılına dair olan raporunu açıkladı.

Sayıştay, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Beton ve Asfalt Enerji Üretim ve Dağıtım Tesisleri Su Kanalizasyon Tic. ve San. A.Ş.’ye dair (İZBETON) raporunu da açıkladı.

Raporda açıklanan bulgulardan ilki olarak şirketin yabancı kaynaklarının öz kaynakları geçmesi sebebiyle finansal giderlere tabi olduğu belirtildi. Raporda, “Şirket tarafından yabancı kaynak öz sermaye dengesini sağlanarak kullanmış olduğu yabancı kaynaklara ait giderleri finansal gider kısıtlaması uygulamasına tabi olmadan tamamının giderleştirilmesinin sağlanması gerekmektedir” ifadeleri kullanıldı.

MİLYARLIK DÖNÜŞÜMDE YÖNETİM KURULUNUN İMZASI YOK
Raporda, şirketin mali yapısını etkileyecek düzeyde olan faaliyetlerinde yönetim kurulu kararı gerekirken, yönetim kurulu kararı alınmadan genel müdür tarafından direkt imzalanmasına dikkat çekildi. Muammen bedeli 1.254.881.263,74 TL olan 4 adet kentsel dönüşüm yapım işinin genel müdür imzasıyla yürürlüğe konulduğu raporda belirtildi. Raporda, “Şirketin herhangi bir yetki devri olmaksızın yönetim kurulu kararına dayanılmadan genel müdür imzasıyla sözleşmede taraf olarak yükümlülüğe girmemesi gerekmekte olup yapılacak yetki devrine ilişkin düzenlemelerle yönetim kurulu kararı alınmadan genel müdür tarafından imzalanan sözleşmelerle taraf olabilecektir” ifadeleri kullanıldı.

KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA ‘İHALE’ VURGUSU
Uzundere Mahallesi 3.Etap Kentsel Dönüşüm Alanı, Örnekköy 3.4 Etap Kentsel Dönüşüm Alanı, Aktepe Emrez 1. Etap Kentsel Dönüşüm Alanı yapım işlerine ilişkin olarak Sayıştay, bu yapım işlerinin ilgili kanunlara göre üçüncü şahıslara mevzuata aykırı olarak ihalesiz devrettiğine ilişkin raporda not düştü. Sayıştay, bu alanların protokol imzalanarak üçüncü şahıslara verilmesinin mümkün olmadığının altını çizdi.

ALDIĞI BORÇLARI İLGİLİ KURUMLARA BİLDİRMEDİ
Raporda, İZBETON’un Büyükşehir Belediye Meclis Kararı ile Bakanlık görüşü olmadan borçlanmasına dair bir rapor yer aldı. Raporda, şirketin 74.550.000,00 TL borçlandığı ve bu borçlanmaya dair Büyükşehir Belediye Meclis Kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayının alınmadığı belirtildi.

BORÇLARI KİMDEN ALDI?
Bu borçların ise şirketin yönetim kurulu kararı ile a 15.02.2022 tarihinde İzenerji AŞ’den 8.500.000,00 TL, 01.03.2022 tarihinde İzdeniz AŞ’den 3.950.000,00 TL, 30.05.2022 tarihinde İzmir Metro İşletmeciliği Taşımacılık AŞ’den 37.500.000,00 TL, 19.09.2022 tarihinde İzenerji AŞ’den 1.600.000,00 TL, 28.09.2022 tarihinde Egeşehir Yapı Planlama Müşavirlik ve Teknoloji AŞ’den 10.000.000,00 TL, 19.10.2022 tarihinde İzdeniz AŞ’den 13.000.000,00 TL alındığı görüldü.

YÖNETİM KURULU KENDİ ÜCRETİNİ KENDİ BELİRLEDİ
Raporda, yönetim kurulu üyelerine sağlanan menfaatlerin genel kurul kararı ile belirlenmesi gerekirken yine yönetim kurulu ile belirlendiğine dair dikkat çekildi. Yönetim kuruluna ödenecek olan huzur hakkı ve ücret ödemesi gibi kararların yine yönetim kurulu tarafından belirlenmesinin mevzuata aykırı olduğu belirtildi.

İZBETON’un vergi ve SGK borçlarını zamanında ödememesi sebebiyle gecikme cezası ödediği raporda yer alan bir diğer husus olarak öne çıktı. Şirketin, vergi borcu sebebiyle 2.285.355,97 TL gecikme cezası ödediği belirtildi. Ayrıca SGK’ya da 1.578.892,55 TL gecikme cezası ödediği raporda yer aldı.

BİR ŞOFÖR BİN 40 SAAT FAZLA ÇALIŞTIRILDI
Raporda yer alan bir diğer husus ise şirkete bağlı çalışan işçilerde fazla çalışma yaptırıldığı dikkat çekti. Fazla çalışma süresi kanunen yıllık 270 saat olmasına rağmen şoför olan bir işçinin bir yılda bin 40 saat fazla çalıştırıldığı dikkat çekti. Yıllık fazla çalıştırılan işçi sayısının ise 10 olduğu görüldü.

2004 YILINDAN BERİ BORCUNU TAHSİL ETMEDİ
Son olarak raporda şirketin vadesi geçmiş borçlara dair vade farkı uygulamaması ve alacaklara ilişkin takip tahsilat süreçlerinin başlatılmadığı yer aldı. Şirketin bir dernekten 2004 yılından tahakkuk etmiş ancak hala almadığı 75.875,81 TL olduğu görüldü. Yine vadesi geçmiş Gaziemir Belediyesinden 35.000,00 TL, Güzelbahçe Belediyesinden 7.909,34 TL, Balçova Belediyesinden 35.930,91 TL, Ören Belediyesinden 8.900,72 TL, Zeytinova Belediyesinden 14.597,21 TL, Ödemiş Bozdağ Belediyesinden 23.204,62 TL ve Geren Belediyesinden 14.160,00 TL olmak üzere toplam olarak 139.702,80 TL; 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında; Emiralem Belediyesinden 16.892,08 TL ile Koyundere Belediyesinden 6.176,29 TL olmak üzere toplamda 23.068,37 TL alacağı olduğu görüldü.