Sayıştay’dan İZFAŞ’a uyarı: Soyer'in başkanlığı mevzuata aykırı!

Metehan UD / EGEDESONSÖZ – Sayıştay Dairesi Başkanlığı İzmir Büyükşehir Belediyesi şirketlerinden İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür Ve  Sanat İşleri A.Ş’nin (İZFAŞ) 2022 yılı denetim raporunu açıkladı.

SERMAYE KAYBI YÜZDE 46
Şirketin geçtiğimiz yıl 115 milyon 661 bin 429 TL zarar ettiğinin vurgulandığı raporda “Şirketin 2022 yılı sonunda satıcılara olan borçlarının 2021 yılına göre % 298 arttığı şüpheli hale gelen alacaklarının ise % 5 oranında tahsil edilebildiği görülmüştür. Buna göre şirketin ciddi bir nakit darlığı yaşadığı, borçlarını ödemekte ve alacaklarını tahsil etmekte zorlandığı görülmüştür. Şirketin 2022 yılında tescil edilmiş sermaye artırımı tutarının 55.000.000 TL (2022 yılında kararlaştırılan ancak 2023 yılında tescil edilen sermaye artırımı tutarı 40.000.000 TL olup 2022 yılı için toplam sermaye artışı 95.000.000 TL'dir.) olduğu görülmüştür. Ayrıca 31.12.2022 tarihi itibariyle Şirketin kısa vadeli yükümlülüklerinin toplamının, dönen varlıklarını 63.414.466 TL tutarında aştığı, esas faaliyet zararının 119.126.754 TL, dönem net zararının 115.661.429 TL, geçmiş yıllar zararlarının ise 138.560.239 TL olduğu (BOBİ FRS) ; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği hükümlerine göre tutulan defterler itibariyle, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin Geçici 1’inci maddesine göre düzeltilmiş sermaye kaybı oranının 2022 yılı sonunda % 46,1 olduğu görülmüştür” ifadeleri yer aldı.

Raporda mevzuata aykırı olduğu belirtilen bulgular madde madde sıralandı.

‘SOYER’İN BAŞKANLIĞI MEVZUATA AYKIRI’
‘Büyükşehir Belediye Başkanının Aynı Zamanda Şirketlerin Yönetim Kurulu Başkanlığı Görevini Yürütmesi’ başlıklı bulguda ise “Yapılan incelemede, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 12’inci maddesine aykırı olarak Büyükşehir Belediye Meclisinin Başkanı olan Büyükşehir Belediye Başkanının, aynı zamanda şirketlerin yönetim kurulu başkanlığı görevini de yürüttüğü görülmüştür. İZFAŞ - İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat Anonim Şirketi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri gereğince Anonim Şirket statüsündedir. Şirketin Yönetim kurulu Başkanı olarak İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı görev yapmaktadır. Büyükşehir Belediye Başkanının başkanı olduğu şirket yönetim kurulunu ibra etmek ve şirkete ilişkin kanunda düzenlenen diğer genel kurul yetkilerini kullanmak üzere Büyükşehir Belediye Meclisine Başkanlık etmesi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Genel Kurulun devredilemez görev ve yetkilerine ilişkin 408’inci maddesine aykırılık teşkil etmektedir. Bu itibarla, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 12’inci maddesi hükmü gereğince Büyükşehir Belediye Meclisinin Başkanı olan Büyükşehir Belediye Başkanının, aynı zamanda anılan Kanun hükümlerince kurulan şirketlerin yönetim kurulu başkanı olması sözü edilen mevzuat hükümlerine uygun değildir.” İfadeleri yer aldı.

MALİ İŞLEMLERDE EKSİKLİKLER
‘Vadesi Geçmiş Borçlara İlişkin Olarak Vade Farkı Hesaplanmaması’ başlıklı bulguda ise “Şirketin satıcılara olan borcu 2022 yıl sonu itibariyle önceki yıla göre % 298 oranında bir artışla 75.190.706,98 TL olmuştur. 320-Satıcılar Hesabında izlenen bu borçlardan vadesi geçenler için sözleşme hükümlerine göre, sözleşmelerinde hüküm bulunmayanlar için genel hükümlere göre vade farkı gideri tahakkuk ettirilmesi gerekirken bunun yapılmadığı görülmüştür” denildi.

BORÇLARIN ÖDENMESİNDE GÜÇLÜK
“Vadesi Geçmiş Alacakların Tahsilinin Yapılmaması, Ticari Borçların Ödenmesinde Güçlük Yaşanması” başlıklı bulguda da “Şirketin 2022 yılı sonunda 2021 yılına göre, satıcılara olan borçlarının % 298 arttığı, alacaklarının % 1,5 azaldığı, şüpheli ticari alacakların sadece % 5 oranında tahsil edildiği, diğer alacaklar hesabında izlenen ve 2021 yılından devreden 931.344,12 TL tutarlı alacakların tahsil edilmediği; Şirketin ticari alacak toplamının 33.259.155 TL olduğu ve toplam aktiflerinin % 24’ünü oluşturduğu görülmüştür. Buna göre şirketin nakit darlığı yaşadığı borçlarını ödemekte ve alacaklarını tahsil etmekte zorlandığı ve şüpheli alacak riskinin arttığı görülmüştür.” ifadeleri yer aldı.

TERRA MADRE VURGUSU
“Mal ve Hizmet Alımlarında İş Artışlarının Somut Düzenlemelere ve Hesaplamalara Göre Yapılmaması” bulguda ise “Şirket tarafından gerçekleştirilen bazı mal ve hizmet alımları iş artışı ve eksilişlerinde somut hesaplamaya dayanmadan yüzde olarak artış veya eksiliş yapıldığı görülmüştür. 2022/614247 İhale Kayıt nolu dosya kapsamında, 16-18 Haziran tarihlerini kapsayan “Terra Madre Tanıtım Günleri Organizasyon Hizmeti” alımı için 2.600.000 TL bedel karşılığında S. GYO A.Ş. ile 15.06.2022 tarihinde SAM-2022/93 nolu sözleşme imzalanmıştır. Bahse konu alıma ilişkin teknik şartnameye göre işin kapsamı; 16-17-18 Haziran tarihlerinde farklı lokasyonlarda sahne, podyum, ekran ve ses hizmeti kurulumu, kumanya dağıtılması, çeşitli sayılarda yemek ve kahvaltı hizmeti alımı ile şehir içi transfer hizmeti alımından oluşmaktadır. Teknik şartnamede (3) üç gün süresince alınacak hizmetler ayrıntılı olarak detaylandırılmış ancak her bir hizmetin organizasyonun toplam bedeli içindeki payı belirlenmemiştir. Alıma ilişkin sözleşmenin imzalandığı tarihte 1115 Ref nolu hizmet alımı iş artış formu düzenlenerek %18 oranında 468.000 TL iş artışı yapılmış, iş artışına yemek organizasyonlarına katılımın artması gerekçe gösterilmiştir. Asıl alıma ilişkin sözleşmenin imzalandığı gün ve henüz organizasyon başlamamışken yemek organizasyonlarına katılımların artması gerekçe gösterilerek iş artışına gidilmesi doğru değildir. Teknik şartnameye göre, alınacak hizmetlerin sözleşme içindeki oransal büyüklüklerinin belirlenmesi halinde, hangi gün hangi organizasyona katılım artmışsa, ortaya çıkan katılım sayısı esas alınarak somut gerekçelere göre iş artışına gidilmesi gerekmektedir. Bu haliyle sözleşme bedeli üzerinden oransal olarak yapılan iş artışının hatalı olduğu ve gerçek durumu yansıtmadığı değerlendirilmiştir. Şöyle ki, hizmet alımının içinde sahne, podyum, ekran ve ses hizmeti kurulumu ve şehir içi transfer hizmetinin de olması nedeniyle sözleşme bedeli üzerinden iş artışına gidilmiş olması bahse konu hizmetlerde de artış yapıldığı sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Bununla birlikte yemek organizasyonları da (3) üç gün süresince farklı lokasyonlarda ve çeşitli büyüklüklerde yapıldığından hangi organizasyonlara katılım arttı ise ona göre hesaplamalar yapılarak iş artışına gidilmesi gerekmektedir.” denildi.

ŞİRKET ÇALIŞANI OLMAYANLARA ÖDEME
‘Şirket Çalışanı Olmayan Kişiye Ait Giderlerin Şirket Tarafından Ödenmesi’ başlıklı bulguda ise “Şirket personeli olmayan ve şirketle iş ilişkisi bulunmayan Büyükşehir Belediyesi başkan danışmanının yurtdışı seyahatlerine ilişkin ulaşım ve konaklama giderleri, yurtiçi aylık araç kiralama ve akaryakıt giderleri ile muhtelif yeme içme giderlerinin Şirket kaynaklarından karşılandığı tespit edilmiştir.  Yapılan incelemede, Şirket ile bir bağı bulunmayan Büyükşehir Belediyesi başkan danışmanının yurtiçi ve yurtdışı seyahat harcamaları için 195-Avans hesabı kullanılmak suretiyle 303.172,62 TL (Avro ve Türk Lirası toplamı) tutarında personel avansı açıldığı, verilen avanslardan 166.711,42 TL (Avro ve Türk Lirası toplamı) tutarında harcama yapılmış olduğu, bu harcamaların ilgisine maliyet hesapları ile ilişkilendirilerek kapatıldığı görülmüştür. Ayrıca, aynı kişiye ilişkin olarak 740.08.04.14 hesap kodunda 308.144,00 TL tutarında ulaşım ve konaklama gideri kaydedilmiştir. Bununla birlikte, Şirket tarafından kiralanmış olan araçlardan birinin bahsedilen kişi tarafından kullanıldığı ve aracın akaryakıt giderlerinin şirket tarafından karşılandığı görülmüştür. Şirketin kendi faaliyetleri kapsamında olmayan harcamaların Şirket kaynaklarından karşılanmaması gerekmektedir.” ifadeleri yer aldı.

SERMAYE KORUNMADI
‘Şirketin Sermayesinin Korunmaması’ başlıklı bulguda “Şirketin sermayesi 2022 tarihinde yapılan Olağanüstü Genel Kurullar ile 55.000.000 TL tutarında artırılmış ve bu tutarın 30.000.000 TL’lik kısmı tescil edilmiştir. Ayrıca Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartlarına göre 31.12.2022 tarihi itibariyle Şirketin kısa vadeli yükümlülüklerinin toplam dönen varlıklarını 63.416.466 TL tutarında aştığı, dönem net zararının 115.661.429 TL, geçmiş yıllar zararlarının 138.560.239 TL olduğu görülmüştür.” denildi.

‘YÜKSEK TUTARLI HUZUR HAKKI’
‘Şirket Yönetim Kurulu Üyelerine Yüksek Tutarlı Huzur Hakkı ve Ücret Ödenmesi’ başlıklı bulguda ise “Şirket üst üste dönemlerde artan tutarlarda zarar ettiği ve sermaye kayıpları nedeniyle İzmir Büyükşehir Belediyesi bütçesinden sermaye transferi aldığı halde, 2022 yılında Yönetim Kurulu üyelerine huzur hakkı ve ücret olarak 614.986,55 TL tutarında ödeme yapıldığı görülmüştür. Buna göre açıklanan şekilde olumsuz bir mali durum içindeki Şirketin yasal bir zorunluluk olmaksızın, bazı Yönetim Kurulu üyelerine yüksek tutarda huzur hakkı ve ücret ödemesi 6102 sayılı TTK’nın sermayenin ve şirket menfaatlerinin Yönetim Kurulunca korunmasına ilişkin hükümlerine uygun değildir.” denildi.