İhracatçılar uyardı… İncirde büyük tehlike!

Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- EİB Organik Ürünler ve Sürdürülebilirlik Koordinatörü Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, Ege İhracatçı Birlikleri binasında basın toplantısı düzenledi.

Başkan Işık, Ege Bölgesi'nin kuru meyve üretim ve ihracat performansı, sektörün sürdürülebilirlik ve organik ürünler ile ilgili yürüttüğü çalışmaları, önümüzdeki dönemdeki yeni projelerle ilgili kamuoyunu bilgilendirdi.

Toplantıda basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Işık, “Ana hedefimiz sadece tonajları artırmak değil topraklarımızı korumaktır. Ar-Ge, Ur-Ge çalışmalarıyla katma değer ürünlerini artırarak yaygınlaştırmasını sağlayacağız. Misyonumuz, sürdürülebilirlikle gelecek nesillere aktarmaktır" dedi.

KAYBEDERSEK 15 YILDA YERİNE KOYAMAYIZ
Işık ayrıca iklim değişikliği ile birlikte yaşanan kuraklığa dikkat çekererek, tarım ürünleri ile ilgili sulama projelerinin artırılması gerekiyor. İncirde büyük bir tehlike var. Kaybedersek, kaybettiklerimizi 10-15 yılda yerine koyamayız” dedi.

İÇ PİYASADA YETERLİ DEĞER VERİLMİYOR
İç piyasada kuru meyveye yeterince değer verilmediğini söyleyen Işık, 2022 yılı ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Işık açıklamasında “Türkiye olarak ihracatımızı 2022 yılında geçen yıla kıyasla yüzde 13 artışla 254,2 milyar dolara, tarım sektörleri olarak ise %15,3 artışla 34,2 milyar dolara yükselterek başarılı bir yılı geride bıraktık. Çekirdeksiz kuru üzümün bu kadar büyük bir tüketime sahip olması, kullanım alanlarının çok çeşitlenmiş olmasından kaynaklanıyor. Kuru meyve olarak ana girdilerinden bir tanesi fiyat olarak da aynı şekilde rekabetçi bir fiyata sahip. Diğer kurumların verilerine göre ama içinin içeriğine baktığımızda vitamin olarak kalsiyum mineraller olarak olsun bütün değerler bakımından da çok kuvvetli gıdalardan bir tanesi bizim ülkemizde, Ege Bölgesi'nde yetişen kuru üzüm... Yıllar içinde 350 bin ton kapasitesine ulaşmış durumda. Türk tarımında çekirdeksiz kuru üzüm, sürdürülebilirliğin en güzel örneklerinden bir tanesidir. Geçtiğimiz 30 yıla baktığımızda bu 125 bin tonlardan bugünkü rakamlara ulaşmış durumdayız.

DÜNYADA LİDER KONUMDAYIZ
Burada emeği geçen tüm çiftçilerimiz başta olmak üzere sektörün bütün tarafları çok büyük bir başarıya imza atmışlardır ve bu tamamen birlikte çalışmanın eseridir. Çiftçilerimizle biz ihracatçılarımız, üniversitelerimiz, araştırma endüstrimiz hep birlikte tarım bakanlığımız en başta bu sektöre destek vererek haklı olarak dünyada Türkiye üretiminde ve ihracatında lider pozisyonuna gelmiştir ve bu sorumluluğunda sürdürülmektedir. Lider olmanın bir sorumluluğu vardır.

350 BİN TON CİVARINDA İHRACAT GERÇEKLEŞTİRDİK
Arzı mümkün olduğu kadar dengeli bir şekilde pazara vermemiz gerekiyor, geçmişte bunun örneklerini yaşadık. Ürünümüz olmadığında bu inişler ve çıkışlar Türkiye’ye büyük pazar kayıplarına neden oldu. Çünkü raflarda yerini alamıyordu. Ürün pahalandığında başka ülkelere gitmek zorunda. Son 5-6 yıldır bakanlığımızla yaptığımız çalışmalarla ve sektörün kendi içindeki dinamikleri ile birlikte artık biz stoğumuzu da yönetmeye başladık. Çiftçimizin de pazara daha dengeli bir mal vermesiyle bugün artık biz her sene 30 bin ton ürünümüzü gelecek seneye aktararak stok müessesesini yönetilebilir bir duruma geldi. Bu senede 300 bin ton olan üretimimizi geçen seneden devreden üretimle birlikte stoğumuzu oluşturduk. Geçen sene 254 bin ton civarında ihracatımız gerçekleşti. Bu da bir başarı öyküsüdür. Sektörümüzün haklı olarak gerçekleştirdiği bir başarı öyküsüdür. Tonajı arttığında iklim şartları iyi gittiğinde ortalama fiyatımız düşüyor ama rekolte düşük olduğunda da fiyatımız biraz daha artıyor. Bunu yine de engelliyoruz.

EİB olarak 350 bin ton civarında ihracatımızı gerçekleştirdik. Sadece kuru meyve olarak ama üzüm olarak baktığımızda da bunun en büyük kısmını 254 bin tonla üzümümüz oluşturuyor. Dünyada da zaten üzüm birinci sıradadır, ikinci sırada da hurma gelmekte daha sonra erik ve diğer ürünler bu sıralamada yerlerini almaktadır. İç  piyasada kuru üzüm ve diğer meyvelere yeterince değer verilmiyor. Bununla ilgili çalışmalarımız olacak” dedi.

RAKAM YETERLİ DEĞİL
Dünyadaki kuru meyve rakamlarını değerlendiren Işık, “Türkiye yüzde 22 payla kuru üzümde birinci sırada, Amerika Birleşik Devletleri yüzde 16 payla ikinci sırada, İran yüzde 15 ve üçüncü Hindistan. 12 ile dördüncü ve Çin geliyor. Yüzde 8 de şimdi bunlara baktığımızda Türkiye ihracatta da lider durumda ama diğerlerine geldiğimizde Amerika büyük bir kısmını kendisi iç piyasasında tüketiyor. İran’dan aynı şekilde Hindistan aşağı yukarı neredeyse tamamını getiriyor. İç piyasada tüketimi var. Bununla ilgili geçmişte çalışmalar yapıldı ama bunu artırmak zorundayız. Çünkü Türkiye üretmeyi beceriyor. Çiftçisi ile topraklarıyla sahip olduğu kültürüyle her şeyiyle bunu üretiyor ama tüketimimizi de diğer ülkelerde olduğu gibi bizim de yükseltmemiz gerekiyor. Bu bizim üzüm üretimimiz. Yaklaşık 30 bin ton, 40 bin ton civarlarında şarapları da koysak alkol olan üretimini 50 bin tonlara çıkmakta. Maalesef yeterli bir rakam değil. Bir İngiltere’ye Fransa’ya, Almanya’ya baktığımızda bunlar üretici ülke olmamalarına rağmen ithalatçı ülke olmaları lazım. Hepsi bizden çok daha fazla çekirdeksiz kuru üzümü tüketiyorlar.

Sürdürülebilirliğin ile birlikte en büyük kat ettiğimiz yol gıda güvenliğini sağlamak için sahada yapmış olduğumuz çalışmalardır. Bu konuda bakanlığımızla ilçe teşkilatlarıyla, üniversitelerimizle bahsettiğim gibi çok güzel çalışmalar yapıyoruz. Çünkü ihracatımızı satarken her ülkenin kendine göre spectleri var. O ülkelerin spect yerine göre bunu başarmamız gerekiyor. Dolayısıyla bu çalışmalar çok önem arz ediyor. Türkiye'nin arazi yapısından dolayı besin çok önem arz ediyor ve bununla ilgili de hem biyolojik mücadele hem de biyoteknik mücadelede hem arge çalışmaları hem de saha çalışmalarıyla önemli yol kat etmekteyiz. Çekirdeksiz kuru üzümle ilgili çalışmalarımız bu boyutta gidiyor. Yeni Alaşehir bölgesinde Manisa bölgesinde Ur-Ge projelerine başlatıyoruz. Bölge borçlarla birlikte aynı şekilde il ilçe teşkilatları, bakanlıklarımızla birlikte hep birlikte bu ülkelerde bizi daha bir AR-GE çalışmasının içine çekecek ve bizi başarılı bir noktaya götürecektir” ifadelerini kullandı.

TÜBİTAK İLE İŞBİRLİĞİ
Işık açıklamasında şunları söyledi: 

“Sürdürülebilirlik gündemde olan en öncelikli konulardan olup, kuru meyve sektörü olarak hem üretim hem de ticaretimizin sürdürülebilir şekilde devam etmesi için çok yoğun çalışmalar yürütülmektedir. Uluslararası Kuru ve Kabuklu Meyveler Kongresi, 35. Avrupa Ticaret Toplantısı, FRUCOM çalışma grubu toplantılarına iştirak edilmiş, Uluslararası Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretici Ülkeler Konferansı Birliğimiz organizasyonunda düzenlenmiştir. Kuru incir, kuru üzüm ve kuru kayısı kurullarımızın yanı sıra, Bilim ve Teknoloji Kurulumuz, Organik Ürünler Kurulumuz faaliyetlerine devam etmiştir. Sürdürülebilir bir gelecek için su kullanımı ve karbon ayak izi gibi konulara özen gösterilmekte olup, Birlik olarak uzun yıllardır yürütülen Aflatoksinli kuru incirlerin biyogaz tesislerinde bertaraf edilmesi projelerimize ilave olarak işletmelerde kullanılan suyun yeniden kazanımı projesi, Kuru Üzüm, Kuru İncir ve Kuru Kayısıda Kalite ve Gıda Güvenliği artırılması projeleri, İngiltere ve Almanya’da tanıtım faaliyetlerinin desteklenmesi gibi çeşitli projeler ve faaliyetlerde gerçekleştirilmektedir”  dedi.

KAYISI KURUTMA TÜNELLERİ
Kuru meyvelerin ihracatında ikinci sırada Malatya’da yetişen şekerpare olarak tanımlanan kuru kayısının yer aldığı bilgisini paylaşan Işık sözlerini şöyle sürdürdü; “Kuru kayısıda dünya üretiminin yüzde 54’ünü tek başımıza gerçekleştiriyoruz. 2022 yılında ihracatta 402 milyon dolarlık ihracata imza attık. Kuru kayısıda gıda güvenliğini artırmak için kayısı çekirdeği ayıklama, kurutma tünelleri gibi yenilikleri sektöre kazandırıyoruz. Örnek projeler oluşturuyoruz.”

100 BİN TONA GELDİK
Tüm semavi dinlerde kutsal meyve olarak tanımlanan kuru inciri cennet meyvesi olarak nitelendiren EKMİB Başkanı Mehmet Ali Işık, kuru incir üretiminde 100 bin ton sınırına ulaştıklarını kuru incir ihracatından 2022 yılında 246 milyon dolarlık ihracat geliri elde edildiğini aktardı.

İÇ TÜKETİMİ ARTIRMAK İSTİYORUZ
Sağlıklı ürünler olan kuru meyvelerin tüketim alışkanlıklarının çocuk yaşlarda kazandırılması gerektiğine vurgu yapan Başkan Işık, “Avrupa’da çocukların okula götürdükleri beslenme çantalarına mutlaka kuru meyve konulur. Bizde de bu alışkanlığın kazandırılması için çabalarımız olacak. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin stoklarında üzüm var, biz ihracatçılar olarak bu ürünleri küçük paketlerde paketlemeye ve çocuklara ulaştırmaya hazırız. Önümüzdeki günlerde Valiliklerimizle bu konuda görüşmelerimiz olacak. Almanya, İngiltere gibi ülkeler üretici olmadıkları halde bizden çok kuru meyve tüketiyorlar. Her gün bir avuç üzüm, 2-3 tane kuru incir ve kuru kayısı tüketim alışkanlığını çocuklarımıza kazandırırsak, ürettiğimiz kuru meyvelerde arz-talep dengesini de kurmuş oluruz” dedi.

TOPRAKLARI KORUMAK ÖNCELİĞİMİZ
Pandeminin gıdaya erişimin önemini tüm dünyaya acı bir şekilde gösterdiğine dikkati çeken EKMİB Başkanı Mehmet Ali Işık, öncelikli başlıklardan birisinin pestisitsiz, sağlıklı gıdalar üretmek olması gerektiğine dikkati çekti. Işık, “Pandemi sonrasında Almanya ve Avrupa Birliği organik üretimi yüzde 30 artırma kararı aldı. Almanya Tarım Bakanı Cem Özdemir bunu net bir şekilde ifade etti. Bizim de önceliğimiz topraklarımızı koruyarak, sağlıklı gıda üretiminde sürdürülebilirliği sağlamak olacak. Kuru meyvelerimiz sınırlı bir coğrafyada üretilebiliyor. O nedenle bu toprakları korumamız şart. UR-GE ve ARGE projelerimizle bu başlığa odaklanacağız. Üniversiteler, Enstitüler, üreticiler bu konuda paydaşlarımız olacak” diyerek sözlerini noktaladı.