Buca’da dikkat çeken rapor… Stat tahsisi ‘nakdi yardım’ sayıldı

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Buca Belediyesi’nin 2021 yılı Sayıştay Raporu belli oldu. Bir çok bulgunun yer aldığı raporda en dikkat çekici maddeler ise Bucaspor’a tahsis edilen stat ve doğrudan alımlar oldu.

ELEKTRİK ALIMINDA İHALE YAPILMADI
Belediye tarafından yapılan elektrik alımına dikkat çekilen raporda “İdarenin elektrik enerjisi tüketim miktarı, serbest tüketici limitlerinin üzerinde olmasına rağmen elektrik enerjisini ihale yapmaksızın doğrudan tedarikçi firmadan satın aldığı görülmüştür” ifadelerine yer verildi.

Raporda ayrıca EPDK tarafından belirlenen limitin aşılması halinde tedarikçisini seçme hakkına sahip olacak İdarenin elektrik enerjisi ihtiyacını; harcamalarda tasarruf sağlanması ile kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanabilmesi amacıyla ihale yoluyla temin etmesi gerektiği vurgulanırken, EPDK tarafından belirlenen serbest tüketici limitinin aşılması ile tedarikçisini seçme hakkına sahip olan İdarenin elektrik enerjisi ihtiyacını ihale yoluna başvurmaksızın doğrudan sözleşme yaparak tedarik ettiği tespit edildiği vurgulandı. Raporda ayrıca, “Kamu idaresi cevabında, elektrik enerjisi ihtiyacını teminen yapılan sözleşme Tasarruf Tedbirleri ile ilgili 2021/14 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nin yayım tarihinden önce imzalandığı belirtilmiştir. Sözleşme sona erdikten sonraki süreçte enerji alımlarının ihale yoluyla karşılanacağı ifade edilmiştir” denildi.

DOĞRUDAN ALIMLARDA İZİNSİZ LİMİT AŞIMI YAPILDI
İdare tarafından doğrudan temin ve pazarlık usulü uyarınca parasal limitler dahilinde yapılan mal alımı harcamalarının, bu amaçla bütçeye konulan ödeneklerin yüzde 10’unu aşmasına rağmen Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmadığı görüldüğü belirtildi. Raporda ayrıca, “Mal alım harcamaları için yüzde 10 sınırının aşılmasına rağmen Kuruldan uygun görüş alınmamasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmekte olup Kanun’un emredici hükümlerine riayet edilmesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

ŞİRKETLERE TAHADDÜT EDİLEN SERMAYE ARTIŞLARI HESAPLARDA TESPİT EDİLMEDİ
Raporda ayrıca Belediye Meclisi’nde en fazla tartışmalara nende olan konulardan biri olan şirketlere sermaye aktarımı da yer aldı. Belediye tarafından 07.08.2020 tarih ve 2020/98 sayılı Meclis Kararına istinaden Buca İmar İnşaat Sanayi Teknik Hizmetler Anonim Şirketine taahhüt edilen 6.000.000 TL nakdi sermaye tutarının yerine getirilmemiş olan 419.189,00 TL’si ile 05.03.2021 tarih ve 2021/50 sayılı Meclis Kararına istinaden Üzüm Kent İmar ve İnşaat Sanayi Teknik Hizmetler Anonim Şirketine taahhüt edilen ve yerine getirilmemiş olan 1.500.000,00 TL nakdi sermaye tutarının 247 No.lu hesapta izlenmediği tespit edildiği belirtildi. Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususta gerekli işlemlerin yapılacağı belirttiğinin vurgulandığı raporda, muhasebe hesaplarına ilişkin herhangi bir düzeltme kaydı yapılmadığına dikkat çekildi. Raporda ayrıca, “Bu nedenle, mal ve hizmet üreten kuruluşlarla ilgili sermaye taahhütlerinin mevzuata uygun bir şekilde muhasebe hesaplarında izlenmemesi sonucunda İdarenin mali tablolarında 247 Sermaye Taahhütleri Hesabı 1.919.189,07 TL eksik tutar ile yer almaktadır. Sonuç olarak yukarıda belirtilen gerekçelerle, İdarenin mal ve hizmet kuruluşlarına ilişkin taahhüt ettiği sermaye tutarlarının 247 Sermaye Taahhütleri Hesabında izlenmesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

‘TAŞINMAZ KAYITLARI GERÇEĞİ YANSITMIYOR’
İdare tarafından mülkiyetindeki taşınmazlara ilişkin Yönetmelik hükümlerine göre yapılması gereken değerleme işlemleri ve bu değerlerin kayıtlara alınması sürecinin henüz tamamlanmadığı, Yönetmelik’te öngörülen formlar ve icmal cetvellerinin düzenlenmediği bu suretle de muhasebe hesaplarının fiili durumu tam anlamıyla yansıtmadığı tespit edilmiştir. Söz konusu tespite 2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş ancak İdare tarafından mevzuat hükümlerinin gereği yerine getirilmemiştir. İdare tarafından taşınmaz envanterinin çıkarılması, değerleme işlemlerinin tamamlanması suretiyle muhasebe kayıtlarının fiili durumu yansıtmasının sağlanması ve taşınmaz bilgi sistemi ile muhasebe sistemi arasında sağlıklı bir entegrasyon yapısı kurulması gerekmektedir.

TAHSİSLİ TAŞINMAZLAR MUHASEBE KAYITLARINDA YOK
Raporda ayrıca, “250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 252 Binalar Hesabı, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ve 500 Net Değer Hesabı İdarenin mali tablolarında olması gereken tutarlarla yer almamaktadır. Söz konusu durum, mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini etkilemektedir. Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereği İdarenin mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan diğer kurum ve kuruluşlara tahsis edilenler ile kamu idarelerince İdareye tahsisli olarak kullandırılan taşınmazların ilgili muhasebe hesaplarında izlenmesi gerekmektedir” denildi.

Raporda ayrıca diğer bulgular kısmında da dikkat çekici maddelere yer verildi.

İHALELER DÜŞÜK TEKLİF VEREN FİRMALARA VERİLMEMİŞ
İhalelerde ilk öncelik olarak düşük teklif veren tekliflerin ihaleyi kazanması gerektiği belirtilen metinde, buna uyulmadığı vurgulandı. Raporda; “İdare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendinde öngörülen şartlar oluşmadığı halde, bazı yapım işleri ile mal ve hizmet alımı ihalelerinin pazarlık usulü ile yapıldığı görülmüştür. Fiyat dışı unsura yer verilmesinin esas amacı, işin puan verilen iş kalemlerinin hangi gerekçelerle diğer iş kalemlerinden ayrıldığı, teknik değerlendirmenin 60 puan olarak belirlenmesine karşın mali teklifin 40 puan olarak belirlenmesi nedenleri anlaşılamamaktadır. Kaldı ki teknik puan ağırlığının, mali puan ağırlığına nazaran yüksek belirlenmesi isteklilerin teklif ettiği toplam bedellerin, ihale sonucuna etkisini önemli ölçüde azaltmaktadır. Nitekim, söz konusu fiyat dışı unsura ilişkin teknik puanın, teklif bedele ilişkin mali puandan yüksek belirlenmesi nedeniyle aşağıdaki tabloda yer verilen ihalelerin yüksek bedel ile neticelendiği görülmüş olup bu durum, Kanun’un temel ilkelerinden olan kaynakların verimli kullanılması ilkesi ile bağdaşmamaktadır. Kamu idaresi cevabında, takip eden ihalelerde fiyat dışı unsur düzenlemesine gerekçeli bir şekilde yer verileceği ifade edilmiştir. Sonuç olarak, kamu ihalelerinde esas olan yöntem, ihalenin en düşük bedeli teklif eden istekli üzerinde bırakılması olup fiyat dışı unsurun, işe ilişkin ilave bir katkı sağlanması veya işteki birtakım risklerin bertaraf edilmesi amacıyla uygulanması gerekmektedir. Bu durumda fiyat dışı unsur düzenlemesinin amacı ve hesap ayrıntısı, gerekçeli bir şekilde ihale onay belgesine eklenmelidir” denildi.

STAT DESTEĞİ’DE RAPORA TAKILDI
“İdare tarafından kamu kaynağı niteliğindeki stadyumun herhangi bir bedel tahsil edilmeksizin profesyonel spor kulübüne kullandırıldığı ve bu yapının elektrik ile su giderlerinin ödendiği görülmüştür.

Yapılan inceleme sonucunda İdareye ait stadyumun kullanımının 2009/104 sayılı meclis kararına istinaden profesyonel nitelikteki Buca 1928 Spor Kulübüne protokol düzenlenmek suretiyle devredildiği, protokolün kullanım bedeline ilişkin 2’nci maddesinde ise Futbol Federasyonunun belirlediği hasılat dağıtım çizelgesine göre oluşan net hasılatın %18’inin belediyeye yatırılması şeklinde tek maçlık kira tahsil edileceği belirtilmiştir.

Ancak stadyumun spor kulübü tarafından kullanıldığı süreler için herhangi bir bedel tahsilatı gerçekleştirilmemiştir. Ayrıca, bu yapının kullanımından doğan elektrik ve su faturası giderlerinin de belediye bütçesinden karşılandığı tespit edilmiştir. Söz konusu giderlerin, sporu teşvik amacıyla yapıldığı anlaşılmaktadır. Ancak, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde; belediyelerin gerektiğinde, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapabileceği ve gerekli desteği sağlayabileceği ifade edilmiş olup görüldüğü üzere verilen yetki amatör spor kulüpleri ile sınırlandırılmıştır.

Bu bağlamda, İdare tarafından gerçekleştirilen elektrik ve su faturası giderlerinin profesyonel spor kulübü olan Buca 1928 Spor Kulübüne yapılan nakdi bir yardım mahiyetinde olduğu değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak; kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli kullanılabilmesini teminen stadyum kullanım bedelinin, net bir şekilde belirlenerek tahsil edilmesi ve profesyonel spor kulübü açısından nakdi yardım olarak nitelenen harcamaların gerçekleştirilmemesi gerekmektedir.”

OTOPARK ÜCRETLERİ ‘OTOPARK HESABI’NA GÖNDERİLMEMİŞ
“İmar mevzuatı uyarınca İdare tarafından tahsil edilmesi ve nemalandırılması gereken “otopark bedeli” gelirlerinin yapı ruhsatı başvurusu yapanlar tarafından doğrudan İzmir Büyükşehir Belediyesi hesabına aktarıldığı görülmüştür.

Yapı ruhsat harcıyla birlikte tahsil edilen otopark bedellerinin ilçe belediyesi adına kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılması, bu hesapta toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranının uygulanması ve hesaptaki meblağın ilçe belediyesi tarafından otopark tesisi dışında başka bir amaçla kullanılmaması gerekmektedir. Ancak, İdare tarafından tahsil edilmesi ve kullanılması gereken otopark bedellerinin kamu bankalarından herhangi birinde açılması gereken otopark hesabına yatırılmadığı, yapı ruhsatı başvurusu yapanlar tarafından doğrudan İzmir Büyükşehir Belediyesi hesabına aktarıldığı tespit edilmiştir. Kamu idaresi cevabında otopark bedellerinin, Büyükşehir Belediyesinin yazısı doğrultusunda anılan Belediyenin fon hesabına aktarılmaya devam edildiği belirtilmiştir. Ancak, 5216 sayılı Kanun ile Otopark Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler yukarıda detaylarıyla açıklanmıştır. Bu doğrultuda, mevzuat hükümleri gereğince otopark bedellerinin Büyükşehir Belediyesi hesabına aktarılması uygulamasına son verilmelidir. Sonuç olarak, otopark sorununun çözülmesi amacıyla kullanılabilecek gelirlerde önemli kayıplara neden olunmaması adına otopark bedellerinin, İdare tarafından tahsil edilmesi ve ilgili hesaplarda nemalandırılması gerekmektedir”