Beş asırlık şifalı aşure lokum oldu

Mevlana'nın 7'nci kuşak torunu Sultan Divani Mehmet Çelebi, Afyonkarahisar'da 5 asır önce '40 Hatimli 40 Kazan Aşure' geleneğini başlattı. 40 Mevlevi, 40 da Bektaşi müridi olduğu belirtilen Sultan Divani'nin 40 çeşit hububatın 40 kez hatim edildikten sonra pişirilerek dağıtılmasına dayanan geleneği, Afyonkarahisar'da 15 yıldır yaşatılmaya çalışılıyor. 2009 yılından itibaren de aslına uygun gerçekleştirilmeye çalışılan gelenekte her yıl Muharrem Ayı'nın 10'uncu gününde 40 hafızın 40 kez hatim ettiği, 40 çeşit hububat ve baharattan yapılan şifalı aşure, duayla karıştırılıyor. Ertesi gün ise başında 40 hafızın bulunduğu 40 kazanda pişirilen aşure Mevlevi Camii'nin yanı sıra, kentin çeşitli noktalarında dağıtılıyor.
 
'BU TADI LOKUMLA BİRLEŞTİRDİK'
UNESCO Somut Olmayan Kültür Mirası olarak tescil edilmesi amacıyla çalışmaların devam ettiği şifalı aşure geleneğinden yola çıkan bir firma, aşurede kullanılan baharatlarla tatlandırılmış lokum üretti. Afyonkarahisar'daki Mevlevi kültürünü yaşatmak amacıyla şifalı aşurenin içeriğini lokumda kullandıklarını söyleyen firmanın sahibi Erol Öztürk, "Bu baharatları kullanmak için her yıl aşure ayını da beklemek istemedik. Bu tadı, bu şifa getiren baharatları her zaman kullanma arzusuyla bu tarifin lokuma katılabileceğini düşündük. Bu tadı lokumla birleştirebilirsek içeriğindeki şifadan her zaman yararlanabileceğimizi düşündük" dedi.
 


'MEVLEVİ KÜLTÜRÜNÜ YAŞATMAK İÇİN YAPTIK'
Üretimi yapmadan önce eski tarifleri okuduklarını kaydeden Öztürk, şöyle konuştu: "Bu lokumu rahmetli babam şekerci hacı Mahmut Öztürk önermişti. Biz de Mevlevihanemizde kalmış tariflerde adı geçen bütün baharatları bir araya getirdik. Eski tariflerde baharatlar dirhemle anlatılmıştı. Dirhemi grama dönüştürdük. Adı değişen tüm baharatları da tespit ettik. Şifalı aşure, 'Çörekotu kullanın her derde devadır ölümden gayrı' hadisi şerifinden yola çıkılarak yapılmış. Dolayısıyla biz de çörekotu başta olmak üzere tüm baharatları tespit ettik. 40 çeşit hububat ve baharatın hepsini Afyonkarahisar'da bulamadık. Bazılarını farklı şehirlerden temin ettik. Kimisi yaprak, kimisi tohum, kimisi ise kabuk halindeydi. Hepsi toz haline getirildikten sonra bizdeki tarife uygun şekilde karıştırdık. Bu üretimi ticari gayeyle değil Afyonkarahisar'daki Mevlevi kültürünün yaşaması ve yaşatılması adına yapıyoruz."
 
'BAHARATLI LOKUM DİYORUZ'
Sultan Divani'nin adının ticari hale gelmemesi için lokuma 'baharatlı lokum' adını verdiklerini de aktaran Öztürk, çörekotu, zencefil, zerdeçal, karanfil, sinameki, karaali, sarıali, günlük, rezene, kekik ve nane gibi 40 çeşit baharatı belirli bir kıvamda karıştırarak lokumun içine kattıklarını söyledi. Birkaç denemeden sonra tattırarak test ettikleri lokumun beğeni topladığını, sonrasında sürekli üretmeye karar verdiklerine değinen Öztürk, "Bu lokumu Sultan Divani hazretlerinin anısına hazırladık. Her ne kadar bu lokuma 'Sultan Divani lokumu' desek bile bu isimle satış yapmıyoruz. Ticari olarak Sultan Divani adını koymadık. Mevleviliği istismar etmek istemiyoruz. Her yerde Mevlana kebap, Mevlana şeker isimlerini görüyoruz. Biz de Sultan Divani'yi böyle rencide etmemek, ticarileştirmemek için 'baharatlı lokum' dedik. Ama esin kaynağımız Sultan Divani hazretleridir. Şifalı aşure döneminde de Mevlevi Camii'nde ücretsiz olarak bu lokumdan dağıtıyoruz. Amacımız Mevlevi kültürüne katkı sağlamak" diye konuştu.
 
ŞİFALI AŞURE
Sultan Divani tarafından hazırlanan şifalı aşurenin içindeki malzemelerin şunlar olduğu biliniyor; pirinç, göce, pekmez (şeker), kuru fasulye, nohut, arpa, kuru üzüm, incir, fıstık, fındık, ceviz içi, limon, vanilya, pirinç unu, karanfil, tarçın, susam, haşhaş, hardal, çörek otu, gül suyu, şekerpare, kayısı, kuş üzümü, dut kurusu, zencefil, yeni bahar, hıdır yaprağı, portakal özü ile Hindistan cevizi ve baharatlar.