Türkiye'nin fındık politikası duvara tosladı!

Geçtiğimiz aylarda yaşanan kuraklık ve don felaketleri tarım alanlarında birçok ürünü etkiledi. En çok etkilenen ürünler arasında da fındık geldi. Geçen yıl 600 bin tonu geçen üretim rakamlarına ulaşılırken, bu yılki rekolte 400 bin ton seviyelerinde kaldı. Bu rekolte kaybı da beraberinde fiyat artışlarını getirdi. Geçen yıl bu zamanlarda çiftçiden 6 liraya alınan kabuklu fındığın bu yılki fiyatı 15 liraya ulaştı. Üretici fiyatlarının bu denli artması raflarda son 1 ay içinde yansımaya başladı. 90 gramlık paketli kavrulmuş fındığın fiyatı 1 ay önce 2.5 lira seviyesindeyken, şimdi ise 3.75 liraya kadar çıktı.

STOK OLMASI GEREKİYOR
Yaşananların 2008’de değişen fındık politikasından kaynaklandığını ifade eden Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (FİSKOBİRLİK) Başkanı Lütfi Bayraktar, o dönemde sanayicilerin baskısıyla devlet eliyle yapılan alımın sonlandırıldığını ve bu yüzden bu fiyatlara ulaşıldığını iddia etti. Dünyada Türkiye’nin tekel olduğu bir üründe fiyat istikrarı sağlanamamasını bu sebebe bağlayan Bayraktar, şöyle konuştu: “Devlet müdahale alımından vazgeçti ve serbest piyasa düzenine geçti. Bu sayede bir yıl 6 lira olan fındık kilosu bir sonraki yıl 15 liraya çıktı. Her sene farklı fiyatlar oluştu. Şimdi fındıkta kimsenin hesap etmediği noktaya ulaşıldı. Tarım ihracatının yüzde 15’ini oluşturan fındıkta stok olmaması da bu durumun nedenleri arasında. Rekolte düşüp elde de stok olmayınca piyasa dengelenemedi. Ne FİSKOBİRLİK’in elinde ne de Toprak Mahsülleri Ofisi’nin (TMO) elinde fındık yok.”

FİYATLAR YÜKSELEBİLİR
Bu yıl fındıkta Türkiye’nin ‘duvar tosladığını’ dile getiren Lütfi Bayraktar, “Bir kesim üreticinin elinde fındık olduğu için fiyatlar onlara iyi gelecek. Ancak birçok yerde fındık yok. Ordu, Giresun, Samsun ve Trabzon’da sadece dar bir sahil kesiminde fındık var. Yüksek kesimlerde dondan dolayı fındık yandı. Sadece Batı Karadeniz’de Zonguldak, Düzce ve Sakarya’da fındık iyi durumda. Eğer talep artmaya devam ederse fiyatlar daha da yükselecek” dedi. Bayraktar, zam oranlarını sanayicilerin tam olarak raflara yansıtmadığını söyledi.

Tüketim düşecek
Fındıkta yaşanan fiyat artışının arz talep meselesi olarak değerlendiren Karadeniz İhracatçı Birlikleri Başkanı İlyas Edip Sevinç, “Daha tam olarak yeni ürünler piyasaya sürülmedi. İç tüketimin boyutlarını görmeden fiyat artacak veya azalacak demek yanlış olur. Bu analiz amcak ekim sonuna doğru olabilir. Ancak şu unutulmamalı ki fiyatı artan ürünün tüketimi düşüş gösterir. Üretici tarafında durum böyleyken raf fiyatlarında artış yaşanabilir. Ancak aldığımız ilk işaretlere göre yurtiçi tüketim oranları düşecek” diye konuştu.
400 bin ton
2014 yılı Türkiye fındık rekoltesi
600 bin ton
2013 yılı Türkiye fındık rekoltesi
6 TL
2013’te fındık alım fiyatı
15 TL
2014 fındık alım fiyatı
2.5 TL
90 gram kavrulmuş fındığın 1 ay önceki fiyatı
3.75
90 gram kavrulmuş fındığın şimdiki fiyatı
1.7 milyar dolar
Türkiye’nin fındık ihracatı geliri
%15
Fındığın tarım ürünleri ihracatındaki payı