Kırmızı alarm: 2023, en sıcak yıl oldu

Birleşmiş Milletler'in hava durumu ajansı, dünyanın 1,5C küresel ısınma sınırını geçici olarak da olsa aşmaya hiç bu kadar yakın olmadığı uyarısında bulundu.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Salı günü 2023'ün açık ara farkla kayıtlara geçen en sıcak yıl olduğunu doğruladı. Ajansın raporunda sera gazı kirliliği, yüzey sıcaklıkları, okyanus ısısı ve asitlenmesi, deniz seviyesinin yükselmesi, Antarktika deniz buzu örtüsü ve buzulların geri çekilmesi gibi temel göstergeler için "bir kez daha rekor kırıldığı ve bazı durumlarda kırıldığı" tespit edildi.

WMO Genel Sekreteri Andrea Celeste Saulo, örgütün artık "dünyaya kırmızı alarm verdiğini" söyledi.

Rapor, geçen yıl dünya yüzeyine yakın sıcaklıkların, insanların endüstriyel ölçekte doğayı tahrip etmeye ve büyük miktarlarda kömür, petrol ve gaz yakmaya başladığı 1800'lerin sonlarına göre 1.45C daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Rapor, yerleşim olan her kıtada şiddetli hava aşırılıklarını ve özellikle de sıcaklığı belgeledi. 

Rapor, 2023 yılında denizlerdeki sıcak hava dalgalarının ortalama bir günde dünya okyanuslarının üçte birini yakarak hayati önem taşıyan ekosistemlere ve gıda sistemlerine zarar verdiğini ortaya koydu. 

İklim değişikliği aynı zamanda insanları aç bırakan ve evlerinden ayrılmak zorunda bırakan aşırı hava olaylarını da kötüleştirdi. Rapora göre, Afrika ve Güney Asya'da yoğunlaşan "akut" gıda güvensizliği yaşayan insan sayısı 2019'dan bu yana iki kattan fazla artarak 2023'te 333 milyon kişiye ulaştı.

Imperial College London'da iklim bilimci olan ve raporda yer almayan Friederike Otto, "Fosil yakıtları yakmayı durdurmazsak, iklim ısınmaya devam edecek ve yeryüzündeki milyarlarca insan için hayatı daha tehlikeli, daha öngörülemez ve daha pahalı hale getirecek" dedi. 

İklim bilimciler bölünmüş durumda
İklim bilimciler, 2024 yılının başında görülen aşırı sıcaklıkların iklim krizinde beklenmedik bir hızlanmayı temsil edip etmediği konusunda bölünmüş durumda. 

Deniz yüzeyi sıcaklıkları gibi bazı göstergeler beklenmedik şekilde yüksek seyrederken diğer hava olayları düşünülenden daha kısa sürede nadir görülen aşırılıklara ulaştı.

Raporda yer almayan Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü'nden meteorolog Andreas Fink, "Sıcaklıklar açısından, 2023 gibi bir yılın, aşırı olmasına rağmen, insan eliyle ısıtılan mevcut iklim simülasyonlarında zaten mümkün olduğu söylenebilir. Ancak tüm aşırı hava olayları mevcut iklim modelleriyle simüle edilemez" dedi. 

Yenilenebilir kapasite arttı
Rapora göre, 2023 yılında eklenen yenilenebilir kapasite miktarı bir önceki yıla göre neredeyse yüzde 50 artarak son yirmi yılda gözlemlenen en yüksek orana ulaştı.

University College London'da küresel değişim bilimi profesörü olan Simon Lewis, iklimin durumunun insanlık için "hızlanan bir kriz" olduğu uyarısında bulunarak "Karbon emisyonlarının artmaya devam ettiği ve fosil yakıtların çıkarılmasına yönelik devasa yeni yatırımların sürdüğü göz önüne alındığında, ne yazık ki bu, gelecekteki çok daha kötü etkilerin yalnızca başlangıcıdır" dedi.