İzmir'de zeytin ve zeytinyağı sezonu açıldı... Kestelli'den 'denetim' çağrısı!

Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- İzmir Ticaret Borsası ve Bergama Ticaret Odası iş birliğinde 2023- 2024 sezonu zeytin ve zeytinyağı açılış töreni gerçekleştirildi.

Bergama Belediyesi Güzellik Ilıcası Tesisleri’nde gerçekleştirilen programa, Bergama Kaymakamı Avni Oral, Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu, Dikili Kaymakamı Ali Edip Budan, İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, Bergama Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Kolat, İTB Yönetim Kurulu Üyesi ve TARİŞ Zeytin Yağı Birliği Genel Müdürü Güngör Şarman katıldı.

Bergama’daki zeytin bahçesinde sezonun ilk zeytin hasadı yapıldı.

ZEYTİNİN HAK ETTİĞİ DEĞERİ BULMASI İÇİN ÇALIŞACAĞIZ
Törende açılış konuşmalarını yapan Bergama Ticaret Odası Başkanı Kolat, bölge hakkında bilgiler vererek “Bergama’da sanayi, tarım ve turizm beraber olmak zorunda. Serbest Bölgede 20 bin kişinin istihdamı söz konusu diğer tarıma dayalı bölgelerle 40 bini bulacağını düşünüyorum. Turizm konusunda hak ettiğimiz yerde değiliz inanıyorum ki Bergama sanayi ve turizmle de anılır hale gelecek.  Tarımda, pandemi Rusya- Ukrayna savaşı, iklim krizi tarımı öncelikli hale getirdi. Belirli bir süre önce domates toplandı, pamuk toplandı. Yağmur sonrası buğday ekimi de yapıldı bölgemiz verimli topraklara sahip asıl önemlisi zeytin. Bergama zeytini bölgemizde ikinci ürün. İlk ürün pamuk. Zeytin ağacı ve yağhane sayılarımız önemli. Zeytinimiz Pergamon krallığından Osmanlı Sarayına kadar uzanıyor. Bölgedeki zeytinimizin gelişimi için çalışmalar yaptık. Toplantılar yaptık. Üreticilerimiz, odalarımız, kaymakamlığımız ile birlikte bölgede zeytinin hak ettiği değeri bulması için elimizden geleni yapacağız. Burada bulunan herkesin zeytin ve zeytinyağı bereketi sofralarından eksik olmasın” dedi.

EN BÜYÜK ZENGİNLİKLERDEN BİRİ
Zeytinin sağlık sıhhat sembolü olduğunu ifade eden Başkan Kestelli ise, “Zeytin ağacı, bu topraklara bahşedilmiş en büyük zenginliklerden biri. Çürüyüp ölse bile dibinden sürgün vererek yeniden dirilir. Bu yüzden ölümsüzdür, hayat ağacıdır. Meyvesiyle sağlık ve sıhhatin sembolüdür.Tüm kutsal kitaplarda, binlerce yıllık öykülerde, masallarda hep zeytinin adı geçer. Homeros, zeytinyağına “sıvı altın” yakıştırması yapar. Anadolu, tarih boyunca zeytin ağacının ve zeytin kültürünün beşiği olmuş kadim bir coğrafyadır. Ve bu topraklar günümüzde de bu alandaki ayrıcalığını koruyor” dedi

BU YIL YAŞANAN DÜŞÜŞTE KURAKLIK ETKİLİ OLDU
Sektörün her geçen yıl sektörün daha ileriye gittiğini kaydeden Kestelli, “Türkiye'de toplam zeytin üretimi 2021 yılında 1,7 milyon ton iken 2022'de yüzde 71 artış ile 2,9 milyon tonluk rekor seviyeye ulaştı.Zeytin ve zeytinyağı sektörünün toplam ihracatı da 2022- 23 sezonunda toplam 922 milyon dolara yükselerek ihracatta da rekor kırdı. Ancak üretimde bu sezon bir düşüş olacağını hepimiz biliyoruz. Nitekim, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin yaptığı rekolte tahmin çalışmasına göre; 2023-24 sezonunda sofralık zeytin üretiminin 443 bin ton ve zeytinyağı üretiminin 179 bin ton olacağı açıklandı. Zeytin üretiminde bu yıl yaşanan düşüşte küresel iklim değişikliğinin neden olduğu aşırı sıcaklığın, şiddetli doğa olaylarının ve kuraklığın önemli bir etkisi olduğunu söyleyebiliriz.Ağaç başına ortalama verimin geçen seneye göre azaldığı ve ağaç başına 7,9 kg zeytin elde edileceği, buna bağlı olarak toplam elde edilecek zeytin miktarının önceki sezonuna göre yüzde 55 azalacağı öngörülüyor” şeklinde konuştu.

BAKIRÇAY BÖLGESİ’NİN ÖNEMLİ PAYI VAR
Sadece Türkiye’de değil tüm dünyada rekolte beklentilerinin son beş yılın en düşük seviyelerinde olduğunu kaydeden Kestelli, “Dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminin açık ara bir numarası İspanya'da art arda iki yıldır yaşanan kuraklık nedeniyle üretimde büyük bir düşüş yaşanıyor. 2021-2022 sezonunda 1,4 milyon tonla dünya üretiminin bir numarası olan ülkede üretim tahmini bu sezon 680 bin tona geriledi. Bu rakamın 500 bin tona kadar gerileyebileceği söyleniyor. Ülkemiz, zeytin ve zeytinyağı üretimindeki artışını istikrarlı şekilde devam ettirirse İspanya ve İtalya ile birlikte dünya pazarlarında önde gelen konumunu kalıcı hale getirebilir.Geçen sezon sofralık zeytin üretiminde liderliğe, zeytinyağı üretiminde ise dünya ikinciliğine yükseldiğimiz gibi buradaki konumumuzda kalıcıda olabiliriz. İzmir olarak bir değerlendirme yaptığımızda ise ülkemizde zeytinciliğinin en önemli merkezlerinden birisi olduğumuzu söyleyebiliriz.  İlimizde bu sezon yaklaşık 32 bin ton zeytinyağı ve 28 bin ton sofralık zeytin rekoltesi tahmin ediliyor.On yıl önce bu rakamlar üçte iki oranında daha azdı. Üreticilerimiz ve girişimcilerimiz bilgi, birikim ve alın terleriyle bugünkü üretim seviyelerine ulaşmayı başardılar. Bu başarıda Bergama, Dikili ve Kınık ilçelerimizin dahil olduğu dünyanın en verimli ovalarından birisi olan Bakırçay bölgemizin de önemli payının olduğunu belirtmek isterim” dedi

DEPOLAMA KOŞULLARI YETERLİ DEĞİL
Sezon açılışında taleplerini sıralayan Kestelli, “Özellikle fiyatların bugünlerde olduğu gibi yükseldiği dönemlerde. Zeytinyağında tağşiş, sofralık zeytinde merdiven altı üretim sektörün en önemli sorunlarından birisi. Haksız rekabet neden olan, tüketici sağlığını ve güvenini olumsuz etkileyen bu sorunların ortadan kaldırılması amacıyla e-ticaret siteleri de dahil olmak üzere denetim mekanizmalarının daha etkin çalıştırılması gerekmektedir. Zeytinyağı ihracatımız artığında katma değeri daha düşük olan varilli ve dökme ihracat oranımızda artıyor. Nitekim geçtiğimiz yıl gerçekleşen rekor ihracatımızın yüzde 79’u varilli ve dökme olarak yapılırken, sadece yüzde 21 kutulu olarak yapılmıştır. Markalı ihracatı artırmak amacıyla teşvik sisteminde düzenlemeler yapmalıyız. Önemli pazarlarımızdan birisi olan Avrupa Birliği’ne ihracatta uygulanan gümrük vergisinin kaldırılmasına yönelik çalışmalarımızı ısrarla devam ettirmeliyiz. Uygun depolama koşullarının yeterli olmaması kalite kaybına ve ekonomik zarara neden olmaktadır. Üreticilerimizde de işletmelerimizde de mevcut olan bu sorunu azaltmak için lisanslı depoculuk sisteminin yaygınlaştırmaya çalışmalıyız” şeklinde konuştu.

DESTEK MEKANİZMALARI OLUŞTURMALIYIZ
Son yıllarda yaşanan gelişmeler ve iklim değişikliğinin önümüzdeki dönemde ürün arzında önemli dalgalanmalar yaşanabileceğini söyleyen Kestelli, “Bu etki sadece üretimin miktarında değil, aynı zamanda elde edilen zeytin ve yağın kalitesinde ve kompozisyonunda olabilmektedir. İklim değişikliğinin etkilerini tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da azaltacak kültürel uygulamalar konusunda üreticilerimize destek sağlanmalıdır. Tarım sektörünün genelinde olduğu gibi zeytin tarımında da daha çok bilgiye ve daha çok teknolojiye ihtiyaç bulunmaktadır. Hem bu teknolojilerin üretilmesi hem de kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla gereken destek mekanizmalarını oluşturmalıyız. Birkaçını saydığım bu konularda sağlanacak gelişmelerin sektörümüzü küresel pazarlarda daha rekabetçi yapacağına, ihracat gelirimizi de artıracağını inanıyoruz. Bu konuda devletimize olduğu kadar tüm sektör paydaşlarına da önemli sorumluluklar düşüyor. 132 yıl önce ülkemizin ilk borsası olarak kurulmuş İzmir Ticaret Borsası olarak biz de pamuk, üzüm, incirde olduğu gibi zeytin ve zeytinyağı sektörümüzün gelişimi içinde hizmet veriyoruz. Tarımın verimliliğini yükseltmek, ekonomisini büyütmek, kısacası tarımın servetini dönüştürmek için çalışıyoruz. Tüm projelerimizi de bu hedef doğrultusunda şekillendiriyoruz. Ege’nin bereketini başta ülkemiz, sonra da tüm insanlığın refahı için sürdürülebilir kılma amacıyla ilerliyoruz. İzmir Tarım Teknoloji Merkezi bu düşünce yapısının ürünüdür. Keza Ege Gastronomi Projesi böylesi bir inançtan doğmuştur. Borsa Vakfımız, yaptığımız işleri ölümsüz kılabilme arzumuzun bir sonucudur. Bu topraklar bize yüzyıllardır bereketini cömertçe sunuyor. Zeytin de onların başında geliyor. Bize sadece korumak, emek vermek, ileriye taşımak kalıyor. Zeytin hayattır. Kültürel ve ekonomik bir değerdir. Bize emanettir. Onu korumak, büyütmek, ileriye taşımak görevimiz” diyerek sözlerine son verdi.