İMO Başkanı Ayatar: Yapı kayıt belgeleri acilen iptal edilmeli!

EGEDESONSÖZ - İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, SonSöz TV'den önemli açıklamalarda bulundu. Gazeteci yazar Muhittin Akbel'in sorularını yanıtlayan Ayatar, Bayraklı deprem noktasıyla ilgili izlenimlerini anlattı, uyarılarda bulundu.

ODA OLARAK, İLK GÜNDEN BERİ SAHADAYIZ

"Başımız sağ olsun, geçmiş olsun İzmir, diyerek sözlerime başlamak istiyorum. Gerçekten çok acı bir olaydı. Oda olarak, TMOBB olarak sahadaydık ilk andan itibaren. Ulaşabildiğim kadar ilçe belediye başkanını aradım, hasar nedir, biz nerede olalım, diye. Bu İzmir’in beklenen depremi değil, merkezden uzak bir deprem. Açıklanan ivme değeri, dörtte bir oranında. Bu kadar etkiye rağmen çok sayıda bina yıkıldı. Büyük bir hasarla karşılaştık. Gördüğümüz manzara, yapıların son derece sağlıksız olduğu yönündeydi. Bütünsel olarak bakmalıyız, zemin etkisi var elbette, bu büyük yıkımda. Bayraklı’nın zemini alüvyon. Zeminden alınan parametrelerin kullanımı, işçiliğin yeterli olmadığını gördük. Maalesef çok küçük noktalar da çok önemli hatalar gördük. Malzeme kalitesi de önemli tabii ki. Bir yada birkaçındaki hatalar, eksikler bu sonuca ulaştırdı. Deprem öldürmez, insan öldürür, dedikleri doğru."

KALİFİYE ELEMANLARLA YAPILIRSA, YIKIM OLMAZ

"99 depremi bir milat olarak kabul edildi. 99’dan önce yapılmış bu binalarda nervürlü demir kullanımı zorunlu hale geldi. Hazır beton İzmir’de vardı ama ne kadar kullanıldığı muamma. Bizim deprem yönetmeliğimiz var, buna uygun tasarım, kalifiye elemanlardan yapılırsa, biz yıkımla karşılaşmayız. Bir sistem sorunu var burada. Bütünsel bir yaklaşımla değerlendirmek lazım ama bütünsellik sağlanamamış maalesef. Sistemin her yerinde sıkıntı var. Malzeme açısından nispeten iyi durumdayız, işçilik uygulama alanında; müteahhit ayağı var, mesleki denetim ayağı var. Bu mekanizmaların bir kez ehil insanlar tarafından yapılması lazım. Müteahhit de olsa, mühendis de olsa, ehil insanlar tarafından yapılması gerekiyor. Belgelendirmelerde her şeyde sıkıntı var. Bu işin patronları, teknik adamlardır ama maalesef böyle olmuyor, kağıt üzerinde öyle ama gerçekte öyle değil."

EV ALMAK İSTEYENLERE ÖNERİ SUNDU

"Ev satın almak isteyen bir vatandaş, önce bir inşaat mühendisine danışacak. Mühendis sorgulayacak, vatandaş da öyle. Proje ve bilgilerini isteyecek mühendis, projesiyle uyumlu mu diye bakacak. Bütün kurumların sorumluluğu var burada. Bu mekanizmanın sorgulanabilir, net olması lazım. Mühendis bir yol gösterecek sonucunda vatandaşa. Detaylı bir araştırma gerekiyor. Evet, İzmir'de ciddi bir korku yaşadık ama şu an Amerika seçimleri gündem! Gündem sürekli değişiyor ama net bir iradeyle hükümet politikası ortaya konulması gerekiyor bu konuda."

Aynı projede yer alan yan yana iki binanın, birinin yıkılması, diğerinin ayakta kalmasını değerlendiren Başkan Ayatar, şunları söyledi:

"Kolon kesildiği iddiası var, bu ciddi bir şey. Kesinlikle taşıyıcı sisteme müdahale olmaması lazım. Alan açma mantığı, çok ciddi sorunlara yol açar. Burada işçilikte, uygulamada yada sonradan yapılan bir değişiklik olmuş olabilir. Bu da böyle bir sonucu doğurmuş olabilir. Yıkılan binalar arasında, imar affından yararlanan binalar da var."

HASAR TESPİTTE ODAMIZIN GÖREV ÜSTLENMESİ LAZIM

"İlk iletişimi yetkili kurumlarla kurdum. Bir afet anındayız, bir koordinasyon kurduk. Gelin bakın diye çokça talep var bizde. Biz teknik desteğimizi Çevre Şehircilik İl müdürlüğüne sunacağız. Her türlü desteğe ihtiyaç var, bize de ihtiyaç var ama istemiyoruz dediler. Dün İl müdürümüzle görüştük, bizden bir ekip istedi. Bugün tablet eğitimi alıp sahaya çıkacak inşaat mühendisleri odası üyesi arkadaşlarımız... İnşaat Mühendisleri Odası, hak ettiği değeri görmediğini düşünüyorum. Bu konu özelinde, hem de deprem olduğunda farkındaysanız, hep depremin kendisini konuşuyoruz. Medyatik geliyor bu konular. Vatandaş ne düşünüyor bilmiyorum ama ben izlediğimde, ben bu bilgiyle ne yapacağım, diyorum. Bu bilgiler önemsiz demiyorum. Deprem önemli, tamam, ama benim binam sağlam mı, bu konunun konuşulması lazım. Depremin kendisi, fay hatları, tabii ki konuşulacak ama depreme dayanıklı bina tasarımı gündeme gelmiyor. Bir meslek alanı var, konusunda uzman. Meteoroloji, jeoloji mühendisinin ekranda inşaat hakkında konuşmasından rahatsız oluyorum. Çünkü yanlış bilgiler dolaşıyor ortamda. Yerle ilgili bir sorun olursa, jeolojiye sorarsınız ama inşaat alanıyla ilgili inşaat mühendisiyle gündeme gelmesi gerekiyor. Vatandaşın önünde konuşulması lazım. Hasarlı binalar var. Tespit edildi, ne yapılacak şimdi? Buna da bir önce yön çizmemiz gerekiyor. Önce vatandaşın bilgilendirilmesi lazım. Terimleri yanlış kullanıyorlar. Ben okuduğum bölüme dayanarak söylüyorum. Bir birikimimiz var. Odamız adına söylüyorum. Uzmanı varken, başka alanlardakinin konuşmasının etik olmadığını söylüyorum."

KOLON KİRİŞ BİRLEŞİMLERİNDE BÜYÜK HATALAR VARDI

Çöken binalardaki gözlemlerini de paylaşan Oda Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, konuşmasında şu görüşlere yer verdi:

"Zemin zayıf, zeminin farklılaşma durumu var. Onun dışında binalarla ilgili, özellikle kolonların taşıma gücü açısından orada bir kuvvetin fazla geldiğini tespit ettik. Uygulamaların yetersizliğini gördük. Donatıların sağlam olması gerekirdi. Zor ama basit bir şey. Yapılınca çok daha hasarsız olabilecek bir şey. Ufacık bir şey yüzünden sorunlar çıkmış. Kolon kiriş birleşimlerinde uygulama hataları ve malzemede kalite eksikliği var. Her bina kendi dönemiyle yargılanır. Zamanında kullanılan yönetmeliğe uygun muydu, bilemiyoruz. O dönem yapı denetim sistemi yoktu ama o dönemin şartlarına uygunsa ruhsat almasında bir sıkıntı yok. 99’dan sonra bir milat söz konusu. Bu yıkılan binalar içerisinde imar affına uğrayan binalar olduğu bilgisi geldi bana ancak şundan önceki yıllarda yapılan binalar kötü, bundan sonrası iyi demek, diye bir şey yok. Mühendislik desteği almayan bina kötüdür. Bu çok net açık."

ZOR DURUMDAKİ İNSANLARA YARDIM ETMEK GEREKİYOR

"Bayraklı Belediyesinin Deprem Etüt Merkezi var ve binaları inceleyip bir tavsiye kararı veriyorlar. Raporlara göre, ileri tetkik yapılması gereken binalar varmış ama geç kalınmış. Vatandaş, o uyarıyı ciddiye almamış. Fakat burada sorumluluğu vatandaşa yüklemek de doğru değil. Depreme dayanıksız evin güçlendirilmesi yada yeniden yapılması gibi bir çalışmanın ekonomik boyutu var, mülkiyet durumu var. Bu konuda doğru adımlar atmak için, deprem politikasını sağlam oluşturmak gerekiyor. Zor durumda olanlara yardım edilmesi gerekiyor. Mülkiyet açısından gerekli sayı yakalanamayınca bir şey yapamıyor vatandaş. Eğer bir vatandaş, evinin sağlam olup olmadığını öğrenmek isterse, gidilir yerine, projesine bakılır. Eğer projeden farklı bir şey yapılmışsa, ona göre çalışma yapılır. Karot ve donatı örneği alınarak incelenir. Yıkılacak mı, güçlendirilecek mi, buna göre yapılır."

İMAR BARIŞINI DOĞRU BULMUYORUZ

Başkan Ayatar, imar barışıyla ilgili görüşlerini de şu sözlerle açıkladı: "İmar barışı adı altında yapılanları doğru bulmuyoruz. Vatandaş, gidip yapı kayıt belgesini aldı. Vatandaş mühendis değil, dolayısıyla oturduğu ev güvenli mi, bilmez. Bu açıdan çok sıkıntılı. Yapı kayıt belgesi almakla bu iş bitmiyor, evler güvenli hale gelmiyor. Yapı kayıt belgesi almış dahi olsa, o yapılara acilen mühendislik hizmeti sunmak lazım. Verilen yapı kayıt belgelerinin tamamının iptal edilmesi lazım. Mühendislerin sözü geçmediği sürece; imar barışı da olur, deprem de olur, yıkım da olur. Bu işe siyaseten bakmamak lazım. Tabii ki siyasi bir politika vardır ama bu halktan yana olmalıdır. Vatandaş kendini bu yapı kayıt belgesiyle  güvende hissedemez. Bu, onlara güvendeyim hissi vermez. Bu mülkiyetle ilgili bir sorun, güvenlilikle ilgili bir sıkıntı var."

KAÇ BİNA DEĞİL, HANGİ BİNA YIKILACAK, O TAHMİN EDİLMELİ