CHP'li Türeli'den dış borç batağı çıkışı

İZMİR - Türeli, TBMM Başkanlığı’na, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin yanıtlaması istemiyle sunduğu yazılı soru önergeleriyle ülkenin giderek artan dış borç stokunu TBMM gündemine taşıdı.

Yazılı soru önergelerine ilişkin değerlendirmede bulunan Türeli, dış borç stokunun 2002 yılında 129,6 milyar dolar olan seviyesinden hızla artarak 2014 yılının üçüncü çeyreğinde 396,8 milyar dolara yükseldiğini vurguladı. Türeli ,” Diğer taraftan, AKP döneminde 61,8 milyar dolarlık özelleştirme yapılmasına rağmen, dış borçta gözlenen bu hızlı artış durumun ciddiyetini tüm açıklığıyla ortaya koymaktadır” ifadesini kullandı.

Dış borç stokunun kompozisyonuna bakıldığında, toplam borçlar içinde özel kesim borçlarının payının 2002 yılında yüzde 35 olan seviyesinden 2014 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 69,4’e çıktığının gözlendiğine dikkati çeken Türeli, “Özel kesim borçlarının yüzde 43,7’si ise reel kesimin borçlarından oluşmaktadır” dedi.  

“Türkiye dış borç bataklığına saplanmış durumdadır” diyen Türeli,  şunları kaydetti:
“Toplam dış borçların GSYH’ya oranı ise 1998 yılında yüzde 36 iken, 1999-2001 krizi döneminde yükselerek 2001 yılında yüzde 58’e yükselmiştir. 2002 yılından itibaren düşme eğilimine giren toplam dış borçların GSYH’ya oranı 2005 yılında yüzde 35 ile en düşük seviyesine gerilemiştir. Bununla birlikte, söz konusu oran 2006 sonrası dönemde yeniden yükselme eğilimine girmiş olmuş, 2014 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 50 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Türkiye’de 1923-2002 yılları arasındaki 80 yılda yapılan toplam dış borç miktarı 130 milyar dolardır. Bunun içinde Osmanlı İmparatorluğu’ndan kalan borçlar da vardır ve bu borçlar 1954 yılına kadar ödenmeye devam edilmiştir. Ayrıca, Cumhuriyet döneminde Etibank, Sümerbank, şeker fabrikaları, demir çelik fabrikaları, Tüpraş, Petkim ve daha bir çok alanda kamu iktisadi teşebbüsleri kurulmuştur. AKP döneminde birçok kamu iktisadi teşebbüsü özelleştirilmesine ve yabancılara satılmasına rağmen dış borçta inanılmaz bir artış olmuştur. Gelecek kuşaklara çok yüksek dış borç bırakıyorlar.
Cumhuriyetin kurulduğu 1923 yılından AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılına kadar yapılan toplam dış borç 130 milyar dolar iken 12 yılda bu dış borç 397 milyar dolar çıkmıştır.”
 
“DIŞ BORÇTAKİ ARTIŞ…”
Türeli, dış borç stokundaki artışa değindiği önergesinde şu sorulara yer verdi:

“-Cumhuriyetin kurulduğu 1923 yılından AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılına kadar yapılan toplam dış borç 130 milyar dolar iken 12 yılda bu dış borcun 397 milyar dolara çıkmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

-Hükümet olarak 2002 yılında 23,5 milyar dolar olan IMF borçlarını sıfırladığınızı savunduğunuz göz önüne alındığında toplam dış borçlardaki artışı nasıl yorumluyorsunuz?
-2001 krizini izleyen dönemde azalma eğilimine giren dış borçların mili gelirdeki payının yeniden artmaya başlamasını ve 2014 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 50’ye yükselmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
-Dış borç stoku içinde kamu borçlarının payı azalırken özel kesim borçlarının payının artmasının sebepleri nelerdir?
-Özel kesim borçları içinde reel kesimin borçlarının önemli bir payının olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
-Maliye Bakanı’nın Plan ve Bütçe Komisyonunda açıkladığı üzere 2003-2014 döneminde 61,8 milyar dolarlık özelleştirme yapmanıza rağmen dış borçlardaki bu hızlı artışı hangi faktörlere bağlıyorsunuz?
-Dış borç stokundaki hızlı artış Hükümetinizin uyguladığı ekonomik politikaların ortaya çıkardığı bir sonuç değil midir?
-Son günlerde döviz kurundaki hızlı artışın reel kesim borçlarının ödenebilirliğini olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyor musunuz?”