İzmir’in kum zambakları için S.O.S!

Kum zambaklarının Pamucak sahillerinde, Dilek Yarımadası Dipburun Koyu'nda, Büyük Menderes Deltası kumullarında ve Didim Tavşanburnu Tabiat Parkı'nın kuzey kumullarında yetiştiğine dikketi çeken EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, "Milli Park ve Tabiat Parkı kapsamında bulunan 3 alanda büyük ölçüde koruma altında olan kum zambakları insan baskısından uzak bir şekilde yaşamaya devam ediyor. Pamucak sahillerindeki zambakların sayıları yaşam alanlarının turizmle içiçe olması nedeniyle yoğun insan baskısı altında bulunduğundan her yıl giderek azalıyor. Geçtiğimiz yıl yaptığımız sayımda 641 kök olduğunu belirlediğimiz kum zambaklarının sayısında ciddi bir azalma tespit ettik" dedi.


 
Sürücü, kum zambakları dıştan gelecek tehditlere karşın kendilerini deve dikenlerinin içine gizlediğine dikkati çekti. Sürücü, "Geçtiğimiz yıl deve dikenleriyle dolu alanın bu yıl tamamen bilinçsizce temizlendiği ve birçok kum zambağının da yok olduğu gözledik. Kum zambaklarının olduğu alanlara kara taşıtlarıyla girilmemesi gerekirken, ne yazık ki kumsalları temizlemek için traktörlerin bu alanlara girdikleri ve bu önemli bitkiye bilinçsizce zarar verdikleri görüyoruz. Koruma önlemi olmadığı için çocuklar ve deniz için plaja gelen tatilciler, kum zambaklarının içinde geziniyor" diye konuştu.
 
Geçen yıl kum zambaklarının etrafına koruma çitlerinin oluşturulması, plaja gelen ziyaretçilerin bilgilendirilmesi ve uyarılması amacıyla tanıtım panolarının dikilmesi ve bitkilerin yoğun olduğu alanlarda yönlendirmeli patika yolların oluşturulmasıyla ilgi öneriler götürdüklerini hatırlatan Sürücü, şöyle devam etti: "Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4'üncü Bölge Müdürlüğü duyarlılık göstererek kum zambaklarıyla ilgili bilgilendirme ve tanıtım tabelaları dikmişti. Nadir türlerin yaşayabilmesi için her yerin Tabiat Parkı ve Milli Park olması gerekmiyor. Önemli olan bu gibi alanların korunarak kullanılabilmesidir. Bunu sağlamak içinde öncelikle koruma tedbirlerini almak, halkı bu konuda bilinçlendirmek ve bu bitkiyi en iyi şekilde tanıtmak gerekiyor. Kum zambağının yetiştiği kumullara sahip olan kentler son yıllarda bu bitkiyi tanıtan festivaller düzenliyor. Kum zambaklarının Kuşadası ve Selçuk gibi turizm bölgesinde olması bir avantajdır. Öncelikle Selçuk Belediyesine önemli bir görev düşmekte ve 2011 yılında bu bitkinin korunması için taahhüt ettiklerini yerine getirmelerinin çok yararlı olacağını düşünmekteyiz. Kum zambaklarının çok fazla maliyet getirmeyen yöntemlerle hem koruması hem de tanıtılması sağlanabilir. Özellikle alandaki turistik işletmelerin ve otellerin kum zambaklarının korunması konusunda bilgilendirilmesi gerekiyor. Aksi halde, Türkiye kıyılarında çok az kalan ve bölgemiz için önemli bir tür olan kum zambaklarını fotoğraflarından görebileceğiz."
 
Sürücü, Pamucak Sahili'ndeki kum zambaklarının bembeyaz açtığını belirtip kopartılarak başlarına bir şey gelmeden gereken önlelerin alınması gerekteğini kaydetti.


 
KUM ZAMBAĞI
Nergisgiller familyasına ait, kıyı kumullarında yetişen soğanlı bir bitki türüdür. Tüm Akdeniz ülkelerinde ve Karadeniz'in güney kıyılarında yetişir. Çok yıllık, soğanlı, genişçe uzun şeritsi yapraklı, yaklaşık 40-45 cm boyunda, beyaz çiçekli, çiçeklenme zamanı Ağustos ve Ekim ayları arasındadır. Kum zambaklarının nesli tehlike altındadır. Türkiye'de bulunan zambakların nesilleri tehlike altında olması nedeniyle ülke dışına çıkarılması suçtur. Türe yönelik en önemli tehdit, kıyı bölgelerinde hızla yayılan yazlık konutlardır. Kumullar üzerinde zerafeti temsil eden beyaz görüntüsüyle hoş bir görüntü veren kum zambaklarının önemli özelliklerinden birisi de, kuraklık ve tuzluluğa dayanması, sıcakta çiçek açıyor olması ve hiç su istememesidir.