'Genleriyle oynanan bebek araştırmaları yasaklansın'

Bilim insanları ve ahlak bilimcilerden oluşan bir grup, genleriyle oynanmış bebeklerle ilgili araştırmaların bir süreliğine dünya genelinde yasaklanması çağrısında bulundu.

"Nature" dergisinde yayımlanan yedi ülkeden 18 araştırmacının desteklediği öneride genetiği değiştirilmiş bebeklerin dünyaya getirilmesinin bilimsel ve etik olarak tartışılması gerektiğine işaret edilerek, bu tip çalışmaların dünya genelinde 5 yıl gibi bir süre için yasaklanması istendi.

Öneride bu tip çalışmalarla ilgili tartışmaların yapılmasının ardından, her ülkenin genetiği değiştirilmiş bebeklerle ilgili çalışmalara izin verip vermeyeceğine karar verebileceği belirtildi.

Yaklaşık 30 ülkede, genleriyle oynanmış bebeklerle ilgili araştırmalara izin verilmiyor.

İDDİALARI ORTALIĞI KARIŞTIRDI
Çin'in Guangdong eyaletinin Şıncın kentindeki üniversitede görevli bilim insanı Hı Cienkui, 26 Kasım'da gerçekleştirilen zirvede, tüp bebek tedavisi gören 7 çifte ait embriyoların DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik yaptığını ve genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin kasım ayında dünyaya geldiğini iddia etmişti. 

Hı, bastırılmış düşük seviyede HIV enfeksiyonu taşıyan babalardan alınan spermlerin HIV olasılığından temizlendiğini ve bu spermlerin laboratuvar ortamında yumurtayla bir araya getirilerek embriyo oluşturulduğunu savunmuş ve bundan sonraki aşamada da gen düzenleme yönteminin devreye sokulduğunu ileri sürmüştü. 

İnsan genetiği üzerinde deney yapmanın yasak olduğunu bilmesine rağmen böyle bir çalışma yürüttüğünü dile getiren Hı Cienkui, deneklerin çalışmaya gönüllü katıldığını belirtmişti. 

Çinli bilim adamı, çalışması öncülüğünde birçok kişinin hastalıklardan kurtulabileceğini, AIDS hastalığına neden olan HIV virüsünün çok sayıda kişiye bulaşmasının engellenebileceğini savunarak, çalışmasından "gurur duyduğunu" söylemişti. 

Çin Bilim ve Teknoloji Bakanı Şü Nanping, 29 Kasım'da devlet televizyonu CCTV'ye yaptığı açıklamada, "bu ay başında doğan ikiz kız bebeklerin genetiğinin değiştirilmesine yardımcı olduğu iddia edilen araştırma laboratuvarının faaliyetlerinin askıya alındığını" bildirmişti. 

Bakanlığın insan genetiğinde değişiklik yapılmasına kesinlikle karşı olduğunu belirten Şü, ekibin eylemlerinin "yasa dışı ve kabul edilmez" olduğunu, bu konuda soruşturma başlatılması talimatı verdiğini ifade etmişti. 

Genetiği değiştirilen bebeklerin nerede ve ailelerinin kimler olduğu belirsizliğini koruyor. 

BİLİM DÜNYASINDAN TEPKİ
Genetik değişiklik iddiası, bilim dünyasında tepkilere yol açmıştı. Hı'nın görev yaptığı SUST'tan yapılan açıklamada, söz konusu çalışmanın şoke edici olduğu, akademik etik ve normları ciddi şekilde ihlal ettiği belirtilmişti. 

Çin Ulusal Sağlık Komisyonu iddialarla ilgili olarak 27 Kasım'da soruşturma başlatmıştı. Komisyondan yapılan açıklamada, "Guangdong Eyalet Sağlık Komisyonu yetkililerinin bir an önce soruşturma başlatmasını talep ediyoruz." ifadesi kullanılmıştı. 

Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ) yapılan açıklamada da gen düzenlemelerini araştırmak amacıyla bir heyet oluşturulacağı bildirilmişti. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom, "açık kılavuz ilkeler" olmadan gen düzenlemesi yapılamayacağına dikkati çekerek, etik ve sosyal güvenlik konularını kapsayan "standart ve kılavuzların" belirlenmesi için DSÖ'nün uzmanlarının yer aldığı bir heyet oluşturmaya karar verildiğini kaydetmişti.

Çin hükümetinin 2003'te çıkardığı düzenlemeye göre insan embriyosu üzerinde sadece araştırma amaçlı deney yapılabiliyor ve bu embriyoların büyüme süresi 14 günü geçemiyor.(AA)