“Halikarnas Balıkçısı başkalarının çizdiği çizgiden gitmek özgürlüğüme dokunuyor'' diye çizgili kâğıt kullanmaz” demiş … 1977 yılında TRT’de yanına staja gittiğimde söylemiş Şadan Gökovalı ben de not etmişim.

Zaman kolay geçiyor. Şadan Hoca’yı kaybedeli bir yıl olmuş.

***

Şadan Gökovalı “Ben Halikarnas Balıkçısı / Doğdum, Sevdim, Öldüm” kitabına Halikarnas Balıkçısı ile ilgili şöyle bir anısıyla başlar : “Vaktiyle Doğulu bir hükümdar ülkesinin bilginlerini çağırıp, “ben” demiş, “insanlık tarihini öğrenmek istiyorum. Yazıp bana getirin!”

Bilginler günlerce uğraşıp, üç cilt kitap getirmişler, Hünkar: Bunu okuyamam, daha kısa yazın, demiş. Bilginler bu kez, haftalarca çalışıp, tek cilt kitapla gelmiş Hünkar'ın karşısına. Hünkar: Bunu okumaya vaktim yok, bana bir tümceyle özetleyin insanlık tarihini ! Bilginler aylarca uğraşıp çıkıp Hakan'ın karşısına; demişler ki:

“İnsanlar Doğdular, Savaştılar, Öldüler!..”

“Sen, dedik, sen nasıl özetlersin insanlık tarihini?

Hiç düşünmeksizin şöyle dedi:

İnsanlar Doğdular, Sevdiler, Öldüler!..”

***

Hoca’nın doğum günlerini 16 Mart’ta Kaygıseki’de kahkahalar atarak kutlardık.

2020’deki son doğum gününde Bilge Umar Hocamızla beraber kutlamıştık yine…

Aşağıya Gökova’ya kendi deyimi ile Cova’ya indiğimizde bize meşhur öyküyü anlatırdı… Marmaris Yolundaki ağaçlı yolun hikayesini… O hikayeyi sanırım ilk kez Gazeteci Sedat Kaya kaleme aldı. Daha sonra çeşitli yerlerde sık sık ama imzasız karşıma çıktı. Şimdi zamanıdır bu hikayeyi paylaşalım:

Tarih 1938'di. O yıllar Ege'nin kuş uçmaz, kervan geçmez bir köyünde, bir muhtar halkla elele vererek önemli işlere imza atıyordu. Muhtar aydın, çalışkan, çok sevilen, doğayı çok seven, çok bilge bir insandı… Yörede nam salmıştı…

Köylüler muhtara besledikleri güvenle özverili çalışırdı… Köylerine yol, köprü, okul gibi bir çok eser diktiler. Ancak, bölge bataklıktı... Tüm ova sivrisinek yuvasıydı. Bu nedenle sıtma gibi salgın hastalıklar köylüyü canından bezdirmişti. İnsanlar ölüyordu.

Muhtarın o güne kadar 8 kız çocuğu olmuş, 4'ü maalesef ölmüştü. Son çocuğu erkek doğdu. Muhtar erkek çocuğun şerefine halkına söz verdi. O bataklık kurutulacaktı. Çünkü bataklık kurursa, sıtmanın da kökünü kurutacaklardı… İnsanlar yaşayacaktı..

Dönemin valisi de çalışkan, görev bölgesini ve bölge halkını düşünen, üstelik muhtarı çok seven biriydi. Muhtar ve köylüler valiye gittiler. Bataklığı ve onun neden olduğu hastalıkları anlattılar.

Vali, muhtarı ve köylüleri dinledi. Bilim insanlarına danıştı. Sonunda çare bulundu

Bataklığı besleyen sularını kesmenin tek yolu okaliptüs ağacıydı… Lakin ülkede bu ağaçtan yoktu..

Yörede yaşayan dünyaca ünlü bir yazar girdi devreye.. Avusturalya'dan yüzlerce Okaliptüs fidanı getirildi. Köylüler kadın erkek hep birlikte işe koyuldu.

Fidanlar 3 kilometre boyunca tüm ovaya cetvelle çizilmiş gibi karşılıklı dikildi. Ve ağaçlar büyüdükçe bataklık kurudu. Sivrisineklerin ve hastalıkların da kökü kazındı… Böylece muhtar, erkek çocuğunun şerefine halkına verdiği sözü tutmuş oldu...

Bugün Marmaris'e ya da Datça'ya karayoluyla gelenler, Sakar'dan Gökova'ya indiklerinde iki tarafı dev okaliptüs ağaçlarıyla çevrili uzun ince bir yola hayran kalıyorlar. Mola verip, o seyri doyumsuz yolda fotoğraf çektiriyoruz.

Yolun iki tarafındaki okaliptüsler 1938 yılında Gökova köylülerinin diktiği fidanlar... Bazılarının boyu 20 metreyi geçti… O muhtar Gökova köyü muhtarı Mehmet Gökovalı… O dönemin valisi Recai Güreli… Peki, muhtarın oğlu kim biliyor musunuz? Şadan Gökovalı... Muhtar Mehmet'in oğlu.. Halikarnas Balıkçısı'nın manevi evladı… Bir bilge adam... Bir bilim insanı.

***

“Kafam Şişti Düşüne Düşüne/ Belleğimin Dibi Delindi/ Söylesene Yahu Şadan/ O Tanrıçanın Kızlık Soyadı Neydi?” (Ali Yüce- Tanrılar Parlamentosu)

Ardından yazı yazılacak önemde ne çok insan biriktirmişiz.

Hocama saygı ile…