Büşra ÇETİNKAYA / EGEDESONSÖZ – Türkiye’nin önde gelen hızlı teslimat şirketlerinden biri olan Getir, Körfez sermayesine devrinin ardından kuryelere yönelik ücret politikasını değiştirdi.
1 Haziran itibarıyla yürürlüğe giren uygulamayla kurye ücretlerinde yüzde 30’a varan kesintilere gidildi. Getir ve büyük ölçüde Getir’in taşımacılığını yapan Vigo ve Migros’un siparişlerinin taşımacılığını yapan Pakettaxi, paket başı ücretlerde Haziran ayı öncesinde düşüşe gitti.
Turizm Eğlence ve Hizmet İşçileri Sendikası (TEHİS) Genel Başkanı Kubilay Çelik, süreç hakkında Egedesonsöz’e bilgi verdi.
“BAZI KURYELER KONTAK KAPATTI, İZMİR İLE İRTİBAT HALİNDEYİZ”
Çelik, yaptığı açıklamada Getir kuryelerinin İstanbul’un bazı noktalarında kontak kapatarak eyleme başladığını aktararak “İlk önce Getir’e çalışan şirketlerden biri olan Vigo ile başladı. Mayıs ayının sonuna doğru Vigo, ücretleri düşürdü. 1 Haziran itibarıyla Getir İstanbul Beşiktaş Depo’da başladı. Beşiktaş Depo-5-6 gündür kapalı. İşçiler çalışmıyor, kontak kapattılar, Okmeydanı Depo da kontak kapattı. İstanbul ve Ankara’da pek çok ilçede ücret düşürme var. İzmir ile irtibat halindeyiz. Henüz orası ile ilgili böyle bir şey yaşanmadı ama takipteyiz” ifadelerini kullandı.
“KURYELER İŞÇİ SAYILMIYOR, PATRONLAR PİYASA OLUŞTURUYOR”
Kuryenin işçi sayılmamasından, denetim eksikliğinden, söz haklarının olmamasından bahseden Çelik, “Buradaki sorun şu: Ülkedeki her şey zamlanıyor. Temel tüketim maddelerinden kiralara her şeyin fiyatı artıyor. Temmuz’da birçok çalışan zam beklerken kuryelere ücret düşüklüğü yapılıyor. Hiçbir kuryeye haber dahi verilmeden, ‘çalışan çalışır çalışmayan çalışmaz’ diye düşünüyorlar. Bir diğer şey de temmuz ayı Türkiye işçi sınıfı için önemli bir dönem ama kuryeler işçi sayılmadığı için ücretlerde de kontrol ve denetim süreci yok. Söz hakları yok. İşçi sektöründe en alt limit olarak asgari ücret belirleniyorsa patronlar at koşturuyor. Kuryelerin işçi sayılmadıkları süreçte patronlar bir piyasa oluşturuyor. Ücretleri aşağı çekerek oluşturuyorlar bunu. Mayıs ayında bir kurye firmasında çalıştınız diyelim. Üç aşağı bir yukarı aldığınız para belliydi. Yüzde 30’a varan ücret düşüklüğü yapıldı. Beşiktaş Depo’da yapılan resmen bir kuryenin ortalama ücretinin üçte birine tekabül ediyor. Ortalama 6 gün çalışan, uzun saatler çalışan arkadaşlardan bu kesinti 20 bin TL civarında olabilir. O arkadaşın çalıştığı sürede hiçbir sorun yaşamayacak, hiçbir kaza yapılmayacak, motoru arızalanmayacak. Kazandığı para bunlara da bağlı” dedi.
“BİRİ BONUSTAN KESİYOR, BİRİ SAATTEN”
Çelik, farklı kurye çalışma modellerinin olduğunu söyleyerek “Migros’un bir bölümü var, yemek siparişlerinin olduğu. Bir poligon var. Bu poligonun dışına artı 15 TL bonus veriyordu. Bu da bir kurye için ortalama 4 bin TL, 300 paket atsa 3 bin TL yapıyor. Böyle bir ücret kesilme durumu var. İşçi sayılmadıkları için ücretlerin belirlenmesi konusunda da söz sahibi olmuyorlar. Patronlar keyfine göre karar veriyor. Birisi bonustan kesiyor, saatten kesiyor. Bir tane kurye modeli yok, hepsinin çalışma sistemi farklı. Getir’de paket başı ücret alıyorsunuz mesela kimisinde maaşlı çalışıyorsunuz” ifadelerini kullandı.
“İŞ BIRAKANLAR VAR, BAŞKA MESLEĞE GEÇEBİLİRLER”
Kuryelik mesleğinde iş bırakmaların yaşandığını, farklı modellerin olduğu şirketlere geçenlerin de olduğunu ifade eden Çelik, “Getir’de iş bırakanlar var. İşten atılan, depodan çıkarılan, inaktif edilen (getir şirketinde sisteminin kapatılması) var. Ama bu komple kuryeliği bırakacakları anlamında değil. Başka şirketlerde iş bakacaklar, bulamazlarsa başka bir mesleğe de geçebilirler” diye konuştu.