Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan "Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, sağlık hizmetleri alanındaki tanıtım ve bilgilendirme standartlarına yeni bir çerçeve getirirken, sosyal medya hesaplarında paylaşılan çirkin görüntüler ve haksız rekabete yol açan reklamların önüne geçilmesini amaçlıyor. Yurtdışına yönelik ayrı bir platform üzerinden yürütülmek koşuluyla, Türkçe hariç diğer resmi dillerde sponsorlu tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerine izin veren yönetmelik, yurt içinde ücretli, sponsorlu, reklam içerikli paylaşımlara kesinlikle izin vermiyor. Düzenlemeyle, sağlık turizmi kapsamında ülkemize gelenlerin doğru ve güvenilir bilgiyle en uygun sağlık hizmetine ulaşması da amaçlanıyor.
HASTANE VE HEKİMLER, SOSYAL MEDYADA SADECE BİLGİLENDİRME YAPABİLECEK
Bu yönetmeliğin, sağlık turizmine yansımasının nasıl olacağını, bu alanda etkili ve tecrübeli iki isme sorduk. Bir özel sağlık kuruluşunun Genel Müdürlüğü görevini yürüten, eski İl Sağlık Müdür Yardımcısı Şenol Sarıavcı ve 36 yıldır sağlık kuruluşlarına danışmanlık hizmeti veren Harun Aygün, yönetmeliğin sağlık turizmine engel teşkil edecek bir maddesi olmadığını, hatta iç pazarda haksız rekabetin önüne geçilmesinde ciddi faydaları olacağını ifade ettiler. Harun Aygün, Türkiye’deki sağlık tesisleri ve hekimlerin, sosyal medya ve dijital platformlarda yalnızca bilgilendirme yapabileceklerini öngören yönetmelikle ilgili olarak şunları söyledi:
AYGÜN: SAĞLIK TURİZMİNDE ÜLKEMİZİN ADINI KİRLETİYORLARDI
“Yanıltıcı görseller ve makyajlı fotoğraflar tanıtımlarda kullanılamayacak. Bir işlemin öncesi ve sonrasını gösteren görsellerin aynı teknik şartlarda ve ortamda görüntülenmesi, fotoğraflarda tarihlerin belirtilmesi zorunlu olacak. Düzenlemeye göre, hasta görselleri ancak yazılı veya elektronik onay ile Hasta Hakları Yönetmeliği'ne uygun biçimde kullanılabilecek. Hasta yorumları, memnuniyet ifadeleri veya teşekkür mesajları üzerinden tanıtım yapılamayacak. Bu yasaklar, çok önemi ve kıymetli. Yönetmelikle sağlık turizmi yapabilmesi için yetki belgesi zorunluluğu hatırlatıldı. Uçak bileti satışı yapan, sağlık turizmi yapıyor! Berber, saç ekimi üzerine sağlık turizmi yapıyor! Son yönetmelik, yetkili kişi, yani uzmanlık alanı varsa, o alanda sağlık turizmiyle ilgilenebilir, diyor. Hastanesi varsa sağlık turizmi yapabilir, genel cerrah sağlık turizmi yapabilir. Saç ekim merkezi vardır, bu konuda uzmandır, yapabilir. Fakat saç ekim merkezi yok, saç ekim uzmanlığı yok, ama berber… Kardeşim sen saç ekim pazarlaması yapamazsın diyor yönetmelik. Özellikle saç ekimi konusunda yurtdışından gelip saç ektirmek isteyenlerin uğradığı felaketler yüzünden hem sağlık turizmimiz etkileniyor, hem de ülkemizin adı lekeleniyor. Ayrıca bu işte haksız kazançlar sağlandığını da belirtmem gerekiyor.”
O ÜRKÜTÜCÜ VİDEO VE FOTOĞRAFLARI YAYINLAYAMAYACAKLAR
Yeni yönetmeliğin pek çok sorunu çözeceğine inandığını dile getiren Harun Aygün, ayrıca şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu işleri elinde yetki belgesi olduğu halde yapanlar da eksik işler yaparak o kötü algılarla dolu sürece katkı koyuyor, eksik ve zararlı malzemeler kullanarak… Yönetmelik, özellikle sosyal medyada yapılan bilgilendirme adı altında yapılan reklamların sonunu getirecek. Ücretli, sponsorlu reklamlardan bahsediyorum. Hoş olmayan görüntülerden de kurtaracak. Örneğin mide küçültme operasyonunda doktorun, midenin dışarıya nasıl çıkarıldığını gösterecek kadar ileri gittiler. Bir göz operasyonundaki görüntüler son derece ürkütücü. Yeni yönetmelik diyor ki, uzmanlığı olmak şartıyla sadece yaptığı işi, bilgilendirme çerçevesinde anlatacak; reklama kaçmayacak! Bilgilendirme olacak, yönlendirme değil! Ben göz rengini işte böyle değiştiriyorum, mide küçültmeyi işte böyle yapıyorum, gibi ifadeler ve görüntüler asla kullanılmayacak. Haksız rekabetin önüne geçilmesi anlamında bu yönetmelik çok iyi oldu. Birçok yanlışın önüne geçilmesini sağlayacağını umuyorum.”
SARIAVCI: YURTDIŞINDA TANITIMIN ÇERÇEVESİ ÇOK NET ÇİZİLMİŞ
Eski İl Sağlık Müdürü, özel bir sağlık kuruluşunun Genel Müdürü Şenol Sarıavcı da yönetmeliği son derece olumlu bulduğunu, ancak 2023’deki yönetmelik gibi uygulanmayan, denetlenmeyen bir yönetmelik olarak kalmaması gerektiğini söyledi:
“Yeni yönetmelikte Uluslararası Sağlık Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetlerine yönetmelikte ayrı bir yer açılmış. Uluslararası alanda genel ahlak kurallarına, hasta mahremiyetine riayet etmek sponsorlu tanıtım ve bilgilendirme faaliyetine izin veriyor. Bu nedenle yönetmeliğin sağlık turizmini olumsuz etkileyeceğini düşünmüyorum. Yabancı dilde hem internette hem de sosyal medyada faaliyette bir sıkıntı yok. Yönetmeliğin ruhu, sosyal medyada asla yer almaması gereken görüntüler ve haksız rekabete yol açan bilgilendirmelerden geliyor. İl Sağlık Müdür yardımcılığından da geldiğim için konuya biraz da kamusal bakıyorum. Öyle paylaşımlar yapılıyordu ki, iş çığırından çıkmıştı.2023 yılındaki yönetmelikte de bu tür paylaşımlara yasak ve cezalar vardı, ama uygulanmıyordu, denetlenmiyordu. Öyle bir hal aldı ki, hasta mahremiyeti bile yerlerde sürünür oldu. Sağlığın korunması ve geliştirilmesi ile ilgili mevzuata göre zaten talep uyandırıcı reklam veya tanıtım yapamazsın, ancak bilgilendirmede bulunabilirsin. Bu yönetmelikle her hastane kendisine çeki düzen verecek. Bu yönetmeliğin benzeri, 2023’te yayınlanmıştı. Arada çok fazla bir fark yok. Yönetmeliği yayınlamak değil, uygulamak, denetlemek, amaca ulaşmak önemlidir. Yine bu yönetmeliğe uyulmayacağı yönünde endişelerim var. Olumlu sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Yurtdışında tanıtım ve bilgilendirme kulvarı açılmış, daha net çerçeve çizilmiş. Sağlık turizmi açısından bakıldığında, eski yönetmelikten bir tık daha fazla fayda sağlayacak gibi. 2023’teki yönetmelikte tanımlanmamış bazı konular tanımlanmış. Yaptırımlar da uygulanırsa çok iyi olur, çünkü haksız rekabet zirve yapmış durumda.”