YSK Başkanı: Seçim şeffaf ve güvenilir!

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener'den Habertürk'te Kemal Öztürk'e açıklamalar...

Yener'in açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:

Türk halkı demokrasiye inancını bir kez daha ortaya koymuştu. 14 Mayıs'ta yapılan seçimlerin siyasi tartışmaların ötesinde özel bir anlamı bulunmaktadır. Bu seçimler Cumhuriyetimizin 100. yılına denk gelen seçim olmuştur. Seçimler Türk siyasi hayatında bir takım ilklerin gerçekleştiği seçimler olarak tarihte yerini alacaktır. Türk siyasi hayatında ilk kez 1999 yılında 20 siyasi partinin katılmış, en son 14 Mayıs'ta 24 siyasi partinin katılımıyla en fazla parti katılımının gerçekleştiği seçimler olmuştur. En çok katılımın gerçekleştiği seçimler Cumhuriyetimizin 100. yılına denk gelmesi ayrı bir anlam kazanmıştır. Türk siyasi hayatında ayrıca ilk kez ikinci tur seçimleri yapılmıştır. 6 Şubat'ta meydana gelen 9 milyon seçmen ve 11 ilimizi etkileyen deprem ortamında ilk kez seçim tecrübesi yaşadık. Bu seçim sürecinde Cumhurbaşkanlığı adaylarının imza karşılığı aday gösterilmesi sürecinde bir Cumhurbaşkanı adayının adaylıktan vazgeçtiği bir süreç yaşanmıştır. Bu takvim içerisinde bir Cumhurbaşkanı adayının yarıştan çekildiği görülmüştür. Yapılan yasal düzenlemelerle ilk kez bu seçimlerde görme engelli vatandaşlarımız için oy kullanma şablonu kullanılmıştır.

"SEÇİMLER ŞEFFAF VE GÜVENLİ OLMUŞTUR"
Dünyadaki seçim sistemlerinin güvenli olup olmadığına ilişkin bir yorumda bulunmak şahsen doğru olmayacağı düşüncesindeyim. Ülkemizde şeffaf, denetime açık olmasıyla güvenilir olduğuna inanmaktayım. Seçimler yargı gözetiminde yapılmaktadır. YSK, il ve ilçe seçim kurulu, yargıçlardan oluşmaktadır. YSK'da ve diğer kurullarımızda siyasi partilerimizin temsilcileri de bulunmaktadır. YSK gözetiminde yapılan seçimler gayet şeffaf ve güvenilir olduğunu ortaya koymaktadır. Oy verme gününde, oy verme öncesinde, sırasında ve sonrasında sandık kurulları işlemlerini yürütmekte olup, sandık kurullarında bir başkan, bir üye yasanın öngördüğü koşullara göre belirlendi. 5 siyasi parti temsilcisinin de katılımının söz konusu olduğu ve tüm kararlarının oy çokluğuyla alındığı, işlemlerin tutanak altına alındığı ve ıslak imza ile imza altına alınmasıyla güvenir olduğunu söylemek mümkündür.

"YSK KARARLARI İNCELEYİP KARARA BAĞLAMIŞTIR"
Özellikle basın ve ajanslarda seçim günü gecesi veya ertesi günü sonuçlarının, milletvekili sayılarının ilan edildiğini görmekteyiz. Resmi sonuçlarının ilan edilmesi için itiraz süreleri söz konusudur. Kamuoyu bu dönemde daha çok milletvekili seçilen bakanlarımızın yemini konusuna odaklandığı için bilerek veya bilmeyerek kamuoyu manipüle edilerek YSK'nın geciktirdiği ifade edilmiştir. Ayrıca ikinci tur oylaması oldu. Biz her iki seçimde işleyecek takvim, sürelere ilişkin siyasi partilerimiz ve kamuoyuyla paylaştık. İkinci tur oylama için öngörülen süreler, milletvekili seçim sonuçlarının ilanıyla karşılaştırılıp, bilerek gecikme yaptırıldığı yorumlar yapıldığını gördük. Öncelikle sandık kurullarının seçim sonuçları tutanaklarına itiraz süreleri söz konusudur. Prosedürler işlediği zaman, 298 sayılı yasada öngörülen sürelere riayet etmek zorundayız. YSK kendisine yapılan itirazları inceleyip karara bağlamıştır.

"TÜM SÜREÇLER İMZALI TUTANAK ÜZERİNDEN YÜRÜR"
Sandık kurulları 7 kişiden oluşmakta. Bir başkan bir üyesi kamu görevlileri, 5 tanesi siyasi parti temsilcilerinden oluşmakta. Sandık başı işlemlerini o esnada orada bulunan vatandaşlarımız, siyasi parti müşahitleri, milletvekili adaylarımız ve Cumhurbaşkanı adaylarının yetkilerinin izleme hakları vardır. Basının da kendisine ayrılan bölgede seçim iş ve işlemlerini etkilememek kaydıyla oy sayımını inceleme, takip etme hakkı söz konusudur. Kurumumuz yerel, ulusal ve uluslararası basın kuruluşlarının taleplerini olumlu karşılamıştır. Bu kurul oy verme gününde tüm işlemleri yapmakta ve tutanak altına alıp imzalamaktadır. Bundan sonraki tüm süreçler bu imzalı tutanaklar üzerinden yürümektedir. Müşahitlerin görev yerine gitmemeleri partilerin kendi iç meselesidir. Müşahitlerin bulunması ya da bulunmaması kurulun çalışma sistemi karşısında oyların farklı yazılması durumu söz konusu değildir.

"YSK SÜREKLİ TEKNOLOJİYİ TAKİP ETMEKTEDİR"
Seçimler sonuçlarına itiraz edilmesi mümkündür. Bizler YSK olarak oy vermeden sonra tutanakların tamamı, itiraz ve şikayetler sonuçlandıktan sonra sisteme daha hızlı nasıl girilebilir, bunu teknik ekibimizle sürekli olarak teknolojik gelişmeleri de takip ederek gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Seçim sonuçlarının anında açıklamasına engel olan husus yasanın öngördüğü hususlardır. Parlamento bu sürelere ilişkin bir düzenleme düşünürse bizlere düşen bu düzenleme uyarınca faaliyetlerimizi yürütmektir. Islak imzalı sonuçlarının sisteme aktarımının daha hızlı nasıl olabileceği konusunda bilimsel ve teknolojik veriler takip edilerek sistem sürekli yenilenme çalışmaları yapılmaktadır.

"ELEKTRONİK SEÇİM YURT DIŞI SEÇİMLERİ İÇİN VAR"
298 sayılı yasanın 94. maddesinde açıkça yurt dışı seçmenlerinin oy kullanmasında, oy kullanma veya elektronik oylama yöntemlerinin birlikte veya ayrı ayrı uygulanmasına Dışişleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak YSK olarak karar verilir denmektedir. Yurt dışında elektronik oylama sistemi de düzenlenmiştir. YSK 2014 yılında elektronik seçim sistemini izlemiş, daha sonra devamı gelmemiştir. Önümüzde elektronik uygulamanın kullanılmasına yasanın imkan verdiği seçimler yurt dışı seçimler. Önümüzde yaklaşık 5 yıllık süre var. Elektronik oylama yasal düzenlemeye göre yurt dışı seçmenlerimiz için söz konusu. Yasayı uygulamakla yükümlüyüz. Yurt dışı seçmenlerimizin elektronik oy kullanmasının mümkün olup, olmadığının bugünden hukukçularımız, siyasi partilerimiz, kamuoyu ve bilişim uzmanı tarafından enine boyuna değerlendirilmesi gerekir. Faydalarının, zararlarının neler olduğu, güvenlik açıklarının giderilmesi için ne tür önlem alınmasının ortaya konulması gerekmektedir.

ELEKTRONİK SİSTEMDE OY KULLANMA
Yurt içi seçimlerde elektronik oylamanın geçerli olabilmesi için parlamentonun kanuni düzenleme yapması gerekmektedir. Sadece bizlerin gözlemde bulunması yeterli değil. Aynı zamanda teknik ekibin, bilgisayar mühendislerimizin de bu konuda gerekli çalışmaları yapması gerekir. Hibrit model dediğimiz hem ülkede bizdeki gibi klasik oy kullanılmasının hem de elektronik sistemde oy kullanıldığı ülkeleri gördük. Letonya'da bunu gözlemledim. 1 milyon küsura yakın seçmen vardı orada. Bu nedenle oradaki gözlemlerimizin ülke uygulaması açısından ışık tutacağını düşünmüyorum. Önce Köln'de başladı bu uygulama. 2005 yılında Anayasa Mahkemesi kararla Almanya'da elektronik oylamanın durduğunu görmekteyiz. Aynı şekilde Hollanda ve İrlanda bir müddet kullanıp daha sonra vazgeçtiğini görüyoruz. Her ülkede farklı kullanılıyor. Nüfus cüzdanı ve parmak iziyle sisteme entegre ediliyor. Makinada nüfus cüzdanı sistemi okutuluyor. Parmak izinden sonra ekrana siyasi partilerin listesinin geldiği, elektronik olarak tuşa basarak çıkan sonucu sandığa atma şeklinde olanlar da var. Tamamen bilgisayar ortamında gerçekleşen sistemler var. Bunu şu anda en geniş şekilde uygulayan Estonya.

"ÇALIŞMALAR BİZE IŞIK TUTACAKTIR"
Sistemin güvenilir, şeffaf ve denetlenebilir olmalıdır. Değişik sistem uygulayan geniş çaplı araştırmalar gerekir. Önümüzde süreç var. Kamuoyu, bilişim uzmanları, hukukçuların tartışıp değerlendirilmesi, çalışmaların sunulması bize atacağımız adımlarda ışık tutacaktır. Bu da bize yol çizecektir.

"KABİNLERDE YIPRANMA SÖZKONUSU"
Kısa bir moladan sonra 1 Ocak 2024 tarihinde yerel seçimlerle ilgili olarak çalışmalarımıza başlamış bulunmaktayız. 14 Mayıs ve 28 Mayıs tarihlerinde seçim yaptık. Sandık ve paravanlarımız ilçe ve il seçim kurullarındaki donanımlarında hangi eksikliklerin bulunduğu tespit edildi. Gerekli ilçe ve il seçim kurullarımızda donanım eksikliklerinin olup olmadığı yazışmalarını yaptık. Sandıklarımızda çok fazla tahribat yok. Daha çok oy verme kabinlerinde yıpranmalar söz konusu. Sandıklar ilçe seçim kurullarımızda, belediyelerde, mülki idare amirlikleri, savcılıklarımızın depo olarak bulundurdukları yerlerde bulunuyor. YSK'nın Konya'da deposu var, orada malzemelerimiz duruyor. Mühürler ilçelerde kalıyor.

"YEREL SEÇİMDE SEÇMEN SAYIMIZ ARTACAK"
31 Mart 2024 seçimlerinde seçmen sayısında artış olacaktır. Yine seçim süreci içerisinde seçmen niteliğini kaybedecek seçmenlerimiz de olacaktır. Vefat, hükümlü olanlar, asker olanlar, kısıtlılar. Tahmin etmek mümkün değil. 14 Mayıs'taki seçmen sayısından fazla olacağını söylemek mümkündür. Seçim takvimi içerisinde bu sayı netleşir. Şu anda net tarih vermek kamuoyunu yanıltıcı olur. 1 Ocak itibariyle seçim sürecimiz başlayacaktır.