Koronavirüs aşısında patent tartışması

Fransız haber ajansı AFP'ye konuşan CEO Albert Bourla, Pfizer'in ABD tarafından koronavirüs aşıları için patent korumalarından feragat edilmesi yolunda yapılan çağrıya destek vermediğini duyurdu.

Almanya Başbakanı Angela Merkel'in sözcüsü de Berlin Yönetimi'nin Covid-19 aşılarındaki patent korumasının sürmesinden yana olduğunu bildirdi.

Alman Sözcü, ABD'nin teklifinin bir bütün olarak aşı üretimi etkileyeceğini savunarak, "fikri mülkiyet hakkı korumasının bir inovasyon kaynağı olduğunu ve gelecekte de bu şekilde kalması gerektiğini" ifade etti

ABD'Lİ BÜYÜKELÇİ DÜN AÇIKLAMIŞTI
ABD Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Katherine Tai, ABD'nin aşılardaki fikri mülkiye haklarından feragat edilmesine destek verdiğini duyurmuştu.

ABD Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Katherine Tai Twitter'dan yayınladığı açıklamada şu ifadelere yer vermişti:

"Bu küresel bir sağlık krizi ve COVID-19 pandemisinin olağandışı şartları, olağan dışı tedbirleri de gerekli kılıyor. Yönetim (Washington) fikri mülkiyet haklarının korunmasına fazlasıyla inanıyor, fakat pandemiyi bitirmeye hizmet için COVID-19 aşılarına yönelik bu korumalardan feragat edilmesine destek veriyor."

UĞUR ŞAHİN DE SICAK BAKMIYOR
Alman ilaç firması BioNTech'in kurucularından Prof. Dr. Uğur Şahin de Covid-19 aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyetten vazgeçmenin doğru bir yol olmadığını, bunun yerine üretim lisansları verilmesi gerektiğini dile getirmişti.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise aşıların fikri mülkiyet haklarının kaldırılmasını tartışabileceklerini söylemişti.

PUTİN'DEN DESTEK
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de yaptığı açıklamada Kovid-19 aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyet hakkının kaldırılmasını desteklediklerini söylemişti.

Putin, "Pandemi de acil durum. Elbette Rusya modern koşullarda böyle bir yaklaşımı destekleyecektir." ifadesini kullanmıştı.

DTÖ'DEN MÜZAKERELER İÇİN YEŞİL IŞIK
Dünya Ticaret Örgütü'nde (DTÖ), Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin başını çektiği bazı ülkelerin Kovid-19 salgınının tedavisi, teşhisi ve yayılmasının önlenmesi için fikri mülkiyet haklarını düzenleyen Fikri Mülkiyet Haklarının Ticari Niteliklerine İlişkin Anlaşmanın (TRIPS) belli hükümlerinin rafa kaldırılmasını talep eden önerisi görüşüldü.

Ticaretle bağlantılı fikri mülkiyet haklarını düzenleyen tek küresel kuruluş olan DTÖ'de, Kovid-19 aşılarında fikri mülkiyet haklarının kaldırılmasını da içeren öneri Genel Konsey Toplantısında ele alındı.

DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, toplantının ardından yaptığı açıklamada, ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai'nin Kovid-19 aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyetin geçici olarak kaldırılmasını destekleyen ülkelerle hareket etme arzusunu içtenlikle karşıladığını vurguladı.

Okonjo-Iweala, Kovid-19 salgınına dünyanın acil yanıt vermesi gerektiğinin altını çizerek "Çünkü, dünya seyrediyor, insanlar ölüyor." ifadesini kullandı.

Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin başını çektiği ülkelerin önerisinde revizyon hazırlığından memnuniyet duyduğunu belirten Okonjo-Iweala, "Metin bazlı müzakerelerin başlayabilmesi için bunu mümkün olan en kısa sürede masaya koymalarını tavsiye ediyorum." çağrısı yaptı.

Kovid-19 aşıları için pragmatik bir yol bulunması gerektiğini ifade eden Okonjo-Iweala, bunun hayat kurtaran aşıların üretimi açısından çok önemli olduğunu kaydetti.

Okonjo-Iweala, bu konuda ülkeleri birlikte harekete etmeye davet etti.

DTÖ'de öneriyi sunan üye ülkelerin hazırladıkları öneriyi yeniden düzenlemesi ve bu ay içinde metin üzerinde müzakerelere başlanılması bekleniyor.

DTÖ'DE BİR ÜLKE DAHİ İTİRAZ EDERSE ABD'NİN KARARI KABUL EDİLMEYECEK
Özellikle muafiyetin sadece aşılara yönelik olacak şekilde daraltılması, fikri mülkiyet hakkı sahiplerine uygun bir ücret ödenmesi ve uygulama süresinin belirli tutulması bu müzakerelerde en önemli tartışma maddeleri olacak.

Önerinin mevcut halinde Fikri Mülkiyet Haklarının Ticari Niteliklerine İlişkin Anlaşmada (TRIPS) yer alan genel hükümler, telif hakları, endüstriyel tasarımlar, patentler gibi fikri mülkiyet haklarının uygulanmasına ilişkin II. Kısmının 1, 4, 5, ve 7. Bölümleri ile Anlaşmanın III. Kısmı hükümlerinin ve bu kapsamda getirilen yükümlülüklerin Kovid-19 salgınının tedavisi, önlenmesi ve teşhisi süresince askıya alınması ve bunlara ilişkin yaptırımlardan üyelere muafiyetler tanınması öngörülüyor.

DTÖ'de kararlar uzlaşıyla alınıyor ve bir ülkenin dahi itiraz etmesi halinde karar kabul edilmiyor.

IFPMA'DAN ABD'YE TEPKİ
Cenevre merkezli Uluslararası İlaç Üreticileri ve Dernekleri Federasyonu (IFPMA) ise ABD'nin kararına tepki göstermişti.

Küresel ilaç ve aşı firmalarının pek çoğunu bünyesinde barından IFPMA, aşı üreticilerinden yana tavır sergilemişti.

IFPMA, ABD'nin Kovid-19 aşıları üzerindeki fikri mülkiyet hakkından geçici olarak feragat edilmesini destekleme taahhüdü, "hayal kırıklığı" olarak nitelendirerek, "Kovid-19 aşılarının patentlerinden feragat etmek, üretimi artırmayacak veya bu küresel sağlık kriziyle savaşmak için gereken pratik çözümleri sağlamayacaktır." görüşünü savunmuştu. (AA)