İzmir’de belediyeler zirvesi... Soyer'den hükümetin su politikasına eleştiri!

Oktay GÜÇTEKİN/EGEDESONSÖZ- CHP’nin 11 büyükşehir belediye başkanı bguün İzmir’de bir araya geliyor.

“Kentlerde sürdürülebilir su politikaları zirvesi” başlığı ile yapılan toplantıya  İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfi Savas, Istanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem Imamoğlu, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer, Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün ve Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak'ın yanı sıra Ardahan Belediye Başkanı Faruk Demir, Burdur Belediye Başkanı Ali Orkun Ercengiz, Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan, Kırklareli Belediye Başkanı Mehmet Siyam Kesimoğlu ve Sinop Belediye Başkanı Barış Ayhan, İzmir İlçe Belediye Başkanları, İYİ Parti İzmir İl Başkanı Hüsmen Kırkpınar, CHP İzmir Milletvekilleri ve çok sayıda STK temsilcisi katıldı.

SOYER: SU POLİTİKAMIZ YANLIŞ YÖNETİLDİ
Zirvenin açılış konuşmasında konuşan Tunç Soyer, “Türkiye’nin yeni su politikasının temellerini atılacak bu buluşma ile. Türkiye’de son 60 yılda Marmara Denizi’nden daha büyük sulak alan kurutuldu. Doğal karakterini koruyan sağlıklı akan nehir ekosistemi neredeyse kalmadı. Yer altı suları derinlere çekildi. Ülkemiz kuraklık ve susuzluk nedir bilmezdi, bereketli toprakları kuraklık ve susuzlukla tanışmaya başladı. Her yıl acaba bu yıl suyumuz yetecek mi korkusu ile karşılaştık. Bunun nedeni suyumuzun yanlış yönetilmesi. İklim krizimiz topraklarımızdaki susuzluk riskini büyütürken toprakların topyekun terk edilmesi endişe veriyordu.  Daha 3 gün önce 19 Mart’ta dünya kuralık ve susuzluk ile pençeleşirken, Türkiye’nin sulak alanları ile ilgili bir değişiklik yapıldı. Büyük altyapı projelerine buralarda izin verildi.  İçme suyumuzu ve doğamızı kurutarak kuraklıkla mücadele etmenin yol haritasını çiziyorlar. 2019 verilerine göre su kaynaklarımızın yüzde 77'si tarımda kullanılıyor. İzmir'de başka bir tarım mümkün diyerek bu durumu tersine çevirmeye başladık. Ülkemiz için susuzluğun kader olmadığını gösteren yeni ve çağdaş bir su politikası açıklayacağız. 22 Belediye başkanının ortak imzası ile olacak. Bu cesaret ve kararlılığımız, birlik ve beraberliğimizi koruyacak” dedi.

YAVAŞ: ORTA ANADOLU 20-25 YILA ÇÖLLEŞECEK
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ise “Bu toplantının tertip edilmesi ve bu konun konuşulması çok çok önemli. Ülkemiz kuraklığa doğru gidiyor. Özellikle yaşadığımız Orta Anadolu, 20-25 yıl sonra çölleşecek. Bunu görüyoruz ancak kimse tedbir almıyor. Ben daha önce yurt dışında yaptığımız incelemede 1930 yıllarında dünyanın her yerinde büyük bir kuraklık olduğu ve bu konuda büyük önlemler alındığı anlatılmıştı. Sondaj yapamıyor, kuyu açamıyorlardı. Biz biraz geç keşfettik bunu. Şu an Ankara'da o kadar hobi bahçesi var ki suyumuzun yüzde 75'ini azınlık kullanıyor.  Türkiye'nin yarısını yöneten belediye başkanları olarak suyumuzun doğru yönetilmesi için bir manifesto hazırladık. Buradan dünyaya bir çağrıda bulanacağız, inşallah buna kulak verilir. Biz bir şeyi kaybettikten sonra tedbir alıyoruz ancak bu sefer bir şeyi kaybetmeden tedbir alacağız” dedi.

ÇERÇİOĞLU: YER ALTI KAYNAKLARIMIZI VAHŞİCE KULLANIYORUZ
Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu, yaptığı açıklamada “Türkiye nüfusunun yarıdan fazlasını temsil eden büyükşehir belediye başkanlarımız, il belediye başkanlarımız ve değerli katılımcılarımız var. Doğal su kaynaklarımızı korumalıyız. Özellikle yer altı kaynaklarımızı maalesef özür dileyerek söylemek gerekirse vahşice kullanıyoruz. Özellikle kaçak açılan sondaj kuyularına önlem alınması ve denetimlerin üst noktada yapılmasına inanıyorum. Tarımda modern sulama sistemleri kullanılması ve ürüne göre su verilmesi çok önemli. Bir desen ve planlama yapılmalı. Susuzluk bizi yönetmeden biz suyu yönetelim diyorum” dedi.

BÜYÜKERŞEN: PARASINI ÖDEDİĞİMDE İSTEDİĞİM KADARIYLA SU KULLANIRIM DÜŞÜNCESİNİ YANLIŞ
Eskişehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen, su kullanımı ile ilgili vatandaş nezdinde yanlış anlaşılmalar olduğunu belirtti. Büyükerşen açıklamasında “Suyun insan hayatı ve canlıların hayatındaki önemini tekrarlamaya gerek yok. Evlerimizde zaman zaman yaşanan kesintilerde bile hayatımızı nasıl eziyet ve çileye dönüştürdüğünü hepiniz yaşamasınızdır. Kısa süreli bu durumu yaşamak bile önemini anlatmıştır. Bilinenin aksine su zengini olmayan bir ülkeyiz.  Ülkemizde bulunan akarsu, dere, çay, göl gibi sulak aranlar yeraltı suları itibari ile fakir olduğunu hepimizin fark etmesi lazım. Bunun için kullanımına dikkat etmeliyiz. Doğanın kendisinin savunma yollarından bir tanesi de sular. Göller kuruyor, yer altı suları derinliklere iniyor. Onları kullanabilmesi sansımızı zor duruma düşürecek fakirliğe doğru düşüyoruz. Genellikle çoğu kesimde istediğim zaman, istediğim kadar suyu kullanma imkanına sahibim diye bizlerden hizmet bekliyor. Bu yanlış bir algı… Parası karşılığında istediği miktarda kullanabilme algısını değiştirmemiz lazım. Okullarda çocuklardan başlayarak su sıkıntımızın gelecek adına ne kadar sıkıntı yarattığını anlatmak zorundayız. Parasını ödediğimde istediğim kadarıyla su kullanırım düşüncesini yanlış olduğunu anlatmak zorundayız” dedi.

NE OLUR AZ SUYA İHTİYAÇ DUYAN BİTKİLERİ EKİN
Eskişehir’de tarımsal su kullanımı konusunda uyarıları olan Büyükerşen, “Suyun verimli kullanılması konusunda tarımla ilgilenen kısma anlatmak zorundayız. Tarım modellinde suyun kullanımının belli standartlara oturtulması gerekir. Hükümetimiz destek vermediği için bizde Eskişehir'de çok büyük sıkıntı çekiyoruz. Yaz aylarında komşu olan ilçemiz ile psikolojik bir savaş yaşarız. Öylesine suya ihtiyaç duyan bitkileri ekiyorlar ki, kendilerinin kullanabileceği su kaynağı hükümet tarafından çözüme kavuşturamadıkları için Porsuk Nehri’ni kullanmak istiyorlar. Biz her mevsim basında uyarırız. Ne olur az suya ihtiyaç duyan bitkileri ekin diye öneririz. Bu toplantının önemi çok büyük. Zengin su kaynakları olmayan ülkemizin bununla ilgili proje ve plan uygulaması lazım… Belediyenin yetki altına getirilmesi gerekir” dedi.

İMAMOĞLU: BETON KANALI BÜYÜK BİR İHANET VE TEHDİT
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İstanbul’da yapılömak istenen tartışmalı ‘Kanal İstanbul’ projesi ile ilgili eleştirilerini yükseltti. Su konusunun belirli bir süreç içerisinde çözüme kavuşacağını söyleyen İmamoğlu, “Meselemiz çok çok önemli. Bu meseleyi burada 11 büyükşehir belediyemiz ve il belediyelerimize baktığımızda ülkemizin yüzde 65'ine sahibiz. Bunlar geçici bir mesele değil. Ülkemizde birçok konu var bunları sürekli konuşabiliriz ancak bir gün gelir bunları çözeriz ancak su meselesi bir süreç meselesi. Bir anda çözüm bulacağımız bir mesele olmadığını biliyoruz. Diğer konuları düzeltebileceğimiz gibi su konusunda da büyük bir iradeyi ortaya koyma sorumluluğumuz var. Bu dünyanın sorunu… Kuraklıktan dolayı dünyanın birçok yerinde milyonlarca insanın göç dalgasında oluğunu görüyoruz. Su kaynaklarının yok edilmesi yönündeki irademizi korumalıyız. Doğa ile hiç inatlaşılmaz. Doğaya karşı bir takım hamlelerde bulunma ciddi problemler yaratıyor. Bunlardan bir tanesini İstanbul’da yaşamaktayız. İstanbul’da yapılmak istenen beton kanalı büyük bir ihanet ve tehdittir. Bu konuda hep beraberlik seferberlik sürecini başlatmanın sorumluğunu taşıyoruz. Hep beraber 85 milyon vatandaşımızın sürece dahil olması gerekir. İnşallah ülkemizin geleceğinde suların korunduğu ve doğa ile mücadele edilmediği bir geleceği yaşarız” dedi.

BATIDA ÇEVRE DOSTU GÖZÜKENLER ASLINDA KÜRESEL ISINMANIN MERKEZİ
Mersin Büyükşehir Belediyesi Başkanı Vahap Seçer, “Çağımızın en önemli sorunu su. Bu sorun sadece ülkemizin sıkıntısı değil. Tüm dünyamızın uğraştığı konu su krizi… Artan insan nüfusu sonrası ihtiyaçların artması, insanların ihtiyaçlarını giderecek alanlarda bizler gibi gelişmekte olan ülkelerdeki çözümler durumu buraya getiriyor. Sanki dünyada su bitmeyecek gibi tüm dünyada insanlar olarak ortak akıllı çözüm üretemiyoruz. Batıda çevre dostu gözükenler aslında küresel ısınmanın merkezi.  Daha fazla vahşice kar elde etmek isteyenlerin yaptığı düzenlemelerle bu sorunu kucağımıza getiriyor. Burada herkese görev düşüyor.  Tüm insanlığa büyük bir görev düşüyor. Bir arada olmalıyız. Biz öncelik olarak, yerel yöneticiler olarak kendi alanımızda yapmamız gerekenleri yapmak zorundayız. Bizde görevimizi yaparken yetki ve sorumluluk çerçevesinde yapabiliyoruz. Bu yasaları yapan Türkiye Büyük Millet Meclisi, yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı kararları bizi direkt etkileyen unsurlar. Başta tarım olmak üzere, sanayide insanların temiz suya ulaşımında bilimin ve çağın doğrularına uygun politikalar izleme zamanıdır. Belediyeler olarak bizler insanlığın temiz suya erişimi konusunda sorumluyuz. Çok bütçeler ayırıyoruz ancak insanlığın geleceği açısından bu son derece önemli” dedi.

GÜRÜN: ÇAĞDAŞ BİR SULAMA SİSTEMİNE GEÇİLMESİ GEREKİYOR
Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün, kullanılan suyun yeniden dönüştürülmesinin önemine dikkat çekti. Gürün açıklamasında “Suyun önemi herkes tarafından biliniyor. ‘Ne yapmalı’ dediğimizde yapılacak şeyin sistematik olarak su kaynaklarını korumak ile ilgili mutlak suretle protokol hazırlanmak üzere başka hiçbir kurumun, buralara müdahile etmesinin engellenmesi lazım. Havzaların ve kaynakların korunması lazım... İkinci olarak tüketim ile ilgili protokol yapmak ve disipline etmek lazım. Suyun yüzde 70’i tarımda kullanılıyor ve yapılan sulama vahşi sulama. Çağdaş bir sulama sistemine geçilmesi gerekiyor. Gri su dediğimiz suyun dönüştürülerek tekrar kullanılabilir olması önemli. Arıtma suyu yeşil alan ve ağaçların sulanmasında kullanılabilir duruma getirilmesi önemli. Evlerden elde edilecek olan rezervuarda kullanılması gibi sistemi buna göre yapılması gerekiyor. Bunlara dönüşmemiz ve bu teknolojiyi yapı sektörüne koymamız lazım. Bakanlığımızın çıkardığı ve geliştirmemiz gereken, yağmur suyunun toplanarak diğer amaçlar ile kullanılmasını temin etmemiz lazım.  Bütün bunları yapmak için başka bakanlık ve kuruluşların yanı sıra su bakanlığının kurularak suyu en sütte tutan bir sistematiği kurmamız lazım. Dileriz ki ileride böyle bir bakanlığı bizler kurarız” dedi.

BAŞKAN ALBAYRAK: ÖYLESİNE YER ALTI SULARI KULLANILMIŞ Kİ ERGENE’NİN DEBİSİ 2 KAT ARTMIŞ
Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Albayrak, “Bugün geldiğimiz noktayı çok farklı nedenlerle anlatabiliriz. Ergene diye bir havzamız var. Yıllar yılı Trakya’nın en gözde ürünlerinin politikalarında büyük etkisi olan bu nehrimiz 1970’lerde başlayan 1990’larda hızlanan ve 2020’de sanayileşmede zirve yapan bir bölge. Öylesine yer altı suları kullanılmış ki Ergene’nin debisi 2 kat artmış. Şu anda hükümetimizin Ergene Eylem Planı diye bir projesi var. Ancak bu hala sonuç almış değil. Ancak bu halde en büyük ve önemli unsur... Biz Tekirdağ Belediyesi olarak kurulduğumuzda şu an yıllık 70 milyon metreküp suyun yüzde 89'unu yer altından kullanıyoruz.  Su aşağıya indikçe kalitesi de düşüyor. Bu suyun kullanılabilir olması masraflı ve pahalı oluyor. Çözüm var mı, var. Birazdan manifestoyu imzalayacağız. Biz bunun sözünü veriyoruz” dedi.

ALİM MURATHAN: KURAKLIK SÜRECİ 2030 YILINDA SÜRÜDÜRÜLEMEZ HALE GELECEK
İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı ve Jeoloji Mühendisleri İzmir Şubesi eski Başkanı ve Alim Murathan yaptı. Murathan, "Bugün 22 Mart Dünya su günü. BM 1993 yılından bugüne bu günü her yıl düzenli olarak kutluyor ve bütün dünyada farklılık yaratmak için  tatlı su sorunlarına odaklanıyor. Çünkü dünyada yaşayan 2.2 milyar insan sağlıklı içme suyuna erişemiyor. BM'nin en son iklim değişikliğini konu alan araştırmalarda 2050 yılına geldiğimizde 5.7 milyar kişinin 5 yılda 1 yıl su kıtlı ile karşı karşıya kalacağını söylüyor.  Ülkemiz ile ilgili yapılan araştırmalarda da önümüzdeki 20 yıl içerisinde önemli su eksilmeleri ile karşı karşıya kalacağımızı gösteriyor. 11'nci kalkınma planında nüfus artımı ve kuraklık sürecinin 2030 yılında sürdürülemez bir duruma geleceğini açıkça gösteriyor" diye konuştu.

Sözlerine geçtiğimiz yıl yaşanan su krizi ile devam eden Murathan,  "Birkaç ay önce Ekim ve Kasım aylarında Türkiye'nin de hepimizin konuştuğu bir gündem vardı. Önemli kentlerimizdeki barajlardaki su oranları ciddi oranda düşmüştü. Ocak ve Şubat aylarında yaşana yağmur ile barajlarımızda artış gerçekleşti. Biz ülkemizde yalnızca içme suyu barajlarımızın su oranına bakaran vatandaşlarımızın içme suyunu garanti altına alamayız. Türkiye'de su tüketiminin çok önemli bir kesimi tarımsal alanda kullanılıyor. Bu zirvenin temelde 2 hedefi var. Birincisi ülkemizin içme suyun güvenliğinin yanlış politikalar yüzünden çok büyük sorunlar ile karşı karşıya kaldığı ve bunları yönetmek için farklı bir politikaların olması gerektiği. İkinci boyutu da şu: Türkiye’de ilk kez birçok kesim kendi suyunun geleceğini tartışacak. Çünkü başka bir su tüketimi mümkün diyorsanız bunun için politikalar üretmelisiniz. Biz bunu tartışacağız. Başka bir su yönetimin mümkünün uygulama adımlarını 300’ü aşkın kişiyle yuvarlak masalarda tartışacağız" dedi.

ORTAK AKIL DEMOKRASİMİZ İÇİN SU KADAR HAYATİDİR
İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Mustafa Özuslu ise, 11 büyükşehir belediye başkanının katılımı ile gerçekleştirilen toplantının su krizinde mihenk taşı olacağını belitti. Özuslu, "Bu zirve 2 açıdan çok büyük önem aşıyor. İlki 11 Büyükşehir belediyesinin başka bir su yönetimi mümkün diyerek hepimizin ortak kullandığı suyumuzu küresel bir dille ele almasıdır. Ülkemiz için örnek olacak bir vizyon geliştirmek için birlikte çalışmak ve sorunlarımızı ortak akılla değerlendirmek açısından son derece önemlidir. Bu yaklaşım Türkiye'nin bugünü ve yarını için mihenk taşı niteliğindedir.  Demokrasi kültürünün bu tür toplantılarda kökleşmesi, gelişmesi ülkemizde umudun asla tükenmeyeceğinin sigortasıdır. Bu buluşma salt tüketme üzerine kurulan insan aklının ne kadar yanıldığını ortaya çıkartırken, kuraklık ve su krizi gibi sorunların çözümünün ancak bu tarz politikalar ile sürdürüleceğinin göstergesidir.  11 Büyükşehir belediyesinin kentlerimizin doğa ile barışık çalışmak için ortaya koyduğu ortak çalışma biçimi kara bulutlar dolasan demokrasimiz için su kadar hayatidir. Bugünkü buluşmamız aynı zamanda demokrasimize de can suyu verecektir. Bu zirveyi başlı başına önemli kılan ikinci etmen ise ele aldığı konu. Su bizler için ne ifade ediyor? Su bizim için en önemli müşterektir. Kadım zamanlardan bugüne yaşamın, yenilikçinin ve kalkınmanın kaynağıdır. Su en temel ve vazgeçilmez insan hakkıdır” dedi.

SU OLMAZSA HEDEFLERİMİZE ULAŞAMAYIZ
Ülke sınırlarının bile su çizgileri ile ayrıldığını vurgulayan Özuslu, "Ülkelerin kâğıt üstünde birbirinden ayıran doğal bir sınırdır ancak aynı zamanda insanların kaderlerinin tutkallıdır su. Dünya barışının teminatıdır su. Tam da bu sebeplerle politikanın tam konusudur su. Söz gelimi su güvenliği meselesi, küresel siyasetin en öncelikli meselelerinden birisidir. İçerisinde bulunduğumuz 21. yüzyılın bizlere sunduğu manzarası çok açık. Tatlı su kaynakları kurumaya yüz tuttu. Ülke sınırları bu yüzden değişme potansiyeli taşıyor. Doğal kaynaklarımız giderek tükeniyor. Tüm bu olumsuzluklar dünya genelin sağlığımız ile birlikte toplumsal yapıyı da bozan koronavirüs ile daha da muğlaklaşıyor ve derinleşiyor. Bizlerden yaşadığımız çağa uygun bir iç karartıcı bir senaryo yazmamız istense daha kötü bir senaryo yazamazdık. Suyun eksikliği halinde 2030 yılı hedeflerinde hiçbir ülkenin ulaşması mümkün olmayacaktır. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak bizler başkanımız önderliğinde doğa ile uyumlu bir yaşamın uyumluluğu çerçevesinde sürdürülebilir bir kent yaratmaya çalışıyoruz. Meseleyi kent yönetiminin ayrılmaz bir parçası olarak görüyoruz. İzmir'in su yönetimi tarımsal ve endüstriyel açıdan kendi kendine planlıyoruz. Yaptığımız işlere bugünün gereksinimler ve gelecek nesillerin ihtiyaçları doğrultusunda bakıyoruz. Su yönetimini teknik, ekolojik boyutlarını da göz önünde bulundurarak bütüncül bir yaklaşım ile icra ediyoruz" dedi.