İMO’dan JMO’ya ‘rapor’ cevabı: Anlaşılmazı zor!

EGEDESONSÖZ - İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 23 Şubat tarihinde gerçekleştirilen “İzmir Afet Planı-Deprem Hazırlık ve Dirençlilik Çalışmaları” bilgilendirme toplantısının kapanış konuşmasında, Belediye Başkanı Sayın Tunç Soyer, bundan sonra zemin ve temel etüt raporları ile geoteknik raporların inşaat mühendisliğinin geoteknik yüksek lisansı almış geoteknikçiler tarafından hazırlanması yönündeki önergenin Mart ayı İzmir Büyükşehir Belediyesi Mart ayı meclis oturumunda gündeme geleceğini dile getirmişti.

Başkan Soyer’in bu ifadeleri ile ilgili TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’nden açıklama gelmişti. Söz konusu önerinin yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 57’inci maddesine ve Danıştay kararlarına aykırı olduğunu ifade edildiği açıklamada Başkan Soyer’e ivedi olarak vazgeçme çağrısında bulunmuştu.

JMO İZMİR'DEN BAŞKAN SOYER'E 'RAPOR' UYARISI!

Tartışmaya TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası da girdi. Jeoloji Mühendisleri Odası’nın açıklaması ile ilgili ‘anlaşılmazı zor’ ifadesinin kullanıldığı İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nin açıklamasında “Geoteknik rapor, tüm dünyada olduğu gibi, geoteknik mühendisinin veya geoteknik konusunda tecrübeli bir inşaat mühendisinin yetki ve sorumluluğundadır. İnsan hayatının söz konusu olduğu veri rapor çalışması ile ilgili her disiplinin kendi sorumluluğundaki kısma riayet etmesi gerektiğini hatırlatıyor, tüm disiplinleri mevcut bilimsel birikimlerine en uygun şekilde iş birliği içinde çalışmaya davet ediyoruz.” denildi.

Açıklamanın tam metni şu şekilde:

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Sn. Tunç SOYER’in 23.02.2023 tarihinde gerçekleştirilen “İzmir Afet Planı-Deprem Hazırlık ve Dirençlilik Çalışmaları” bilgilendirme toplantısının kapanış konuşmasında geoteknik mühendisliği ile ilgili yaptığı açıklama, bu sürecin içerisinde olan diğer meslek disiplinlerince eleştirilmiş ve anlaşılması zor bir tepkiye neden olmuştur.

Öncelikle geoteknik mühendisliği; jeoloji ve jeofizik mühendisliği gibi yer bilimleri ve mühendislik disiplinlerinin sağladığı bilgileri yapı için güvenli ve ekonomik temel sistemini belirlemek üzere değerlendiren bir inşaat mühendisliği disiplinidir. Yapıların projelendirme ve inşasından sorumlu inşaat mühendislerinin yapının yer alacağı saha ile ilgili her türlü zemin araştırması ve geoteknik çalışmalarda elde edilen sonuçlara bağlı olarak geoteknik mühendisliği alanında uzman veya tecrübeli bir inşaat mühendisi tarafından yapılan değerlendirmelere ihtiyacı vardır.

Yapıların oturacağı, dayanacağı veya içinde yer alacağı her tür zeminin yapı gereklerine uygun olarak etüdü ve yapı temel sisteminin bu etüt sonuçlarına göre tasarlanması bir İnşaat Mühendisliği disiplini olan Geoteknik Mühendisliği’nin uzmanlık alanıdır. Tüm dünyada uygulandığı gibi Geoteknik Rapor, geoteknik mühendisi tarafından veya bu alanda tecrübeli bir inşaat mühendisi tarafından hazırlanan bir rapordur. Zemin Etüt Raporlarının hazırlaması konusunda Jeoloji ve Jeofizik mühendislerinin yetki ve görev alanı, Geoteknik uzmanı İnşaat Mühendisi tarafından talep edilen verileri içeren “Veri Raporu” ile sınırlıdır. Temel taşıma gücünün, oturma ve sıvılaşma gibi hesaplamaların Jeofizik veya Jeoloji Mühendisleri tarafından yapıldığı herhangi bir ülke yoktur.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin “Ek 16A - Zemin Araştırmaları İçin Genel Kurallar” Bölümü’nün 16A.3.1 Maddesi’nde; laboratuvar deneylerinin yapı ve zeminin özelliklerine göre projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından planlanması hükmü bulunmaktadır.

Dolayısıyla tamamen bir Geoteknik Mühendisliği alanı olan zemin dinamiği başta olmak üzere, TBDY 2018’e göre temel taşıma gücü (zemin emniyet gerilmesi kavramı geçersizdir) hesaplamalarının yer aldığı bir raporda diğer disiplinlerin imzasının olması, ancak ve sadece proje kapsamında kullanılan verilerin sorumluluğunun üstlenilmesi içindir.

Geoteknik rapor, tüm dünyada olduğu gibi, geoteknik mühendisinin veya geoteknik konusunda tecrübeli bir inşaat mühendisinin yetki ve sorumluluğundadır. İnsan hayatının söz konusu olduğu veri rapor çalışması ile ilgili her disiplinin kendi sorumluluğundaki kısma riayet etmesi gerektiğini hatırlatıyor, tüm disiplinleri mevcut bilimsel birikimlerine en uygun şekilde iş birliği içinde çalışmaya davet ediyoruz.