Çeşme'de şoke eden Sayıştay raporu

EGEDESONSÖZ - Kamu kurum ve kuruluşlarının yıllık harcamalarını ve mali programlarını denetleyen en büyük kurum olan Sayıştay Çeşme Belediyesi’ne yönelik şok eden bir rapor yazdı. Raporda, belediyenin harcamaları ve kaynaklarının kullanımı detaylı olarak anlatıldı.

Sözcü Gazetesi’nin haberine göre Sayıştay raporun ilk maddesinde ilçedeki ambalaj atıklarının toplanması yer aldı. Çeşme Belediyesi'nin ihale yapmadan ve herhangi bir bedel almadan ambalaj atıkları toplama hakkını, yönetiminde Yıldız Holding yöneticilerinin yer aldığı Tüketici ve Çevre Eğitim Vakfı'nın (TÜKÇEV) şirketine verdiği tespit edildi. Belediyeler, ambalaj atığını toplamak veya toplattırmak, bu iş için toplama ayırma tesisi kurmak/kurdurmak, işletmek/işlettirmek ve kurduğu tesislere çevre lisansı/geçici faaliyet belgesi almak/aldırmak zorunda. Yasal mevzuata göre, belediyelerin söz konusu işleri ya bizzat kendileri yapması ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan çevre lisansı almış olan firmalara ihale yoluyla yaptırması ve buradan gelir elde etmesi gerekiyor. Çeşme Belediyesi ile TÜKÇEV'in iktisadi işletmesi arasında 20 Haziran 2014 tarihinde sözleşme imzalandı. Söz konusu şirkete, üç yıl boyunca ilçe sınırların içerisinde ambalaj atıklarının toplanması için imtiyaz hakkı verildi.

SAVUNMA İSTENDİ
Şirket, yaz aylarında nüfusu milyonu aşan Çeşme'de topladığı ambalaj atıklarını TÜKÇEV'e fatura edip ücret alıyor ve ayrıca söz konusu atıkları geri dönüşüm amacıyla satıp iki türlü gelir elde ediyor. Sayıştay denetçileri hazırladığı raporda, belediyeyi uyararak lisanslı firmalar arasında rekabet ortamının sağlanması için yasalara uygun davranmasını istedi. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde açılacak ihale yoluyla verilmesi ve buradan belediyenin bir gelir elde etmesi gerektiğini hatırlatan Sayıştay denetçileri, Çeşme'nin yerel yöneticilerinden savunma istedi. Ambalaj atıklarının toplanması için ücret alınıp alınmamasıyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarını ifade eden belediye yetkilileri, sözleşme tarihi bittikten sonra, ihale yapacaklarını beyan etti.

TAŞ OCAKLARI
Çeşme'de çok sayıda taş ocağı işletmesi bulunuyor. Özellikle Germiyan Köyü sınırlarında yer alan ve yerel halkın tepkisini çeken taş ocaklarından Çeşme Belediyesi'nin alması gereken payı tahsil etmediği ortaya çıktı. 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14'üncü maddesinde paylara ilaveten yıllık satış tutarının yüzde 0.2'si oranında belediye payı ayrılacağı yazıyor. Devlet hakkının Hazine'ye transferi sırasında ruhsat sahibi tarafından ilgili belediyeye de bu payın ödeneceği yazıyor. Ancak, Sayıştay'ın denetim raporlarında yer alan bilgiye göre, Çeşme Belediyesi, tarafından alınması gereken maden payları tahakkuk ve tahsil edilmedi. Denetçiler, belediyeyi uyararak Germiyan Köyü'nde bulunan taş ocaklarından bu parayı tahsil etmesini istedi.

DERNEKLERE PARA YARDIMI
Sayıştay denetçileri, Çeşme Belediyesi'nde yaptığı incelemelerde bazı sivil toplum örgütlerine mevzuata aykırı olarak nakdi para yardımı yapıldığını tespit etti. Alaçatı Kültür ve Sanat Derneği'ne protokol karşılığı ödemede bulunulduğunu tespit eden Sayıştay denetçileri, kamuya yararlı dernek veya vakıflarla yapılacak ortak hizmet projelerinde meclis kararının yeterli olduğu ancak diğer dernek ve vakıflarla imzalanan protokollerde en büyük mülki amirinin izninin alınması gerektiğini belirtti. Çeşme Belediyesi ise verdiği yanıtta, bundan sonra sivil toplum kuruluşlarına nakdi yardım yapılması konusunda daha dikkatli olacaklarını söyledi.

YIKIM YAPMADI!
Borsadan çıktıktan sonra 2001 yılında Çeşme Bağcılık isimli şirketi kurarak şarapçılık işine giren ünlü spekülatörlerden Halil Güvener'in Ovacık- Ballıdağ mevkiindeki tesisleri 2009 yılından bu yana yıkılmayı bekliyor. 2015 yılında Muhittin Dalgıç yönetimindeki Çeşme Belediyesi, şarap, meyve suyu ve zeytinyağı üretilen tesislerdeki ahşap kulübe, restoran ve tek katlı dükkanları yıkarak sembolik bir müdahale gerçekleştirmişti.

Asıl işlem yapılması gerekilen Türkiye'nin bağ ortasındaki tek fabrika binasına, 60 metre yüksekliğindeki kuleye ve yerin altında yüz binlerce şişenin saklanabildiği mahzenlere dokunulmadı. Çeşme Bağcılık, 8 yıldır yıkılması gündemde olan yasa dışı inşa edilmiş yapılarda faaliyetini sürdürüyor.

Araştırmalara göre, Çeşme Bağcılık'ın sahibi Güvener Ailesi'ne 19 Eylül 2016 tarihinde yıkımın başlanacağı tebliğ edildi. Çeşme Belediyesi, yıkım için yeterli ekip ve araca sahip olmadığını belirterek yıkım işlemlerini yarım bıraktı. İzmir Çevre ve Şehirclik İl Müdürlüğü'ne konuyla ilgili gönderilen yazıda, “Şarap fabrikası, şarap deposu ve kulenin Çeşme Belediyesi'nin imkan ve kabiliyeti dahilinde yıkılamayacağı” belirtilerek yardım istendi. 16 Kasım 2016'da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, yıkım işinin kanunlara göre belediye tarafından yapılması gerektiğini hatırlatarak, gerekli iş gücü, teknik ekipman ve personelin ihale yoluyla piyasadan temin edilebileceğini söyledi. Ardından işlemlerin başlatılmaması üzerine, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 14 Nisan 2017'de benzer bir yazıyla belediyeden ivedilikle yıkımın gerçekleştirilmesi talep edildi. O tarihten bu yana imar mevzuatına aykırı ruhsatsız yapılara müdahale edilmedi.

SAHİLLER BOŞALTILMADI
Çeşme'nin dünyaca ünlü plajı Ilıca, 2 kilometrelik uzunluğu, beyaz kumları ve sıcak termal sularından beslenen sığ deniziyle turistlerin ve ilçe sakinlerinin en gözde adreslerinden biri. Ilıca Halk Plajı'nda yer alan çok sayıda işletmenin 2013 yılından bu yana kaçak olarak faaliyet gösterdiği belirlendi. Çeşme Belediyesi'nin dört yıldır plajı boşaltıp Hazine'ye teslim etmediği ortaya çıktı.

Edinilen bilgiye göre, Milli Emlak Müdürlüğü'nün belediye ile yaptığı kira sözleşmesi 15 Nisan 2013 tarihinde sona erdi. Plajda yüksek bedellerle şemsiye ve şezlong kiralayan büfelerin faaliyetleri konusunda vatandaşların bilgi istediği Çeşme Milli Emlak Müdürlüğü, “İşgallerin kaldırılması ve plajın tahliye edilerek Hazine'ye boş olarak teslim edilmesi birçok kez belediyeden talep edilmiştir” açıklamasını yaptı.

Verilen yanıtta, kıyılardan herkesin eşit ve serbest olarak faydalanmasının yasal olarak güvence altına alındığı hatırlatılarak, “Söz konusu alanda herhangi bir şahsa ve şirkete kiralama bulunmamaktadır. Sahil şeritlerinde uygulamalar ve bunların kontrolü belediyeler tarafından yürütülmektedir” denildi.

HARCAMALARDAKİ ARTIŞ VURGUSU
Sayıştay incelemesinde 2014 yılından itibaren yapılan harcamaların rakamları dikkat çekiyor. Belediye bütçesinde bazı gider kalemlerinde üç kat artış görülürken, vatandaşların başta çöp, su, kanalizasyon ve diğer alt yapı sorunlarıyla ilgili şikayetlerinin artması kaynakların verimli kullanılmadığını ortaya koyuyor. 2013'te belediyenin mal hizmet alımları 13.4 milyon lira seviyesindeyken, bu rakam 2014'te 19.4 milyon liraya, 2015 yılında 24.3 milyon liraya, 2016 yılında ise 38.4 milyon liraya yükselmiş bulunuyor. Geçtiğimiz yıl en yüksek gider kalemini müşavir firma ve kişilere ödenen 19.2 milyon lira oluştururken, bu gider içindeki en yüksek payı ise 14.3 milyon lira ile temizlik hizmet alım giderleri oluşturdu. Çeşme Belediyesi'nin temsil ve tanıtma giderleri ise üç yıl öncesine göre iki kat artarak 2.1 milyon lira oldu.

Öte yandan Çeşme Belediyesi’nin Sayıştay raporuna yönelik kurumsal olarak yanıt verdiği ifade edilirken Başkan Muhittin Dalgıç’ın da geniş çaplı açıklama yapacağı öğrenildi.