Büyükşehir'in yanıtına Cumhur İttifakı’ndan ‘katil’ benzetmesi… Çernobil savaşı!

EGEDESONSÖZ - İzmir’de tartışmalara neden olan ve halk arasında ‘İzmir’in Çernobili’ olarak bilinen Aktepe-Emrez’deki eski kurşun fabrikası ile ilgili tartışmalar hız kesmeden devam ediyor.

Geçtiğimiz günlerde alanın temizlenmesi kamuoyu oluşturulmuş ve temizlik amacıyla iş makinelerinin alana getirildiği belirtilmişti. Etrafı tellerle çevrili arazideki nükleer atıkların temizlenmesi için adım atılırken, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan aldığı izinle alana iş makinelerini sokan Ekovar isimli şirketin Nükleer Düzenleme Kurumu'ndan da izin beklediği ileri sürülmüştü.

CUMHUR İTTİFAKI ÜYELERİ SORU ÖNERGESİ VERMİŞTİ
Alan ile ilgili AK Parti Gaziemir Belediyesi Grup Başkanvekili Uğur İnan Atmaca ve Milliyetçi Hareket Partisi İzmir Büyükşehir Belediyesi Grup Başkan Vekili Selahattin Şahin geçtiğimiz yıl 13 Haziran tarihinde Büyükşehir Beldiyesi’ne yazılı bilgi talebinde bulunmuştu.

BÜYÜKŞEHİR’DEN 7 AY SONRA YANIT
12 adet sorunun yöneltildiği talepte ise Büyükşehir Belediyesi’nden yanıt geldi. Cevaplar şu şekilde;

1. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in 26. maddesine istinaden, söz konusu işletmenin konutlara ve yerleşim birimine bu kadar yakın konumda açılmasına hangi gerekçe ile izin verilmiştir?

-Söz konusu Yönetmelik'te "Madde 26- Bir gayrisihhî müessesenin, öncelikle kendi türündeki işyerlerine mahsus sanayi bölgesinde kurulması esastır. Sanayi bölgesi içindeki gayrisihhî müesseselerden, diğer tesislere zarar verebilecek olanlar için sanayi bölgesi içinde sağlık koruma bandı oluşturulması istenebilir." denilmektedir.  T.C. İzmir İli Merkez Hükümet Tabipliği tarafından 16.07.1969 tarihinde düzenlenen Gayri Sıhhi Müesseseler Açılma Raporu'nda "Meskûn mahallere 500 metre mesafeden uzaktır." ibaresi bulunmaktadır.

2. Yukarıda İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in bazı maddeleri belirtilmiş olup, söz konusu fabrikaya Yer Seçimi Belgesi verilmiş midir? Verildiyse tarihi nedir?

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'te;

Yer seçimi ve tesis kurma izni, tesisin imara uygun olması şartıyla verildiği tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir. Bu süre sonunda açılma izni alınmadığı takd20inin başvurusu üzerine yer seçimi ve tesis kurma izni iki yıl daha uzatılır. 11.08.2022 (Mülga Dördüncü Fıkra: 19/3/2007 - 2007/11882 K.)

Yer seçimi ve tesis kurma izni muafiyeti Madde 19 - (Değişik 19/3/2007 - 2007/11882 K) Çevresel Etki Değerlendirmesi raporu düzenlenmesi gereken tesisler için düzenlenen Çevresel Etki Değerlendirmesi olumlu belgesi ve raporu, yer seçimi ve tesis kurma izni yerine geçer. denilmektedir.

Söz konusu tesis için. TC. İzmir İli Sağlık Müdürlüğü'nün 27.02.2004 tarihli ve B.104 ISM 4350003- 5240-523 sayılı, Akçay Caddesi, No:8 Gaziemir/IZMIR adresinde faaliyet gösteren Kursun Fabrikas na Sağlık Bakanlığınca Hasan Yavaş adına 29.08.1969 tarihli ve 82 no'lu 1. Sınıf GSM ruhsatı düzenlendiğini belirtir yazısı ve yazı ?ki 1969 yılına ait GSM Açılma Raporu ruhsat dosyasında mevcuttur. Yer Seçimi ve Tesis Kurma İzni'ne dosyada rastlanmamiştir. Mevzuat değişikliği sonrasında Sınıf GSM'lerin ruhsatlandırma yetkisinin Belediyemize geçmesi ve işletmedeki unvan değişikliği nedeniyle, tesise Büyükşehir Belediyenizce 05.03.2007 tarihli ve 14-2007/12 sayılı belge ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı düzenlenmiştir.

3. Söz konusu işletmenin ÇED Raporu hangi tarihte alinmiştir?
-TC. Izmir Valiliği, Çevre ve Orman Müdürlüğü'nün 24.01.2007 tarihli ve 8.18.4.ICO.4.35.00.03/1550 sayılı, söz konusu işletmenin, 07.02.1993 tarihinden önce faaliyette olduğunu kanıtlayan tüm belgelerin noter onaylı suretlerinin Valiliğimize sunulması kaydıyla 16.12.2003 tarihli ve 25318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği'nin Geçici 3. maddesi uyarınca CED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirildiğini belirten yazısı mevcuttur.

4. Kurşun Fabrikası'na GSM Ruhsatı hangi tarihte verilmiştir?
-T.C. İzmir İli Sağlık Müdürlüğü'nün 27.02.2004 tarihli ve 8.104.ISM.4350003-5240-523 sayılı Akçay Caddesi, No:8 Gaziemir/IZMIR adresinde faaliyet gösteren Kursun Fabrikası'na Sağlık Bakanlığınca Hasan Yavaş adına 29.08.1969 tarihli ve 82 no'lu 1. Sınıf GSM ruhsatı düzenlendiğini belirtir yazısı ve yazı eki 1969 yılına ait GSM Açılma Raporu ruhsat dosyasında mevcuttur.

Söz konusu adreste. Aslan Ava Döküm San. ve Tic. A.Ş unvanti ve "Hurda Aku ve Hurdo Kursundan Rafine Edilmiş Külçe Kursun imalatı faaliyet konulu isletmeye son olarak Büyükşehir Belediyemizce 05.03.2007 tarihli ve 14-2007/12 sayılı belge ile Isyeri Açma ve Calisma Ruhsati düzenlenmiştir.

5. İBB tarafından 1. Sınıf GSM Ruhsatı verilebilmesi için gerekli evraklar yukarıda sıralanmıştır. Kurşun Fabrikası'na GSM Ruhsatı müracaatı ve GSM Ruhsatı verilmesi esnasında yukarıda belirtilen evraklardan eksik olanlar var mıdır?
11.10.2005 tarihinde GSM müracaatında bulunan işletmeye Belediyemizce 05.03.2008:20 ve 14-2007/12 sayılı belge ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı düzenlenmiş olup, rundendiği dönemde söz konusu işletmenin ruhsata esas eksik bilgi ve belgesi bulunmamaktadır

6. Yukarıda belirtilen 7 ve 8 numaralı evraklar "Imar Durumu ve Yapı Kullanma Izni" hangi tarihte ve kimler tarafından onaylanmıştır?
Gaziemir Belediyesi, İmar İşleri Müdürlüğü'nün 23.09.2005 tarihli ve M35.6 GAZ 0(13)-09/3770 sayılı yazısında: "Söz konusu 49 ada 12 parselde bulunan binaya Izmir Il Sağlık ve Sosyal Yardımlaşma Müdürlüğü'nün 05.07.1969 gün ve 5240/1-4457 sayılı yazıları ile kurşun fabrikası olarak tesis belgesi aldığı ve buna istinaden 10/07/1971-24/04/1980-13/07/1979 tarihlerinde llave ruhsatlar alındığı, toplam kapalı alanın 2899 m² olduğu ve mevcut tesis niteliğindeki yapı imar planında "Korunacak Sanayi Alanı"nda kaldığı görüldüğünden imar planına uygun olup, Vaziyet Planı ekte gönderilmektedir." denilmekte olup, söz konusu yazı eki Vaziyet Plannin 23.09.2005 tarihinde Gaziemir Belediye Başkanı Adnan Yüksel tarafından onaylandığı görülmüştür.

Ayrica Gaziemir Belediyesi, Imar Işleri Müdürlüğü'nün 23.09.2005 tarihli ve M.35.6.GAZ.0(13)- 09/3771 sayılı yazısında da 49 ada 12 parselin" Korunacak Sanayi Alanı'nda kaldığı belirtilmiş olup, yazı ekinde yapı ruhsatina esas imar durum belgesinin Aslı Gibidir onaylı pafta sureti iletilmiştir. Belediyemiz Çevre ve Sağlık İşleri Daire Başkanlığı, Çevre Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürlüğü'nün 17.04.2006 tarihli ve M.35.0.IBB.0 22.010142/1177 sayılı yazısında "Yapı kullanma iznini 1979 yılında almiştir." denilmektedir.

7. Mevcut binalar ile onaylı Mimari Projesine uygunluğunun tetkik edilip edilmediği, edildiyse onay tarihini ve onaylayan kişilerin isimleri?

6. maddede açıklanmıştır.

8. 14 numaralı evrak "Çevre Kirlenmesini önleyecek Tedbirler Hakkında Rapor" hangi tarihte ve kim tarafından hazırlanmıştır?
Çevre Kirlenmesini Önleyecek Tedbirler Hakkında Rapor, söz konusu işletme tarafından BİLA tarihinde hazırlanmistir.

9. 16 numaralı evrak" Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi'nin onay tarihi nedir? Bu evrakın onay tarihi GSM Ruhsatı'nın onay tarihinde önce midir, sonramıdır?
Çevre ve Orman Bakanlığınca işletme adına düzenlenmiş olan 20.10.2006 tarih ve A 35.15.214 No'lu A Grubu Emisyon İzin Belgesi dosyasında mevcuttur. İzin, GSM Ruhsat tarihinden öncedir.

10. Deneme İzni hangi tarihte verilmiştir?
 Söz konusu işletmeye verilmis Deneme Izni'ne ruhsat dosyasında rastlanmamiştir.

11. GSM Ruhsatı verildikten sonra denetimler hangi tarihlerde ve hangi sıklıkla geplaştır? Denetimde kimler görev almıştır?
11.08.2022 Büyükşehir Belediyemizce çeşitli siklikla ruhsat dosyasına esas denetimler yapılmış, ayrıca Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından da denetim yapılmıştır.

12. Fabrikaya yapılan denetimlerde hangi konularda inceleme yapılmıştır? Nükleer ölçüm yapılmış midir? Tutulan raporlarda hangi bulgulardan bahsedilmektedir?
Türkiye Atom Enerjis Kurumu(TAEK)'nun İzmir Valiligine hitopli 20.12.2012 tarihli ve 8.15.1.TAE 010 06-952-19123 sayılı yazısında: "10-12 Aralık 2012 tarihleri arasinda Valiliğinizde va Gaziemir Kaymakamligin da konuya ilişkin toplantılar ve ilgili personel ile birlikte sahada yapılan inceleme calismaları sonucunda, öncelikle söz konusu sahada radyolojik açıdan güvenliğin sağlanması için yapılması gereken işlemler denilmiş ve yapılması gerekenler sıralanmıştır.”

CUMHUR İTTİFAKI’NDAN YANITA TEPKİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden yapılan açıklamaya Parti Gaziemir Belediyesi Grup Başkanvekili Uğur İnan Atmaca ve Milliyetçi Hareket Partisi İzmir Büyükşehir Belediyesi Grup Başkan Vekili Selahattin Şahin tepki gösterdi.

Yazılı açıklama ile sert eleştirilerde bulunan Cumhur İttifakı üyeleri, “Uzun zamandır kamuoyunda tartışılan Emrez kurşun fabrikasıyla ilgili herkes bir şeyler söyledi. Biz de gerek yasa ve yönetmelikler yönünden, gerekse ilgili kurumlar nezdinde araştırarak elde ettiğimiz verileri kamuoyuyla paylaşarak kamuoyunu bilgilendirmek istedik. 1940 yılında faaliyete geçen, atık akümülatörden kurşun geri kazanımı yapan işletme, mevzuat değişikliği sonrası 1. Sınıf GSM lerin ruhsatlandırma yetkisinin İZBB’ye geçmesi sonrası 05.03.2007 tarihinde tekrar ruhsat almıştır. 2010 yılında faaliyetine son verilmiştir Bizim tespitlerimize göre İZBB, “hurda akü ve hurda kurşundan rafine edilmiş külçe kurşun imalatı” yapan fabrikaya eksik evrakla ve görevini ihmal ederek GSM işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermiştir. Böylece konut yerleşiminin çok yakınında, böylesine zararlı geri dönüşüm işi yapılmasının önünü açarak bugün yaşadığımız çevre felaketine sebep oldu. Üstelik çevre için son derecede zararlı, toksik ve zehirli bir madde olan kurşunun işlendiği bu fabrikanın deşarj izninin bile olmadığını düşünüyoruz. Çünkü yazılı soru önergemizde sadece emisyon izninden bahsedilmektedir” denildi.

BELGENİN ALINMASI ZORUNLUDUR
Geri dönüşüm ruhsatı olmayan yere ruhsat verildiğini dile getirilen metinde, “Ekte sunduğumuz İZBB’nin yazılı soru önergemize verdiği cevapta her şey açıklıkla görülmektedir. İZBB yazı soru önergemize verdiği cevaplarda gerçeği gizlemiş, yalan beyanlarla suçunu gizlemeye çalışmıştır. Bu tür tehlikeli faaliyet konulu GSM işyeri açma ve çalışma ruhsatı için İZBB’ nin istediği evrak listesinde 16. Madde “çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi” alınması zorunlu olduğu görülmektedir. İZBB GSM ruhsatını 05.03.2007 tarihinde vermiştir, oysa Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilen “APAKAY – 35 – 001 numaralı Atık Akümülatörlerin Kurşun Geri Kazanım Lisans” belgesinin tarihi 16.03.2007 ‘dir. Yani İZBB geri dönüşüm lisansı olmayan firmaya GSM ruhsatı vermiştir. İZBB bu konudaki sorumuza verdiği cevapta, sadece Çevre ve Orman Bakanlığı’nın verdiği emisyon izninden bahsederek, yaptığı kanunsuz işlemi perdelemeye çalışmıştır. Ayrıca bu tesisin mutlaka atık su deşarj izninin de olması gerekir. Çünkü bölgeden geçen Emrez deresine karışan bu toksik ve zehirli maddeler körfeze ulaşıp, orada ekolojik dengeyi de bozmuştur” ifadeleri kullanıldı.

İZMİR VE GAZİEMİR HALKINA İHANETTİR
Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi;

“İZBB bu tür tehlikeli atıkların açığa çıktığı GSM işyeri açma ve çalışma ruhsatı için istediği evrak listesinde 14. Madde “çevre Kirlenmesini önleyecek tedbirler hakkındaki rapor” hangi tarihte ve kim tarafından hazırlanmıştır sorumuza, “rapor , söz konusu işletme tarafından BİLA tarihinde hazırlanmıştır.” Cevabı verilmiştir. Tarihi olmayan evrak bizde dosyasına sonradan eklendiği şüphesini uyandırmıştır. İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmeliğin 26. Maddesine istinaden söz konusu fabrikanın konut yerleşimine çok yakın mesafede açılmasına hangi gerekçe ile karar verilmiştir sorumuza, 16.07.1969 tarihinde düzenlenen GSM açılma raporuna atıfta bulunulmuştur. Yasal düzenlemeler neticesinde yetki GSM ruhsat verme yetkisi İZBB ‘ye verilmesi sebebiyle, 1969 yılında verilen evrak geçersiz hale gelmiştir. İZBB, geçerliliği olmayan 1969 yılındaki evrakı ilgi tutarak 2007 yılında yerleşim birimine bu kadar yakın noktada tehlikeli atık içeren işyeri ruhsatı vermesi, İzmir ve Gaziemir halkına ihanettir.”

İNSAN HAYATININ HİÇE SAYILDIĞINI GÖRÜYORUZ
“Söz konusu fabrikaya yer seçimi belgesi verilmiş midir? Sorumuza, İZBB “yer seçimi ve tesis kurma iznine dosyada rastlanmamıştır.” Cevabıyla bir kez daha eksik evrakla ruhsat verdiğini itiraf etmiştir. GSM ruhsatı verilmesi esnasında dosyasında eksik evrak var mıdır? Sorumuza, İZBB “söz konusu işletmenin ruhsata esas eksik bilgi ve belgesi bulunmamaktadır” cevabını vererek bir kez daha kendini yalanlamaktadır. Deneme izni hangi tarihte verilmiştir? Sorumuza, İZBB “ ruhsat dosyasında söz konusu işletmeye ait deneme iznine rastlanmamıştır.” Cevabıyla fabrikanın deneme sürecine tabi tutulmadığı itiraf etmiştir. Yukarıda açıklanan sebeplerle, bu kadar tehlikeli iş kolunda faaliyet gösteren fabrikaya, İZBB tarafından eksik evrak ve 1969 yılında alınıp geçersiz hale gelen evraklarla ruhsat verildiğini, insanların yaşadığı yerleşkeye çok yakın mesafede çalışma izni verilerek adeta insan hayatının hiçe sayıldığını görüyoruz.”

CHP’Lİ BELEDİYELER SEBEP OLMUŞTUR
“CHP’li belediyeler, her zamanki gibi çevre hassasiyetleri üzerinden değil, siyasi şov amaçlı söylemlerle konuyu bugünlere taşımıştır. CHP’li Gaziemir ve İZBB Başkanları bugüne kadar bir kez olsun fabrika sahiplerine tek bir söz söylememişlerdir. Sürekli merkezi hükümeti suçlayan beyanlarda bulunmuşlardır. Eğer çevre hassasiyetleri olsaydı, Çiğli arıtma tesisi 4. Fazı çoktan bitirilmiş olurdu. İzmir’in altyapı sorunu çözülür, koku problemi ortadan kalkardı. Harmandalı felakete doğru giderken çöp sorununa kalıcı çözüm bulmak yerine, İzmir’in çöpünü Bergama’ya taşıma planları yapılmazdı. Her fırsatta “başka bir tarım mümkün” diyen Tunç Soyer, bir kez olsun asli görevini hatırlayarak “başka bir altyapı mümkün” “başka bir trafik mümkün” “başka bir dönüşüm mümkün” hatta başka bir İzmir mümkün diyemedi… Yazının başlığında da belirttiğimiz gibi; Bu çevre katliamına eksik ve geçersiz evrakla GSM ruhsatı veren, süreç içerisinde de tesisi denetlemeyen Chp’li belediyeler sebep olmuştur. Katil cinayet mahalline dönmüştür…”