Büyükşehir'in Denetim Komisyonu tespitleri sıraladı!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - İzmir Büyükşehir Beledi Meclisi bünyesinde seçilen Denetim Komisyonu Başkanı CHP'li Erhan Uzunoğlu ve AK Partili meclis Üyesi Hakan Yıldız ile CHP'li Meclis Üyeleri Bahar Gürsul ila Nilüfer Bakoğlu Aşık'ın yer aldığı Denetim Komisyonu çalışmalarını tamamladı.

1 Ocak 2021 ila 31 Aralık 2021 dönemlerinin arasının incelendiği İzmir Büyükşehir Belediyesi 2021 yılı Denetim Komisyonu raporunda dikkat çeken birçok bilgiye ver verildi.

BÜYÜKŞEHİR, İZSU VE ESHOT'TA KAÇ PERSONEL ÇALIŞIYOR?
İzmir Büyükşehir Belediyesi faaliyetlerini; bünyesinde bulunan 3 bin 728 Memur ve 461 sözleşmeli personelin yanı sıra, 387 Kadrolu İşçi, şirket personeli olarak ise; IZELMAN A.Ş'de 2 bin 50, IZENERJİ A.Ş'de  8 bin 24 personel, IZDOĞA 174 çalışanı olmak üzere toplam 14 bin 827 çalışanı bulunduğu belirtilirken, Büyükşehir Belediyesi Bünyesi'nde bulunan İZSU Genel Müdürlüğü faaliyetlerinde; bin 180 Kadrolu Memur, 97 sözleşmeli memur ve 509 Kadrolu işçi olmak üzere toplam bin 786 personel ile yürütüldüğü vurgulanırken, Ayrıca; Su ve Kanalizasyon hizmetlerinin yerine getirilmesi için hizmet satın alma yoluyla; IZELMAN A.Ş'de 621, İZDOĞA A.Ş. 2 bin 573, IZENERJİ A.Ş'de 425, Özel Güvenlik Personeli olarak 828 ve 74 Stajyer olmak üzere toplam 4 bin 521 personele istihdam sağlandığı belirtildi.

Toplu ulaşımın can damarı ESHOT Genel Müdürlüğü'nde ise faaliyetlerin yürütülebilmesi için 317 Memur ve 99 sözleşmeli personel ile birlikte toplu ulaşım hizmetlerinin yerine getirilmesi için doğrudan hizmet alımı yoluyla; İZELMAN A.Ş. 3 bin 803, IZENERJİ A.Ş. 263 temizlik ve 146 Özel Güvenlik Personeli olmak üzere toplam 4 bin 628 personelini istihdam edildiği vurgulandı.

10 BİN 30 ADET TAŞINMAZ…
Hazırlanan raporda ayrıca İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin bünyesinde bulunan taşınmazlara da yer verildi. 31 Aralık 2021 sonu itibariyle 10 bin 30 adet olmak üzere, taşınmazların tapu bilgileri dikkate alınarak yapılan envanter çalışmasında 4 bin 18 adet arsa, 6 bin 12 adet de diğer (kamu tesisleri, ticari gayrimenkuller) taşınmazların bulunduğu belirtildi.

10 bin 30 adet taşınmazın (kamu tesisleri, ticari gayrimenkuller) kullanım durumlarına göre dağılımı ise şu şekilde;

"4018 Adet Arsa, bin 289 Adet Mesken (bin 151 Adeti Uzundere Konutları) , 7 Adet Hal Yeri (9 Parsel),  154 Adet İşyeri , 15 Adet Dini Tesis Alanı,  35 Adet Rekreasyon Alanı (714 Parsel),  1 Adet Huzurevi,  55 Adet Lojman, 294 Adet Yeşil Alan, bin 870 Adet Mezarlık, 987 Adet Yol,  8 Adet Spor Salonu (30 Parsel),  90 Adet Enerji Nakil Alanı,  2 Adet Fuar Alanı (15 Parsel),  20 İtfaiye Alanı,  11 Adet Kültür Tesisi (30 Parsel),  57 Adet Belediye Hizmet Alanı,  1 Adet Şadırvan, 17 Adet Sağlık Alanı (18 Parsel), 5 Adet Kütüphane, 4 bin 18 Adet Arsa"

ALINAN BAĞIŞ VE YARDIMLAR İLE ÖZEL GELİRLER VE MERKEZİ İDARE AKTARIMI BELLİ OLDU
Raporda ayrıca Büyükşehir Belediyesi'nin aldığı bağış ve merkezi hükümet payına da yer verildi.  Buna göre Büyükşehir Belediyesi'nin 2021 yılında Alınan Bağış Ve Yardımlar İle Özel Gelirleri 1 milyon 566 bin 684,62 TL olurken, Merkezi İdare Vergi Gelirlerinden Alınan Paylar (Hazine ve Maliye Bakanlığı) 6 milyar 56 milyon 192 bin 70,09 TL gelmesi beklenmiş ancak,162 milyon 939 bin 442,14 TL kesintiye uğrayarak 5 milyar 893 milyon 252 bin 627,58 TL gelir elde edildiği belirtildi. Merkezi İdare Vergi Gelirlerinden Alınan Pay (İller Bankası A.Ş.) ise 913 milyon 901 bin 112,24 TL olduğu raporda yer aldı.

2021 MALİ YILI GİDER BÜTÇESİ GERÇEKLEŞMELERİ
2021 mali yılında gider bütçesini ekonomik sınıflandırma düzeyinde de gerçekleşme oranlarına yer verildi. Rapora göre gerçekleşme oranı en yüksek olan sınıf borç verme oldu. Gerçekleşme oranları ise şu şekilde;

Yüzde 96,95'lik gerçekleşme oranı ile 2 milyar 808 milyon 561 bin 239,01 TL Sermaye Giderleri, yüzde 96,02'lik gerçekleşme oranı ile 2 milyar 403 milyon 330 bin 94,74 TL  Mal Ve Hizmet Alım Giderleri, yüzde 100'lük gerçekleşme oranı ile 1 milyar 095 milyon 205 bin 425,44 TL Borç Verme, yüzde 99,78'lik gerçekleşme oranı ile 1 milyar 286 milyon 588 bin 143,64 TL Cari Transferler, yüzde 99,05'lik gerçekleşme oranı ile 643 milyon 474 bin 876,67 TL Personel Giderleri, yüzde 100'lük gerçekleşme oranı ile 430 milyon 462 bin 750 TL Faiz Giderleri, yüzde 96,27'lik gerçekleşme oranı ile 80 milyon 279 bin 932.71 TL Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri, yüzde 87,72'lik gerçekleşme oranı ile 45 milyon 461 bin 819,18 TL Sermaye Transferlerinin oluşturduğu görülmektedir.

TEMSİL VE TANITMA GİDERLERİNDE BÜYÜK ARTIŞ
Büyükşehir Belediyesi'nin temsil ve tanıtım giderleri de Denetim Komisyonu Raporu'nda yer alırken, 2019 yılında 28 milyon 472 bin 933,53 TL harcandığı belirtilen temsil ve tanıtım giderleri için, 2020 yılında 29 milyon 315 bin 304,50 TL harcandığı vurgulandı. 2021 yılında ise bir önceki yıla oranla giderlerde 2 katlık bir artış yaşanırken temsil ve tanıtım giderlerine 61 milyon 638 bin 314,13 TL harcandığı belirtildi.

DOLAR ARTIŞI RAKAMLARA DA YANSIDI
Raporun faiz giderleri kısmında ise 2020 yılında 301 milyon 227 bin 450,25 TL olduğu vurgulanırken, 2021 yılında 430 milyon 462 bin 750 TL olarak gerçekleştiği belirtildi. Ödenen faizlerin bir önceki yıla göre artış oranı yüzde 42,90 olduğuna vurgu yapılırken, kredi yükünün büyük bölümünü deniz ulaşımı ve raylı sistem için kullanılan dış kaynaklı kredi faizleri oluşturduğu, 2021 yılı dış kaynaklı kredilere ödenen faizin ise 177 milyon 696 bin 442,62 TL olduğu belirtildi. Dış kaynaklı kredilere ödenen faiz toplam faizin yüzde 41,28 'sini oluşturduğu vurgulanan raporda, iç borç faizleri yüzde 58,72 olmak üzere 252 milyon 766 bin 307,38 TL olarak gerçekleştiği açıklandı. Faiz giderlerindeki artışın nedeninin ise, ekonomik sorunlar nedeniyle kur ve faiz oranlarındaki artıştan kaynaklandığının altı çizildi.

ALIMLARDA DİKKAN ÇEKEN 'DOĞRUDAN' TERCİHİ
Mal Alımları Şube Müdürlüğü tarafından 4734 sayılı Kanunun 19. ve 21. maddeleri kapsamında toplam 291 adet ihale yapıldığı belirtilen raporda, 334 adet ihale sözleşme ile sonuçlandırılmış olup, sözleşme bedelleri toplamı 328 milyon 502 bin 799,80 TL tutarında olduğu vurgulandı. Hizmet Alımları Şube Müdürlüğü tarafından 4734 sayılı Kanunun 19. ve 21. maddeleri kapsamında ise 166 adet ihale yapıldığı belirtilirken, 130 adet ihale sözleşme ile sonuçlandırıldığı ve sözleşme bedellerinin toplamının 442 milyon 943 bin 392,81 TL olduğu belirtildi. Raporda ayrıca Doğrudan Temin Şube Müdürlüğü tarafından 4734 sayılı Kanunun 22. maddesi Doğrudan Temin Alımlarına da yer verilirken, bu kapsamda 2 bin 106 adet Doğrudan Temin Alımının 317 milyon 733 bin 75,94 TL tutarında olduğu yer aldı.

İZSU'YA BAKANLIKTAN 7 MİLYONLUK TEŞVİK
Hazırlanan Denetim Komisyonu Raporu'nda ise İzmir Büyükşehir Belediyesi Bünyesinde bulunan İZSU hakkında da çarpıcı bilgiler aldı. Buna göre; 'Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 01 Ekim 2010 tarihinde yayımlanan Çevre Kanununun 29. Maddesi Uyarınca Atıksu Arıtma Tesislerinin Teşvik Tedbirlerinden Faydalanmasında Uyulacak Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik" kapsamında Çevre iznine sahip ve yıl içerisinde çevre cezası almamış atık su arıtma tesislerine elektrik faturalarının, bakanlıkça uygun görülecek bir miktari, geri ödeme olarak, atik su altyapı tesisleri yönetimlerine ödenmektedir.' Düzenlemesi kapsamında gerekli hükümlere uygun işletme yapan İZSU tesislerinin 2020 yılına ait 7 milyon 734 bin 204,67 TL tutarında Enerji Teşvik Bedeli almaya hak kazandığı ve bu tutarın 2021 yılında tahsil ettiği belirtildi.

ESHOT: 'TÜM ARAÇLAR KLİMALI VE ENGELLİ KULLANIMINA UYGUN'
Denetim Komisyonu tarafından inceleme yapılan bir diğer Büyükşehir şirketlerinden biri olan ESHOT'ta da birçok detaya vurgu yapıldı. Yapılan harcama kalemleri incelendiğinde ve ilgili kamu görevlilerinin beyanlarına göre ESHOT Genel Müdürlüğü'nün 10 farklı hizmet alanlarındaki hizmet binaları, 7 adet garajı ve 5 adet atölyesi ile bin 790 adet otobüs ve de kentte bulunan 9 bin 527 adet açık ve kapalı durak tesisi ile toplu taşımacılık hizmeti sunduğu vurgulandı.

Yapılan inceleme sonrası ise ESHOT Genel Müdürlüğü bünyesinde 138 hizmet aracı ve bin 790'ı otobüs olmak üzere toplam bin 928 araç bulunduğu belirtilirken, toplu taşıma araçlarının yüzde 100'ü (bin 790 adedi) klimalı ve engelli binişine uygun olduğunun altı çizildi.

PERSONEL GİDERLERİ
ESHOT'un personel giderlerine de vurgu yapılan Denetim Komisyonu Raporu'nda 2020 yılında personel giderleri toplamının 46 milyon 228 bin 393,42 TL olduğu belirtilirken 2021 yılında 56 milyon 988 bin 575,84 TL olarak gerçekleşerek yüzde 23,28 oranında arttığı yer aldı.

Raporda ayrıca "5393 sayılı Belediye Kanunu'nun norm kadro ve personel istihdamı başlıklı 49. Maddesin 8. Paragrafında; "Belediyenin yıllık toplam personel giderleri, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın yüzde 30'unu aşamaz. Nüfusu 10.000'nin altında olan belediyelerde bu oran yüzde 40 olarak uygulanır denilmektedir. Yapılan hesaplama ve tespitlere göre bu oran ESHOT Genel Müdürlüğünde yüzde 4,94'dür. Şirket personeline ödenen net ücretler dahil edildiğinde bu oran yüzde35,63 olarak hesaplanmıştır" ifadelerine yer verildi.

BÜYÜKŞEHİR'DEN 970 MİLYONLUK DESTEK
Komisyon tarafından hazırlanan Değerlendirme Raporu'nda ise ESHOT'a İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan desteğe dikkat çekildi. ESHOT Genel Müdürlüğü'nün toplu taşıma ile ilgili kamu hizmetlerini yerine getirmesi öncelikli olmakla birlikte Dini ve Resmi bayramlar ile özel günler ve 4736 sayılı kanunda belirtilenler dışındakiler için talep edilen indirimli tarife tekliflerinin maliyetler üzerindeki etkisi, kamu kuruluşlarından kamu hizmeti için gelen araç taleplerinden bedel alınamamasının gelir-gider dengesini olumsuz etkilediği ve 2021 yılı gelir bütçe tablolarında bağış ve yardımlar kaleminde yer alan 970 milyon 209 bin TL desteğin İzmir Büyükşehir Belediyesince karşılandığı belirtildi.

Raporda ayrıca 2021 bütçesinin yıl sonu bütçe uygulama sonuçlarına bakıldığında (-) 596.465.737,14 TL eksi bakiye ile kapandığı vurgulandı. Eksi bakiyenin gerekçesi olarak ise, biniş gelirlerinin Covid 19 salgını nedeniyle düşük kalması ile 60 ay vadeli 364 adet otobüs alımı ihalesi kapsamında otobüs alımı yatırımlarının bir kısmının 2021 yılında teslimatının yapılması bütçe giderlerine yansıması olarak görüldüğü vurgulandı.

2021'DE SERBEST BİNİŞ SAYISI 24 MİLYON
2021 yılında ESHOT'un serbest biniş sayısının 24 milyon 199 bin 488 olduğu ve bu biniş karşılığı 65 yaş, engelli, emniyet hizmetleri personeli, jandarma, basın kartı gibi diğer ücretsiz biniş hakkına sahip vatandaşlara 55,5 milyon TL destek ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ESHOT Genel Müdürlüğü tarafından sağlandığına dikkat çekildi. Ücretsiz binişlerin ise Merkezi İdare veya ilgili Bakanlık tarafından sübvanse edilmesinin ise toplu ulaşım kuruluşlarına olumlu yönde katkı sağlayacağının altı çizildi.

GES İLE 4 MİLYARLIK TASARRUF
Raporda ayrıca Güneş Enerjisi Sistemi (GES) ile tasarruf sağlandığı belirtilirken; Gediz Ağır Bakım Tesislerinde 1.Etap çalışmaları tamamlanmış olup, 2017 yılında toplamda 10 bin metrekarelik çatı alanında devreye alınan GES ile; bugüne kadar 4 milyar 300 milyon TL tasarruf sağlanarak elektrikli otobüslerin ihtiyaç duyduğu enerjiden fazlası elde edildiği vurgulandı. Üretilen elektrik enerjisinin ise 20 adet elektrikli otobüsün tamamının şarj edilmesinde ve artan enerji atölye ihtiyaçlarında kullanıldığı vurgulandı.

Raporda ayrıca bugüne kadar 5 bin 215 ton karbondioksit salınımının engellendiği vurgulanırken, tüm bu salımı 1 günde filtreleyebilmek için gereken ağaç sayısının ise 130 bin 900 adet olduğunun altı çizildi.

Elektrikli otobüsler ile bugüne kadar taşınan yolcu sayısı 10.793.943'e ulaştığı ifade edilirken, daha sonraki yıllarda filoya dahil edilmesi planlanan elektrikli otobüslerle bu sayının artrılması hedeflendiğine vurgu yapıldı.