Fatih YAPAR/EGEDESONSÖZ - Toplu ulaşımda 60 yaşına gelmiş tüm vatandaşlar ile şehit yakını, gazi ve engellilere ücretsiz seyahat hakkı tanıyacak kanunun hazırlıkları devam ederken İzmir Büyükşehir Belediyesi ‘imtiyazlı’ binişlerle ilgili rakamı hesapladı.
Belediyenin toplu ulaşım sistemini sağlayan ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ, METRO ve İZBAN’daki kayıtlar çıkartıldı. 2012 yılında kaydı tutulan 164 milyon 44 bin 743 binişten 209 milyon TL gelir kaybı çıkarken kaydı tutulamayanların da günde iki kez bindiği varsayıldı. Buna göre 11 milyon 550 bin 605 binişten 23 milyon TL zarar çıktı. Belediyenin toplam zararı 232 milyon TL’yi buldu. Kurum, hükümetten sübvansiyon desteği istedi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından geçtiğimiz günlerde açıklanan toplu ulaşımda 60 yaş üstü herkes, engelli, gazi ve şehit yakınının ücretsiz taşınması hakkında kanun çıkmadan yankıları sürüyor. Nüfusu fazla olan şehirler ulaşımda ücretsiz ve indirimli taşınan kişiler için hükümetten maddi kaynak beklerken İzmir’in rakamları da ortaya çıktı. Belediyenin ‘imtiyazlı yolcu’ statüsünde değerlendirdiği resimli elektronik kart kullanan kişilerin sayısı ve maddi yükü bütçeyi zorluyor. Belediyenin toplu ulaşım sistemini sağlayan ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ, METRO ve İZBAN’daki kayıtları çıkartan yetkililer imtiyazlı yolcuları ‘kaydı tutulan ve kaydı tutulamayan’ olarak ikiye ayırdı.
KAYDI TUTULANLARDA LİDER ÖĞRENCİLER
Belediyenin kaydı tutulan kişiler arasında en fazla biniş öğrenciler tarafından yapılıyor. 2012 yılında 118 milyon 488 bin 130 biniş yapan öğrenciler KDV dahil 133 milyon 883 bin 414 TL gelir kaybına neden oluyor. Öğrencileri, özürlüler takip ediyor. Bir yılda 24 milyon 590 bin kez binen özürlüler 43 milyon 32 bin 983 TL gelir kaybı yaşatıyor. Gelir kayıplarına neden olan guruplar arasında üçüncü sırada ise 60 yaş kartlarını kullananlar geliyor. Bir yılda 14 milyon 765 bin kez binen yaşlılar 23 milyon 78 bin 483 TL kayba sebep oluyor. Üç kategoriyi, öğretmenler, refakatçi, 65 yaş, resmi kurum, postacı, zabıta, TÜİK personeli ve şehit ailesi izliyor. Kaydı tutulanlar bir yılda toplam 164 milyon 44 bin 743 kez binerken KDV dahil 209 milyon TL gelir kaybına neden oldu.
KAYITSIZ BİNİŞTE EN ÇOK KULLANICI EMNİYET
Toplu ulaşımda kartlar üzerinden kayıt tutabilen belediye, kartı olduğu halde sisteme okutmayan kişilerin kaydını tespit edemiyor. Belediye, 2002 yılında çıkan 3654 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen gazi, gazi eşi, vazife malulü, şehit ailesi ile 3700 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen emniyet hizmetleri sınıfı personelini de bulamıyor. Ayrıca kartı olmasına rağmen sadece göstererek geçtikleri, cihaza okutmadıkları için sarı basın kartı sahipleri ve orman muhafaza memurlarının biniş sayılarına ulaşamıyor.
Belediye, resmi olarak tespit edemediği binişleri günde iki kez olarak kayıtlara geçerken buradan doğan zararı da net olmamakla birlikte hesapladı. Buna göre emniyet hizmetleri sınıfı personeli 2012 yılında 8 milyon 760 bin kez toplu ulaşım aracına binerken 15 milyon 330 bin TL gelir kaybına neden oldu. Tespit edilemeyen kategoride yer alan gazi, gazi eşi, vazife malulü ve şehit ailesi ise 2 milyon 190 bin kez toplu ulaşım aracına binerken 3 milyon 832 bin TL gelir kaybı yaşattı. Orman memurlarının biniş sayısı az olmasına rağmen çevre ilçelerde kullandıkları için maliyeti yüksek çıktı. Orman memurları 3 bin 465 kez binerken 2 milyon 529 bin 450 TL geliri götürdü. Üç kategorisi basın mensupları takip etti. Sarı basın kartı sahipleri bir yılda 597 bin 140 kez binerken 1 milyon 44 bin 995 TL gelir kaybı yaşattı. Kaydı tutulamayan binişlerin toplamı 11 milyon 550 bin 605 olurken gelir kaybı ise 23 milyon TL’yi buldu. Belediyenin imtiyazlı yolcular kategorisinde kaydı tutulan ve tutulamayanlarda toplam 232 milyon 600 bin TL zarar ettiği belirlendi.
YARDIMDAN ÇOK ZARAR
Toplam zarardan en fazla ESHOT etkilendi. ESHOT’un 2012 yılında imtiyazlı binişlerden dolayı gelir kaybı toplam 148 milyon TL’yi buldu. Bunun 125 milyon TL’sini kaydı tutulanlar, 23 milyon TL’sini de kaldı tutulamayanlar oluşturdu Ayrıca 2009-2012 yılları arasında taşınan imtiyazlı yolcu sayısı toplam yolcu sayısının yüzde 40’ını oluşturdu. ESHOT, Büyükşehir Belediyesi’nden aynı yıl için 118 milyon TL yardım alırken gelir kaybını bile karşılayamadı.
VERGİLER BELİ BÜKÜYOR
İşçilik, yedek parça ve yakıt gibi maliyetleri bulunan toplu taşımanın ciddi ekonomik kayıpları bulunuyor. Yine işçilik, yedek parça, otobüs alımları ve yakıtta hesaplamalara gidildiğinde farklı vergilendirme maliyetleri ortaya çıkıyor. Hizmet alımları ve yedek parça alımlarında yüzde 18 KDV, otobüs alımlarında yüzde 1 ÖTV’nin yanında devlet teşvikinden faydalanılamadığı durumlarda yine yüzde 18 KDV uygulaması ile karşı karşıya kalınıyor.
YILLIK VERGİ 72 MİLYON TL
Belediye, 2003 yılında yürürlüğü giren yasaya göre yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine ÖTV’siz yakıt verildiğini vurgularken taşımacılığın yüzde 95’ini karayolu ile gerçekleştiren Türkiye’de benzer muafiyetin lastik tekerlekli toplu taşımacılık yapan kamu kuruluşlarına da verilmesini istiyor. ESHOT, bu şekilde yıllık 60 milyon TL’lik kar etmeyi planlıyor. ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2012 yılı biniş hasılatı yaklaşık 400 milyon TL hesaplanırken bunun 72 milyon TL’si biniş üzerinden alınan vergilere gittiği de belirtiliyor. Kurum, yolcu talebinin karşılanması toplu taşıma hızının ve konforunun artması, işletme ve bakım maliyetlerinin düşürülmesi, toplu ulaşımın özendirilmesi, egzoz emisyonu oranının azaltılması ve AB standartlarına ulaşmak için vergi oranlarının düşürülmesini talep ediyor.
EN FAZLA MASRAF YAKITA
ESHOT Genel Müdürlüğü’nün bir yıllık süreci kapsayan analizinde maliyeti arttıran en önemli unsur yakıtlar ile ilgili de bilgiler yer alıyor. ESHOT otobüsleri bir yılda 85 milyon 409 bin 596 kilometre yol yaparken bir yıl içinde kullandığı yakıt miktarı ise 45 milyon litreyi buluyor. Bunun maliyeti ise 136 milyon 500 bin TL olarak kurumun kasasından çıkıyor. Kurumun 2012 maliyet tablosunda ayrıca diğer sınıflandırmalar olan hizmet alımı için 329 milyon TL, yedek parça için 17 milyon TL, otobüs alımı için ise 20 milyon TL yer alıyor.
KOCAOĞLU NE DEMİŞTİ?
Geçtiğimiz ay düzenlenen ulaşım zirvesinde konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, “Kent kart verilen vatandaşlarımızın hangi duraktan kaç kişinin bindiğini buluyoruz. Buna göre taşımacılık yapıyoruz. Bunun istisnası, yasayla belirlenmiş ücretsiz taşıdığımız, sıfır para ile taşıdığımız kişileri bilelim istiyoruz. Bunun için de çeşitli girişimlerimiz oldu. Bedava da binse, 10 kuruşa da binse, toplu taşıma araçlarını kaç kişinin kullandığını görmek istiyoruz. Entegrasyonu sağlamak için bu bilgilere ihtiyacımız var. Biz yolcularımızın yüzde 25'ini bedava taşıyoruz. Taşıyalım. Yasa böyle diyor. Eleştirmiyoruz. Ancak bedava taşıdığımız yolcularını ücretini her ayın sonunda bir havuza koyalım istiyoruz. Ama belli noktalarda bir aşama kaydedemedik” açıklamasını yapmıştı. Kocaoğlu, kayıtlara geçmeyen binişleri yapan kişilerin tespiti için ilgili bakanlıktan talepte bulunduklarını bir yanıt alamadıklarını ifade etmişti.
HOTAR ‘SÜBVANSE YOK’ DEMİŞTİ
Kanun hazırlıkları devam eden, Başbakan Erdoğan’ın müjdesini verdiği ulaşımdaki ücretsiz biniş sisteminin mimarı AK Parti Sosyal İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı İzmir eski Milletvekili Nükhet Hotar ise, “Belediyelerde farklı uygulamaların olduğunu yaptığımız araştırmalar sonunda gördük. Süre farkları da var. Bunları öncelikle tek tipe indiriyoruz. Süre sınırlaması da kaldırılıyor. Bu sistem kurulduğunda belediyelere ek bütçe verilmesi söz konusu değil. Zaten belediyeler toplu ulaşımdan kar elde etmeyi düşünmemelidir. Bir belediye, kanun çerçevesinde hak kazanan yeni kişilerden dolayı zarar edecek ve sistemi batacaksa o belediye zaten maddi olarak batmış demektir” ifadelerini kullanmıştı.
.jpg)
16
20
Künye
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene Ekle
Günün Haberleri