10 Kasım geride kaldı. Atatürk dünyadan ayrılalı tam 82 yıl oldu. Aradan geçen bu uzun sürede tarih sahnesinde birçok oyun sergilendi.

Milyonlarca insanın canını yitirdiği “İkinci Dünya Savaşı” bunlar arasında en dramatik olanıydı. Çörçil, Rozvelt ve Stalin oyunun baş aktörleriydiler.

Sonra vizyona “Soğuk Savaş” girdi. Kuruşçev’den Brejnev’e, Brejnev’den Gorbaçov’a uzanan Sovyet, Truman’dan Baba Buş’a, Erhart’tan Helmut Kol’a, De Gol’den, Mitterant’a, Iydın’dan Margaret Teçır’a çeşitli batılı oyuncular sahneye çıktılar.

“Üçüncü Dünya” ise soğuk savaşın blokları dışında bağımsızlığına yeni kavuşan devletlerin zorla sahneye koydukları bir senaryo idi. Bu kez seyirciler Tito, Nehru, Nasır isimli yeni ve parlak aktörleri izledi…

***

9 Kasım 1989’da Berlin duvarı yıkılınca “Soğuk Savaş” repertuvardan çıkarıldı. Yerine “Tek Kutuplu Dünya” oynanmaya başlandı. Ama fazla seyirci bulamadı. Onun yerine yeni senaryolar sipariş edildi. Fakat hem yeni senaryolar kötü hem de yeni oyuncular yeteneksiz ve başarısızdı. Sarkozi, Berluskoni, Tramp, Makron ve benzerleri bir türlü figüranlıktan oyunculuğa atlayamadılar. Artık seyirciler bu kurgulardan ve başarısız aktörleri izlemekten bıkmışlardı.

Çeşitli dönemlerde sahnelenen eserler çoktan programdan çıkarılmışlardı. Artık o oyuncular sahnelerde yoktu. Bıraktıkları izler tarih eleştirmenlerinin kara kaplı defterlerinde kalmıştı.

***

Ama 1917’de Çanakkale’de sahneye çıkan, “Kurtuluş Savaşı” ve “Çağdaşlaşma” oyunlarının parlak aktörü Atatürk halâ yaşıyor! Birer klasik haline gelen ve güncelliğini yitirmeyen bu eserler halâ seyirci buluyor. Buluyor ne kelime her geçen gün çoğalıyor. Hele son kez sahneye konan “Anıtkabir” ise 23 Nisan, 19 Mayıs, 29 Ekim günleri dolup dolup taşıyor.

Bu oyunlara ve yıldızına rağbet sade kendi ülkesinde mi? Tüm dünya seyircileri, bu çok beğendikleri oyunu ve yıldızını izlemekten vazgeçmiyor. Bu büyünün sırrı nedir? Yanıtını dünya halklarının tek temsilcisi Birleşmiş Milletlerin Eğitim, Bilim ve Kültür örgütü UNESCO veriyor. Mustafa Kemal’in yüzüncü doğum yılı olan 1981’i UNESCO “Dünya Atatürk Yılı” ilân etmişti. Gerekçesi de çok anlamlıydı:

Atatürk, uluslararası anlayış, iş birliği ve barış yolunda çaba göstermiş üstün kişi, UNESCO’nun yetki alanlarında yenilikler gerçekleştirmiş bir inkılapçı, sömürgecilik ve yayılmacılığa karşı savaşan ilk önderlerden biri, insan haklarına saygılı, insanları ortak anlayışa ve devletleri dünya barışına teşvik eden, bütün yaşamı boyunca insanlar arasında renk, din, ırk kavramı gözetmeyen, eşi olmayan devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusudur.

***

Tüm bunlara karşı kendi ülkesinde gerçek bir dram, “Karşı Devrim” oyunu sahneleniyor. Bağnaz ve kafasının içi karanlık seyircilerden oluşan yeni tiyatronun geleceği parlak değil. Yapımcının tüm çabalarına karşın bu oyun tutmayacak.

Çünkü nehirler tersine akıtılamaz! Yazının icadından günümüze uzanan tarih ırmağı bazen kötü arazi koşullarıyla karşılaşır. Suyu bulanıklaşır. Ama mutlaka yolunu bulur, engelleri aşar ve insanlık denizine doğru akmaya devam eder.