Rusya'dan 'Srebrenitsa' vetosu

Bosna'daki savaş sırasında Sırplar tarafından Srebrenitsa'da katledilen Boşnakların anılması amacıyla hazırladığı BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı Rusya tarafından veto edildiği için kabul edilemedi.

Oylamada 15 üyeden 10'u tasarı lehinde oy kullanırken Çin, Nijerya, Angola ve Venezuela çekimser oy kullandı. Konsey'in daimi üyelerinden Rusya'nın veto etmesi nedeniyle tasarı reddedildi. Böylece Srebrenitsa'da işlenen suçların BM Güvenlik Konseyi'nde de soykırım olarak nitelendirilmesi engellenmiş oldu.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin, tasarının oylanmasından önce yaptığı açıklamada, tasarının Bosna savaşında işlenen suçlardan sadece birini öne çıkardığını ve dengesiz bir metin olduğunu savunarak tasarının oylamaya sunulmamasını, aksi halde veto edeceklerini söyledi.

İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Matthew Rycroft ise oylamadan önce yaptığı açıklamada, tasarının Srebrenitsa kurbanlarının ailelerine karşı bir sorumluluk olduğunu ve metinde savaşta işlenen tüm suçlara da atıf olduğunu kaydetti.

Tasarıda "Srebrenitsa'da işlenen soykırım ve bu savaşta işlenen kanıtlanmış tüm savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar en sert biçimde kınanır" ifadesi yer alıyordu.

İngiltere'nin tasarısında, Bosna Hersek'te uzlaşı için Srebrenitsa'da yaşananların soykırım olarak kabul edilmesinin gerektiği vurgulanarak suçun mahkemeler tarafından nitelendirilen tanımı olan "soykırım" terimini kullanmanın reddinin uzlaşıyı engelleyeceğine işaret ediliyordu.

Srebrenitsa'da soykırımın engellemesi konusunda başta BM olmak üzere uluslararası toplumun başarısızlığına değinilen tasarıda, bu tür olayların gelecekte yaşanmaması için önleyici tedbirler alınması gereğine vurgu yapılmıştı.

Dün oylanması beklenen tasarı, Rusya'nın muhalefetinin giderilebilmesi için iki defa gün içinde ertelenmiş daha sonra da bugüne bırakılmıştı.

Uluslararası Adalet Divanı ve Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, daha önce Srebrenitsa'da işlenen suçları soykırım olarak nitelendirmişti.

SIRPLAR TASARININ REDDİNİ İSTEMİŞTİ
Sırbistan ve Bosnalı Sırplar hem BM Güvenlik Konseyi üyelerine hem de BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'a gönderdikleri mektuplarda tasarıya karşı görüş bildirmişler ve kabul edilmesi halinde uzlaşıya zarar vereceğini savunmuşlardı.

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç de, BM Güvenlik Konseyi dönem Başkanı Yeni Zelanda'nın BM Daimi Temsilcisi Gerard van Bohemen'e gönderdiği mesajda, tasarının Bosna Hersek'in istikrarına zarar verebileceği iddialarını reddederek, "Hakikat ve adalet, barışın ve istikrarın düşmanı değildir. Aksine onlar, barışın ve istikrarın sağlayıcılarıdır" ifadesini kullanmıştı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun da, geçen hafta yaptığı konuşmada, masum sivilleri korumak için kurulan BM'nin Srebrenitsa'da sorumluluğunu yerine getiremediğini kaydederek, "BM Genel Sekreterliği, BM Güvenlik Konseyi ve üye ülkeler bu utancı paylaşıyor" demişti.

SREBRENİTSA'DA NE OLMUŞTU?
Bosna'daki savaş sırasında, BM'nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995'te Ratko Miladiç'e bağlı Sırp birlikleri tarafından işgal edildi. İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplara teslim edildi.

Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372'si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cenazeleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü.