Kovid-19 kısıtlamaları kentlerin havasına yaradı

Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Göknur Şişman Aydın, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası uygulanan kısıtlamaların kentlerin hava kalitesini olumlu etkilediğini bildirdi.

Aydın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dünyada yaşanan en önemli çevre sorunlarından biri olan hava kirliliğinin, insan sağlığını da olumsuz etkilediğini söyledi.

Dünya genelinde salgın sonrası alınan önlemlerin, hava ve deniz kirliliğinin azalmasına katkı sağlamasının beklendiğini, ilk verilerin bu tahmini doğruladığını kaydeden Aydın, körfezlerde yunus sürülerinin görülmeye başlandığını, su kirliliğinin gözle görünür şekilde iyileşme sürecine girdiğini ifade etti.

Bu süreçte hava kalitesindeki iyileşmenin de verilerle izlenebildiğini belirten Aydın, şu bilgileri verdi:

"Sınırlamaların yaşandığı dönemde şehirlere araç giriş çıkışlarının kapatılması, sokağa çıkma yasakları, uçuşların durdurulması gibi önlemlerin özellikle hava kirliliği üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu gözlemledik, ekosistem adeta nefes aldı. Avrupa'da salgının ilk aylarında sanayinin durma noktasına gelmesinin, sokağa çıkma sınırlamalarının hava kirliliğini azalttığı yapılan çalışmalarla gösterildi. Bu durum Türkiye için de benzer şekilde gerçekleşti. 2020'nin ilk yarısında Türkiye'de hava kalitesinde kükürtdioksit, azotoksit ve partikül madde (PM10) gibi parametreler bazında iyileşmeler oldu."

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi İzleme Ağı verilerine göre, geçen yılın ilk yarısında, nüfusu en yoğun ilk üç kentte hava kirliliği aylık ortalamalarının salgın öncesine göre düştüğünü anlatan Aydın, şöyle devam etti:

"16 sivil toplum kuruluşundan oluşan Temiz Hava Hakkı Platformunun raporuna göre 2020'nin ilk yarısında, Kahramanmaraş, Kütahya ve Zonguldak'ta kömürlü termik santrallerin kapatılması ve martta salgının başlaması sonrası azalan trafik sonucu hava kalitesi iyileşti. İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Bursa büyükşehir belediyelerinin verileri incelendiğinde hava kalitesinin iyileştiği görülüyor. Türkiye'de Mart 2020 itibarıyla Kovid-19 sebebiyle alınan karantina önlemlerinin, hava kirliliğinin kükürtdioksit, azotdioksit ve partikül madde gibi parametreler bazında azalmasında önemli etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Bu sürece, evden çalışma ve uzaktan eğitim gibi hareketliliği azaltan düzenlemelerin de büyük etkisi olmuştur."

Aydın, trafik yoğunluğuyla birlikte fosil yakıt tüketiminin de azalmasıyla özellikle Adana, Ankara, Bursa, İstanbul ve İzmir gibi büyükşehirlerin azotdioksit seviyelerinin geçen yılın ilk 6 ayında düştüğünü gözlemlediklerini vurguladı.

Bu illerde partikül madde miktarının, 2020'nin ilk yarısında, önceki yıllara oranla diğer kirleticilerde olduğu gibi düştüğünü dile getiren Aydın, şunları kaydetti:

"2019 partikül madde ortalaması en yüksek 10 il arasındaki Manisa'da 15 Mart 2019 ile 15 Mart 2020 aralığındaki ortalama veriler ile karantina önlemlerinin alınmaya başlandığı 15 Mart 2020'den günümüze kadar olan dönemi karşılaştırdığımızda, partikül madde miktarında yüzde 16,7, kükürtdioksit miktarında ise yüzde 36,8'lik azalma dikkatimizi çekiyor. Ülkemizin en yüksek hava kirliliği yaşanan illerinden Düzce'de ise aynı tarih aralıklarında, partikül madde yüzde 16,1, karbonmonoksit yüzde 58,2, azotdioksit yüzde 48,6, azotoksit ise yüzde 64,7 azalmıştır."