İzmir’de geliştirildi: Evde kanser testi yapabilen cihaz

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Mühendislik Bilimleri-Nanoteknoloji Bölümü'nde akademisyen olarak çalışan Dr. Melike Karakaya, serviks (rahim ağzı) kanserinin teşhisini kolaylaştıracak bir buluşa imza attı. Uzman doktorlar tarafından uygulanan smear testinin çok uzun sürede sonuç vermesi, örneklerin toplanarak bir merkezde test edilmesinin zahmetli olmasından yola çıkan Dr. Karakaya, daha basit bir yöntem oluşturmak için çalışmalarına başladı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'nde, Nanoteknoloji Doktora Programını ekim ayında tamamlayan Dr. Karakaya, 'Serviks Kanserinin POC Erken Moleküler Teşhisi İçen 3D Kağıt Bazlı Analitik Mikroakışkan Çip' üzerine yürüttüğü tezini tamamladı. Tez çalışmaları sırasında TÜBİTAK'tan destek alan Dr. Melike Karakaya, bu konu üzerine Boston Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü'nde araştırmalarını gerçekleştirme fırsatı buldu.

Dr. Melike Karakaya'nın çalışmaları sonucunda ürettiği çip, Katip Çelebi Üniversitesi Rektörlük Binası'nda gerçekleştirilen basın toplantısı ile tanıtıldı. Toplantıya, Katip Çelebi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Galip Akhan, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Ali Malas ve Dr. Melike Karakaya katıldı. Toplantıda konuşan Rektör Prof. Dr. Galip Akhan,  "Melike Karakaya hocamız çok iyi bir çalışma gerçekleştirdi. Tez çalışması sırasında TÜBİTAK'dan burs aldı. Boston Üniversitesi ile birlikte çalıştı. Rahim ağzı kanserinin teşhisinde yapılan testi kolaylaştırdı. Smear testinde örneklerin alınması ve test edilecek merkeze götürülmesi zor oluyordu. Bir uzmanın bu örnekleri tek tek incelemesi gerekiyordu. Hocamızın çalışması sonucunda bu test sayesinde bir uzmana ihtiyaç olmadan 10 dakika içerisinde sonuç alınabilecek. Geliştirilen çipi her doktor muayenehanesinde uygulayabilecek" dedi.

Dr. Melike Karakaya da 45 yaş altı kadınlarda kanserden ölümlerin üçüncü sırada olduğunu, 30 yaşını geçen her kadının yılda bir kez smear testi yaptırması gerektiğini söyledi. Dr. Karakaya, "Buradaki ihtiyacı görerek, mühendislik alanını sağlık ile birleştirip ülkemize sağlık alanında fayda sağlayacak bir cihaz geliştirmek istedik.  Dünyada yılda 270 bin kadın rahim ağzı kanserinden hayatını kaybediyor. Rahim ağzı kanserini erken teşhis yapabilen bir cihaz geliştirmeyi düşündüm ve şuan sonuca vardık. Bu cihazı Sağlık Bakanlığı'nın katsıyla seri üretimini yapmak istiyorum. Erken teşhis rahim ağzı kanseri çipi sadece Türkiye için değil tüm dünyada kadınlar için önemli" diye konuştu.

Seri üretime geçildiğinde çipin eczanelerden alınarak evde uygulanabilir formunun üretilebileceğini söyleyen Dr. Karakaya, "Şuan ürettiğimiz enzimli çip ile 4.6 dakikada tamamen ölçülebiliyor. 13 ay süren çalışma sonucu ürettiğimiz bu cihazın evde uygulanabilir hali ise yaklaşık 30 dakika içinde sonuç verebilecek. Hasta aldığı sürüntü örneğini cihazla birlikte verilen alkollü çözeltide seyreltip, preparata damlatacak. Aynı gebelik testi gibi negatif ya da pozitif diye bir sonuç elde edilecek. Şuanki üretilen prototiplerin maliyeti yaklaşık 1 dolar" dedi.