Kemâl Çolakoğlu başkanımdan çok değerli bir armağan var elimde…

Gelecek nesillere bırakılacak, belgesel niteliğindeki değerli bir kitap…

Paşa’nın Rotası…

Sn. Zeki Sarıhan ve Sn. Nuri Çolakoğlu’nun hazırladığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları’nın bir hizmeti…

Birinci Dünya Savaşı’nın yenilgisi sonrasında…
15 Mayıs 1919…İzmir’in Yunan işgali altına girmesinin hemen ertesinde…

16 Mayıs 1919’da M. Kemâl Paşa’nın vatanın rotasını özgürlük ve bağımsızlığa çevirdiği,

Yaklaşık üç buçuk yıl yaşanan istiklâl mücadelesini, millî mücadele ruhunu, 

Gün gün… Fotoğraflar, haritalar ve belgelerle günümüze taşıyan…

Bu muhteşem araştırmanın sayfaları arasında dolaşıyorum…

Ve… İstiklâl Savaşı’nın merhalelerini, gerçekleştirilen kongreleri, mütarekeleri ve anlaşmalar ile…

Türk ulusunun özgürlüğünü tüm dünyaya duyuran, bu kutlu yolculuk hikayesini irdeliyorum biteviye..



24 Temmuz 1923’de imzalanan Lozan Barış Antlaşması’na giden süreçte…

Lozan Barış Konferansı’nın 1923 yılı Şubat ayından 1923 yılı Nisan ayına kadar,

Politik sorunlar nedeni ile kesintiye uğradığı bir dönemde...

17 Şubat - 4 Mart tarihinde düzenlenen, İzmir İktisat Kongresi’nde…

Ülkenin ekonomik sorunları üzerine alınan kararlar ve eldeki belgelerle…

İsmet Paşa başkanlığındaki Türk heyeti, Lozan masasına daha bir kuvvetli oturmuştur…

Buna göre…

Osmanlı’nın dış borçları ile ilgili bir ödeme planı yapılmış … 

Kapitülasyonlar kaldırılmış… 

Misak-ı Milli sınırları belirlenmiş…

Azınlıklar ile ilgili mübadele anlaşması yapılmış… 

Ve Lozan Barış Antlaşması görüşmeleri sırasında…

Rota yine başarıya çevrilmiştir…

Bu zafer, İsmet Paşa başkanlığındaki heyetin diplomatik zaferidir.

Bu büyük diplomasi zaferinin önemini ve de büyüklüğünü anlayabilmek için…

Osmanlı hükümetine dayatılan, Sevr Antlaşması’nın hükümsüz kalmasını

Yürekle anlamak ve de beyinle algılamak gerekir.

Zira…

Sevr Antlaşması uygulanması halinde bölünüp parçalanacak olan vatan topraklarının, 

Lozan Barış Antlaşması ile korunması ve arttırılması…

İngiliz ve Fransız savaş gemilerinin işgali altındaki boğazlarımızın…

Yine Lozan Barış Antlaşması ile güvence altına alınması

Ve boğazların egemenliğinin Türk hükümetinde kalması sağlanmıştır.

Ve… Devam eden yıllar içinde boğazların güvenliğinin tekrar müzakere edilmesi gereği üzerine…

20 Temmuz 1936 yılında İsviçre’nin Montrö kentinde Boğazlar Sözleşmesi imzalanmıştır.

Montrö Sözleşmesi 

Savaş ve barış zamanlarında ticari ve askeri gemilerine uygulanacak olan

Hükümleri belirleyen uluslararası saygınlığımızı artıran bir sözleşmedir…

Tüm bu sözleşmeler ve antlaşmalar… 

Mustafa Kemâl Paşa’nın masa başında ve barış ortamında kazandığı…

Askeri ve diplomatik zaferlerdir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu olarak addedilen Lozan Barış Anlaşması yıldönümünde… 

Vatanımızı ve varlığımızı borçlu olduğumuz…

Başkumandan Mustafa Kemâl Paşa, İsmet Paşa ve tüm şehitlerimizi…

Saygı ve minnetle yad ederken… Özgürlük ve bağımsızlık yolunda…

Paşamızın rotası rotamız, pruvamız neta olsun diyorum…

* “Bu antlaşma, Türk milletine karşı yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın sonuçsuz kaldığını bildirir bir belgedir… Osmanlı tarihinde benzeri görülmemiş bir siyasi zafer eseridir…”

M. Kemâl Atatürk 
(*) Nutuk adlı eserinden…