|
|
Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Pazar tezgahlarında sebze ve meyve fiyatlarındaki etiketler her hafta değişirken, bu haftanın yükseleni patates ve soğandı. Önceki hafta kilosu 7,5 liradan satılan patates ve soğan, geçen hafta 10-12,5 lira aralığında satıldı. Patatesin tanesi 3,5, soğanın tanesi ise 4 lira 40 kuruş olunca, vatandaşlar da bu iki ürünü mecburen taneyle almaya başladı. Vatandaş, kuru soğana muhtaç hale gelirken, patatesi de almakta zorlanır hale geldi. PORTAKALIN TANESİ 4 LİRAYA GELİYOR Bir kilo patatesin maliyetinin 6 lira civarında olduğunu ve tüccara tarladan 6 liraya mal verdiklerini anlatan üreticiler, şu sözlerle isyanlarını dile getirdi: PATATES ÜRETİCİ, MALİYETİNE SATIŞ YAPIYOR ERİŞEN: DEPOLAR MAL DOLU AMA PİYASAYA KISITLI SÜRÜLÜYOR “Müstahsilin elinde mal olmaz. O ürünü ancak tüccar depolama şansına sahip. Eğer bu yükseliş devam ederse, ihracatı kısıtlayan hükümetin patates ithalatına izin vererek fiyatı düşürme yoluna gitmesi muhtemeldir. Umarım eldeki mal, piyasaya yeterince sürülür de fiyatlar geriler. Pazarcı esnafımız da o rakamları müşteriye söylerken utanıyor, sıkılıyor. Biz de hoşnut değiliz bu pahalılıktan. Pahalı oluşunda bir başka sebep de ekimin azalmasından kaynaklı. Patates ekimi, eskisi gibi çok değil. Bu yıl rekoltenin düşük olduğu söyleniyor. İlaç, gübre, mazot fiyatları çok arttığı için üretici, girdi maliyetlerini kaldıramıyor, dolayısıyla üretimden vazgeçiyor. Ürün az olunca fiyat da yükseliyor.” GERÇEK ÇİFTÇİNİN DESTEKLENMESİ LAZIM “Fiyat çok zor düşer. Tüccar, yüksek fiyatı tutmak için kısıtlı miktarda ürün vermeye devam edecek. Haliyle fiyat yükselecek. Vatandaşta para yok. Eğer patates ve soğanın fiyatının artışı devam ederse, vatandaş daha çok mağdur olur. Artmasını istemiyoruz ama görünen o ki, bu zihniyet değişmedikçe fiyat da artacak gibi. Devlet, patates, soğan gibi ürünleri yetiştiren gerçek çiftçilere destekleme primi verse, teşvik etse ve maliyet yükünü hafifletse, inanın bunlar yaşanmazdı. Kaygılıyım gelecekten. Kış geldi. Sera ürünlerini tüketmeye başlayacağız. Seralarda yetişecek ürünlerin de ihtiyaca yetmeyeceği ortada.”
Tüketici, kilosunda üç tane portakalı poşete koyup 12 lira öderken, 350 gram gelen bir tane patatesin fiyatı da en düşük bedelden 3,5 liraya geliyor. 12,5 liradan satılan soğanın 350 gramlık bir tanesi de 4 lira 38 kuruşa mal oluyor. Ödemişli patates üreticileri, geçen yıl 200 liraya aldıkları gübre için bu yıl 1000 lira ödemek zorunda kaldıklarını belirtirken, ilaç, mazot ve işçilik giderlerinin de çok artmasından şikayet ediyor.
“Şu anda üretici para kazanmıyor. Kilosunu 6 liraya mal ettiğimiz patatesi 6 liraya satıyoruz. Halden çıkış fiyatı 7,5 lira. Pazarcılar, kilo başına 5 lira kazanmaya çalışıyor. Bu insafsızlıktır; bu üreticinin emeğini gasp etmektir. Devlet, patates ihracatını kısıtladı. Oysa ihracat açık olsa, üreticinin elindeki ürün 6 liradan değil, 10 liradan satılacak. Aldığımız gübrenin, ilacın, mazotun fiyatı uluslar arası fiyatlardan ancak ürettiğimiz mal, uluslar arası seviyeden değil. Mesela komşumuz İran’da patatesin üreticiden çıkış fiyatı, 12 lira. Almanya ve Hollanda’da ise 18 lira. Patatesin ihracatını neden engelliyorsun? Gübre fiyatı, ilaç fiyatı, geçen yıla göre yüzde 300, yüzde 400 arttı. Bire beş artan girdilerimiz var. Biraz da üreticiyi düşünen kimse yok.”
İzmir Pazarcılar Odası Başkanı Hamdin Erişen de patates ve soğandaki ani fiyat artışından rahatsız olduklarını söyledi. Antalya ile İzmir fiyatlarının birbirine çok yakın olduğuna vurgu yapan Başkan Erişen, patates ve soğanın depolara girdiğini, tüccarın fiyatı yüksek tutmak için piyasaya az miktarda ürün sürdüğünü iddia etti. Başkan Erişen, şu değerlendirmelerde bulundu:
İzmir Pazarcılar Odası Başkanı Hamdin Erişen, “Patates ve soğan fiyatlarının düşmesi mümkün mü?” sorusuna şu yanıtı verdi: