Çağdaş ÖZGÜN
Sinemasal başyapıtların nedeni öncelikli olarak dramatik başyapıt olmaları mıdır?
8 Mayıs 2021 Cumartesi

Filozof Roger Scruton'ın 1981 yılında yazdığı Fotoğraf ve Temsil makalesine göre “eğer- Yaban Çilekleri ve La Regle du Jeu gibi sinemasal başyapıtlar varsa bunun nedeni, öncelikle onun dramatik bir başyapıt olmasıdır.” Uygulamalı psikolojinin öncülerinden olan Hugo Munsterberg'in 1903 yılında yazdığı ve bilişsel film kuramının ilk kaynağı olarak değerlendirilen “Sinema: Psikolojik Bir Çalışma” kitabına başvurursak Scruton'ın argümanına eleştirel bir yol çizmiş oluruz.

Munsterberg, iki teknik yenilikle, sinemayı tiyatrodan ayırıyordu bu kitapta. Bunlardan birincisi, insanın dikkat mekanizmasını ekrana yansıtma imkanı tanıyan yakın-çekimler (close-up), ikincisi ise insanın rüya görme, hayal kurma ve hatırlama gibi zihinsel eylemlerinin temsillerini ekranda göstermeyi sağlayan fleşbek (cut-back) çekimler. Sinema, bu iki teknik yenilikle sanata, tiyatronun getiremediği kadar yenilik getirmiştir ve daha önce hiçbir sanatta olmadığı kadar insanın zihinsel aktivitelerini görsel olarak ekrana getirerek yeni bir çalışma alanı oluşturmuştur. Sinemayla beraber insanın zihinsel hareketleri, Munsterberg'e göre ruhu, ilk kez materyalleşmiştir.

Jean Renoir'ın 1939 yılında yönettiği La Regle du Jeu, dramatik ağırlığı yoğun olan bir filmdi fakat Renoir'in kamera hareketleri, paralel kurgular ve devamlılığı, yakın çekim teknikleriyle tiyatrodan ayrılıyordu. Dramı, sinemasallaştırmıştı. Bu filmi, dramatik yoğunluğu fazla olsa bile yalnızca drama yaklaştırmak biraz eksik gibi gözüküyor. Scruton'ın argümanı Yaban Çilekleri'ni düşündüğümüzde daha çok zayıflıyor.

Ingmar Bergman'ın 1957 yılında yönettiği Yaban Çilekleri filmini ise öncelikli olarak dramatik bir başyapıt olarak tanımlamak sinemayı tiyatrodan ayırmamak ya da ona bağımlı olarak anlamaya çalışmak gibi değerlendirebiliriz. Yaban Çilekleri, sinemanın özerk bir sanat olduğunun güçlü örneklerinden biri. Film, ana karakterimiz Borg'un (Victor Sjöström) rüyalarını, anılarını, içsel düşüncelerini ekrana yansıtır. Uzay ve zamanda yol alan insanın fiziksel dünyanın olguları arasında deneyimlediği içsel dünyanın görüntülerini de gösterir bu film. Film, özellikle fleşbek tekniklerle, tiyatroyu ve dramın etkilerini bir kenara bırakıp sinemanın imkanlarıyla bir başyapıt yapma yoluna doğru ilerler. İki filmi, teknik olarak aynı sınıfta değerlendirmeyi tercih etmezdim.

Sinemayı, diğer sanatlarla beraber anlamaya çalışmak, diğer sanatları nasıl kapsadığını analiz ederek yorumlamak faydalı bir yol fakat sinemanın kendi yeniliklerini ve kendine ait yasalarını bir kenara bırakıp muhafazakar bir tutumla -öncelikle- drama yaklaştırmak hatalı gibi görünüyor.

Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
YORUMLAR
 Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 

Bu haber henüz yorumlanmamış...

FACEBOOK YORUM
Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
Mehmet KARABEL
Mehmet KARABEL
Bu saatte 'vicdan ittifakı' olur mu?
Engin ÖNEN
Engin ÖNEN
İzmir kimin ya da neyin kalesi?
Tayfun MARO
Tayfun MARO
Erkek dediğin öldürür
Cumhur BULUT
Cumhur BULUT
Foça, Tire, Çeşme ve Dikili de MHP diyecektir
Kemal ARI
Kemal ARI
Oyumuz, onurumuz ve özgürlüğümüzdür...
Nedim ATİLLA
Nedim ATİLLA
Tunç Soyer yeni bir yola çıktı
Dr. Berna BRIDGE
Dr. Berna BRIDGE
Diktatör
İhsan Özbelge ÖZDURAN
İhsan Özbelge ÖZDURAN
Sağduyu marifeti ile seçebilmek…
Rifat ÖZER
Rifat ÖZER
Son hafta
Neşe ÖNEN
Neşe ÖNEN
Sosyalistler pes etmeyin!
ÇOK OKUNANLAR
ÇOK YORUMLANANLAR
GAZETE EGE'DE SONSÖZ
KünyeKünye İletişimİletişim FacebookFacebook TwitterTwitter Google+Google+ RSSRSS Sitene EkleSitene Ekle Günün HaberleriGünün Haberleri
Maxiva