Yöneticilik, liderlik dersi veriyorsanız veya MBA yaptıysanız, bir yönetici iseniz mutlaka Machiavelli’nin “Prens” adlı eserini duymuşsunuzdur hatta okumuşsunuzdur. İtalyan diplomat, üst düzey devlet memuru Niccolo Machiavelli 1469 da Floransa’da doğmuş ve Rönesans sürecinde orada yaşamış. Prens’i 1513te yazmış ama kitap 1532de, ölümünden sonra (1527) basılmış.

Machiavelli Batıda çok iyi tanınır, “Prens” halkı kandırarak, yalan dolanla nasıl sömürüleceğini yazar, dürüstlüğü, hakkaniyeti anlatan bir kitap değildir. Hatta İngilizce “High Mach”, (ahlaki pek düzgün olmayan, rahatlıkla yalan söyleyen, hak yiyen kişi anlamına) ve “Low Mach” (dürüst, ahlaklı, adaletli, doğru düzgün insan anlamına) terimleri insanların karakterini iki kelime ile anlatan deyimler haline gelmiştir.

Peki, Kutadgu Bilig ne kadar tanınır? Ne anlatır? Ne zaman yazılmıştır? Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi ya da Devlet Olma Bilgisi), 11. yüzyıl Karahanlı Türklerinden Yusuf Has Hacib'in yazdığı Türkçe eserdir. Mesnevi tarzında ve aruz vezniyle yazılmıştır.

Bu eser siyaset türünün Türk edebiyatındaki ilk örneğidir. Karahanlı Türkçesi ile yazılmıştır. İslamiyet'in Türklerce kabulünden sonraki bilinen ilk yazılı eserdir. Bazı bölümlerinde ansiklopedik bilgiler içerir, özellikle siyaset bilimi olarak Machiavelli’nin tam tersi olarak halkını nasıl hakkaniyetle, iyi niyetle, düzgün, sömürmeden yöneteceğini anlatır. 'Kutlu Olma Bilgisi' veya 'Mutluluk Veren Bilgi' olarak siyasette halkına mutluluk veren lider olmayı vurgular.

Kitap, baştan sona bu 4 sembolik şahsiyetin karşılıklı konuşma ve münazaralarından oluşmaktadır. Eserde iyilik yapmanın faydaları; bilgi ile aklın faydaları; devletin sıfatı; adalet vasfı; hükümdarın vasıfları; vezirin, kumandanın, kapıcıbaşının, elçilerin, kâtibi hazinedârın, aşçıbaşının, içkicibaşının, hizmetkârların özellikleri; dünyanın kusurları; ahiretin kazanılması; beylere hizmet etmenin usûl ve nizâmı, hizmetkârlarla nasıl geçinileceği, halk ile nasıl ilişki kurulacağı, âlimler, doktorlar, rüya tâbircileri, müneccimler, şâirler, çiftçiler, satıcılar, hayvan yetiştirenler, sanatçılar, yoksullar ile iletişim; evlilik; çocuk terbiyesi; hizmetçilere nasıl davranılacağı; konuk olma; konuk davet etme terbiyesi; ülkeyi yönetme tarzı; doğruluğa karşı doğruluk, insanlığa karşı insanlık gösterilmesi; zamanın bozukluğu ve dostların cefası gibi konular işlenmiştir. Kısacası her alanda doğru davranmayı, iyi insan olmayı, çevresine mutluluk vermeyi öğretir.

Machiavelli’nin halkı sömürme kitabından yaklaşık 500 yıl önce yazılmış! Avrupa Ortaçağ karanlığında boğulmuşken, Lordlar her evlenen genç kızla ilk gece birlikte olup soyunu acımasızca ve ahlaksızca yaymak isterken Türkler halkı mutlu etmenin siyaset yönetimi kitabını yazmış! Bunu okullarda çocuklarımıza ne kadar öğretiyoruz? Tarihimizle gurur duymayı okullarımızda ne kadar öğrendik ve öğretiyoruz?

Televizyonlarımızda Batıdan kopya Survivor gibi programlarla çocuklarımıza subliminal mesajlarla “Yalnızca kendini düşün, kendini kurtar” derken, onları sürekli yarışlara, kavgalara, eğlenceye iterken, sömürücü Machiavelli’den 500 yıl, mutluluk vermeye çalışan asil siyaset bilimci Kutadgu Bilig’den 1000 yıl sonra bugün geldiğimiz nokta ne?

Tüm siyasetçilerimiz bu kitabı okusa veya ana fikirlerinden faydalansa, kavga yerine, dışarıya bakmak yerine ülkece birlik beraberlik içinde Batı, Doğu, Kuzey, Güney bizi çerçevelemiş tüm sorunlardan daha kolay çıkar mıyız acaba? Mutluluğu bulur muyuz?