İzmir’de resmi rakamlara göre 118 kişinin hayatını kaybettiği depremin ardından neredeyse beş aylık bir süre geçti.  Bu zaman diliminde en çok tartıştığımız konuların başında riskli yapılar, kentsel dönüşüm ve imar planları gibi konular yer aldı.

Kentte hem merkezi hükümetin hem de yerel yönetimlerin kentsel dönüşüm projeleri devam ediyor. Hangisinin ne kadar ilerlediği tartışma konusu olsa da gerçek olan şu ki yapılanlar yeterli değil!

Depremin ardından; İzmir Büyükşehir Belediyesi uzun zaman alan kentsel dönüşüm ve imar planı çalışmalarının yerine “plan notları” konusunda önemli bir hamle yaptı. Başta meslek odaları olmak üzere siyasi partilerin temsilcilerinin bulunduğu ihtisas komisyonlarının gündemine sorunların çözümüyle ilgili liste sundu.

Peki sorunlar neydi?

Vatandaş ne istiyordu?

Herkes biliyor ki bugün yıktığınız bir binanın yerine aynı büyüklükte bir bina yapamıyorsunuz. Çeşitli yönetmelikler ve imar konularındaki değişiklikler nedeniyle 100 metre kare bir eviniz 70 metrekareye kadar düşüyor.

Bunun gibi daha birçok sorun var!

Mesela depremin vurduğu Bayraklı’da Manavkuyu-Mansuroğlu ve Adalet Mahallesi’nde bulunan yüzlerce kooperatif aracılığıyla yapılan site binalarına yüzde 10 emsal teşviki verilmiş. Artık bunlar da yapılamadığı için vatandaş dönüşüm yapamıyor.

Yine her kattan 15 santim kesilerek özellikle sahil bandındaki ilçelerde “kat sıkıştırması” yöntemiyle yeni bir kat oluşturulmuş ve buna da oturma izni verilmiş.

Bunun gibi birçok sorunun giderilmesi için çalışma yapan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin önerileri eğer kabul edilir ve hayata geçerse ilçe belediyelerinin de desteğiyle vatandaş hak kaybı yaşamayacak. Depremde yıkılan, ağır hasarlı ve orta hasarlı binalar da kısa sürede dönüşmüş olacak.

Gelelim mevzunun kilitlendiği noktaya!

İzmir’e gelen Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum “plan notlarıyla bu iş olmaz” diyerek kapıyı kapattı. Büyükşehir meclisinden geçmesi planlanan bu çalışmanın genel imar kanunu ve imar yönetmeliğinin üstüne çıktığını söyledi. Ve “dava açılır” diyerek sürecin gideceği noktayı gösterdi. Büyükşehir Belediyesi’ne “plan yapın, öyle sorunları çözün” diyen Kurum’un önerisinin kısa vadede hayata geçmesi mümkün değil. İlçe belediyelerinin planlar yaparak büyükşehir meclislerinden de geçirmesi birkaç yılı alırsa depremde mağdur olan ve beklentisi olan vatandaşların sorunu nasıl çözülecek?

İşte bunun yanıtını bilen yok!

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı son yıllarda kentsel dönüşüm alanları ve planlamalarında zemin artı 5 kattan fazla vermiyor.  Yıkılan 8-10 katlı binaların durumunun ne olacağı da bilinmiyor. Büyükşehir Belediyesi’nin yapacağı yeni planlarda emsal artışı olmaz ve kat fazlalığı oluşmazsa dönüşüme kimsenin yanaşmayacağı, müteahhidin teklif bile vermeyeceğini herkes biliyor.

Bu yüzden olağanüstü meclis toplantısının önümüzdeki günlerde gündem maddesi olacak “plan notları” AK Parti ve MHP’li meclis üyeleri tarafından ret oyu verilse de “oy çokluğu” ile meclisten geçirilmelidir. Çevre ve Şehircilik Bakanının “olmaz” diyerek kesin bir dille ret ettiği önerinin siyasi faturasını da İzmir’deki siyasetçilerin ödeyeceğini de herkes bilmelidir. Bu yüzden İzmir’de konuyu yakından takip eden Cumhur İttifakı temsilcilerine bakanlığın pozitif bakması konusunda yardımcı olması gerekmiyor mu? Bu konuda ısrarcı olması, İzmir’in deprem mağduru olduğunu anlatması çok mu zor?

Hal böyle iken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan önemli bir değerlendirme geldi. Erdoğan, deprem konutları temel atma töreninde de kongrede yaptığı konuşmada da Karabağlar üzerinden İzmir’deki çarpık yapılaşmayı eleştirdi.

Erdoğan, “Üzmeyeyim, kırmayayım ama şahsen ben güçlendirmekten değil yenilemekten yanayım. Tüm vatandaşlarıma yenilemeyi tercih ederim. Hem proje bazında hem de yenilemeyle çok daha farklı ve güçlü imkana sahip olacağımızı inanıyorum. Hiçbir hesap afette karşılaşabileceğimiz yıkımlardan, acılardan daha değerli olamaz” dedi.

İzmirli vatandaşlar, depremden etkilenenler, güvenli yapılarda oturmak isteyenler çok da fazla bir şey istemiyor.

Cumhurbaşkanının dönüşümü, yenilenmeyi vurguladığı bir yerde bir bakanın ilçe belediyeleri ve büyükşehirden uzlaşıyla çıkan öneriyi ret etmesini kim/neyle ve nasıl izah edecek?

Lütfen birisi çıkıp da bunu bir anlatsın!