Rifat ÖZER
Tren yolu
22 Ocak 2023 Pazar

Demiryolu… köyde çocukluğumuzun oyun alanlarından biriydi. Tehlikeyi düşünemez, rayların üstüne demir para koyardı çocuklar. Tren geçince de zar gibi, yamyassı olurdu…

Geçen vagonları sayar, sayı saymayı da öğrenirdik… Bir keresinde arkadaşım Erdan saydı saydı, 39’a kadar çıktı… 40’ı bilemeyince de ‘otuz on’ deyip çıktı!

Aynı zamanda da kültür alanımızdı… Evden çıkar, tren yolunun bir tarafından yolcularca atılan gazete ve dergi parçalarını okuya okuya yürür… İstasyona varınca da öbür tarafa geçip, oradakileri de okuya okuya eve dönerdik…

Daha o yaşlarda, zamanın komünist liderleri Stalin’i, Malenkov’u öğrenmiştik bile… Bolşoy Tiyatrosunu da, karşısındaki Gum Mağazalarını da. Hatta Çörçil’in hava alanında sandöviç yiyişini de, Londra Hyde Park’ta unutkanlıktan fermuarı açık… dolaşışını da!

***

İskoç Adam Smith oturup bir hesap yapmış… Çıkardığı sonuç şu : bir at beslemek 8 işçinin tükettiği gıda kadar masraflı… O yüzden de 19.yüzyılın başından beri demiryolunu, ulusal ulaşım aracı yapma projeleri başlamış…

Buhar makinelerinde gelişim olunca da

Demiryollarında asıl gelişim başlıyor…

1825’de kamu hizmetine giren lokomotifler,

yük ve yolcu taşımaya başlamışlar… Böylece demiryolları da, bir zamanların Seyyar Tayyar’ının dediği gibi… ‘patlamış gitmiş’!

***

Her yenilikte olduğu gibi… demiryolları lehinde ve aleyhinde de çeşitli şeyler söylenmiş…

Demiryolları şehirleri birbirine yaklaştırır…

Mesela Amerika çok büyük. Orada 4 zaman dilimi var. Demiryolları mekanı ve zamanı yok etmiş!

İngiliz yazar Ruskin’e göre…

Demiryolları insanı yolcu olmaktan çıkarmış,

birer koliye dönüştürmüş!

Avrupalılar da demiryolunu “Tanrının kırbacı

Hun İmparatoru Attila” ya… benzetmiş!

Daha da neler…

***

Wolfgang Schıvelbusch’nin “Demiryolu Seyahatinin Tarihi” kitabında yazıyor da.

Fransa’da Paris’in başına neler neler gelmiş. Demiryolu ağının hızlı gelişimi… Eski Paris’i,

yeni ulaşım yolları için, kentsel dönüşümcü

Vali Haussmann’cı… bir yıkıma uğratmış!

‘Eskiden yolların uzandığı yerlerde şimdi binalar yükselmiş… Yeni yollar, eskiden binaların olduğu yere uzanmış…’

Bu gelişmeler sonucu Paris’in ilk büyük perakende mağazası Bon Morche, 1852 kurulmuş.

***

Ülkemize de demiryolu elbette gelmiş…

Ama bu geliş, 1856 da 130 km’lik İzmir-Aydın demiryolunun imtiyazının yabancılara verilmesiyle başlamış!

Cumhuriyet döneminde ise, demiryolu yapım ve işletmesi… ulusal güçlerle başarılıyor! 1923-1950 arasında 3.578 km’lik demiryolu tamamlanıyor…

Ne demişiz 10.Yıl Marşında…

‘Çıktık açık alınla on yılda her savaştan,

On yılda onbeş milyon genç yarattık her yaştan

Başta bütün dünyanın saydığı Baş Kumandan ;

Demir ağlarla ördük… Anayurdu dört baştan’

1950 yıllarından itibaren ise demiryolları duraganlaşır. Karayolları çağı başlar…

2003 yıllarında demiryolları yeniden doğar,

Devlet politikası haline gelir…

Gelir gelmesine de… 2008 yılında temeli atılan Ankara-Sivas yüksek hızlı tren hattından… 2013 yılında temeli atılan ve süreyi 3,5 saate indirecek Ankara-İzmir yüksek hızlı tren hattından… Bir de ‘son’ haberi gelse!

***

Acıklı bir olay…

Berlinli o kitabında yazıyor ki… Almanya’nın Schwaben bölgesinde bir şarkıda, bir çiftçinin tren yüzünden… keçisini kaybedişi anlatılır :

Tren hareket ettiğinde,

Gözleri keçisini aradı.

Fakat vagonun ardında,

Bir baş bir de ip vardı!

İyi Pazarlar…

Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
YORUMLAR
 Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 

Bu haber henüz yorumlanmamış...

FACEBOOK YORUM
Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
Mehmet KARABEL
Mehmet KARABEL
Bu saatte 'vicdan ittifakı' olur mu?
Engin ÖNEN
Engin ÖNEN
İzmir kimin ya da neyin kalesi?
Tayfun MARO
Tayfun MARO
Erkek dediğin öldürür
Cumhur BULUT
Cumhur BULUT
Foça, Tire, Çeşme ve Dikili de MHP diyecektir
Kemal ARI
Kemal ARI
Oyumuz, onurumuz ve özgürlüğümüzdür...
Nedim ATİLLA
Nedim ATİLLA
Tunç Soyer yeni bir yola çıktı
Dr. Berna BRIDGE
Dr. Berna BRIDGE
Diktatör
İhsan Özbelge ÖZDURAN
İhsan Özbelge ÖZDURAN
Sağduyu marifeti ile seçebilmek…
Rifat ÖZER
Rifat ÖZER
Son hafta
Neşe ÖNEN
Neşe ÖNEN
Sosyalistler pes etmeyin!
ÇOK OKUNANLAR
ÇOK YORUMLANANLAR
GAZETE EGE'DE SONSÖZ
KünyeKünye İletişimİletişim FacebookFacebook TwitterTwitter Google+Google+ RSSRSS Sitene EkleSitene Ekle Günün HaberleriGünün Haberleri
Maxiva