İnsanlık tarihi çok sayıda felaketlerle dolu. Bir kısmı bizim neden olduğumuz savaşlar maalesef. Bir kısmı da yine çok sayıda ölüme yol açan salgın hastalıklar... Veba, verem, AİDS ve grip salgınları ilk akla gelenler.

Şimdi yine önemli bir küresel salgın ile karşı karşıyayız. İlk kez Çin’de görülen ve şu anda “küresel bir felakete doğru ilerleyen” Korona Virüsü salgını, dünyanın en önemli gündem maddesi haline geldi.

Bu salgının hastalık ve can kayıpları başta olmak üzere, kamu düzeni ve ekonomik kriz açısından “ciddi sonuçlar doğuracağı” çok açık.

***

Aslında insanlık tarihinin bilinen en büyük salgını, Birinci Dünya Savaşı sonrası 1918-1920 arasında yaşanmış. “İspanyol Gribi” olarak adlandırılan bu salgında 18 ay içinde dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15’i kaybedilmiş. Rakamlar farklılık göstermekle birlikte 10 milyonlardan söz edilmektedir.

İlk kez ABD’nin New Mexico eyaletinde, Avrupa’dan dönen askerlerde görülmüş ve kısa sürede dünyanın pek çok yerinde kitlesel ölümlere yol açmış.

Diğer ülkelerde bu salgına yönelik sansür uygulanırken, savaşa girmeyen İspanya’daki basın bunu gündeme getirdiği için, adı “İspanyol Gribi” olmuş. Hindistan 18,5 milyon, ABD 675 bin, Rusya 440 bin, İtalya 390 bin, Fransa 240 bin ve İngiltere 228 bin kayıp vermiş bu salgında…

***

İspanyol Gribi, Korona Virüsü Salgını’ndan farklı olarak, en sağlam ve sağlıklı yaş grubunu hedef almış. Kayıpların büyük çoğunluğu 20-40 yaş grubunda olduğu için, salgın, geride çok sayıda kimsesiz çocuk ve yaşlı bırakmıştı.

İspanyol Gribi, ağırlıklı olarak savaş sonrası askerlerin hareketliliği ile dünyaya yayılmıştı. Şimdi durum biraz daha farklı. Çünkü küreselleşme çağı hem sermayenin hem de insan hareketlerinin dünyayı sınırsız kıldığı bir çağ. Bu nedenle herhangi bir salgının dünyaya yayılması daha hızlı ve kolay oluyor.

Ayrıca küresel kapitalizm, dünyayı tek pazar haline getirdiği için, bu türden salgınların ve gerektirdiği önlemlerin sonuçlarını daha ağır hale getirmektedir. Ülkeler birbirine daha bağımlı ve ekonomi daha kırılgan bu hallerde.

***

Bazı düşünürler (Zizek), kapitalizmin sonu tartışmaları ile bu salgını değerlendirirken, diğer bazıları (Harari) ise, otoriter rejimlere zemin hazırlayacağı görüşünde.

Her iki yoruma dair sonuçlara ilişkin ipuçlarını, kısa bir süre sonra görmek olası gibi gözükmektedir. Çünkü, dünya artık daha hızlı dönüyor. Kısa sürede kapitalizmin sona ermesini beklemek doğru gözükmemekle birlikte, bu sistem, eskisinden daha çok sorgulanacaktır.