Shakespeare’in eserleri bundan 440 yıl önce, yine Cervantes’in Don Kişot’u bundan 430 yıl önce yazıldı. Bu eserleri kalıcı yapan, kapitalizmin doğuşuyla ortaya çıkan değişim kaosunu anlatmasıdır. Çağ dönüşümünü, gelmekte olanı ve gitmekte olanı yazan iki büyük yazar.

Aradan 500 yıl geçti. Bu defa, kapitalizmin tarihsel olarak ömrünü tamamladığı koşullarda değişimin izini sürüyoruz.

Çağımızda, bilginin inşa ettiği bilgi toplumunu bilişim toplumu izledi. Ne ki kapitalizmin tarihsel sonu, yeni sosyolojinin değişim yönünü belirsiz kılıyor. Vasatlığın ve aptallığın baskın hale gelmesiyle bilgiden uzaklaşan insanın evrimi, duraklama emareleri gösteriyor.

Bu ahvalde, akla düşen soru; Kapitalist toplum tarih sahnesinden çekilirken, Aydınlanma ve Modernite,insanlığa ne ifade ediyor?

Bilginin, yüceler yücesi makamından insanlığa yön verdiği zamanlar geride kaldı. Tüketim kültürü, bilgi ile insan arasında güven sorunu yarattı.

Yapay zekâ marifetiyle denetlenen bilgi, insana komprime ilaç gibi sunuluyor. Düşüncenin yöntemi ise geri plana itiliyor.

Güven sorunu oluştu, çünkü modern zamanların bilgisinin yeni zamanların vasat toplumunda karşılığı yok. O kadar karşılığı yok ki üniversiteden kaydını sildiren öğrenci sayısı iki milyonu geçiyor.

Geleceğin toplumu; Aptal toplum.Toplum vasatı; Aptallık. Ancak “aptal toplum” bir aşağılama değil,insanlığın yeni durumuyla mütecanis olup dijitalleşen dünyadaki karşılığını ifade ediyor.

Mülkiyetin keşfiyle başlayan uygarlığın 10 bin yıllık, kapitalizmim 500 yıllık hikayesi son demlerinde… Mülkiyet ve para kavramlarının içi boşalıyor. Bunca ilerlemenin, gelişmenin, icatların vardığı yer; Aptal toplum.

Doğrusu, bu trajik değişim ve dönüşümün getirdiklerinin edebiyata yansımalarını merak ediyorum. Bakalım, yeni bir Shakespeare, Cervantes çıkıp bu kaotik değişimi anlatacak mı?

66 milyon yıl önce bir göktaşının Dünya’ya çarpmasıyla başlayan insanın türeyiş hikayesi… Ve sonrasında, insanın soyutlamayı öğrenmesi 5 milyon yılını almış. Soyut zekanın uygarlık kurması için ise 500 bin yıl geçmesi gerekmiş.

Nihayetinde, insan zekasının gelişmişlik düzeyinin soyutlama yeteneğiyle ilgili olduğu bir vakıadır.

İşte soyutlamayı öğrenen, uygarlık kuran o zeki insanın evriminin durduğuna dair ciddi emareler ortaya çıkmış bulunuyor. Öyle ki zeki insanın kurduğu uygarlık, 14 bin yıl sonra, insan aklıyla sürdürülemez duruma geldi. “Aptal toplum” tam da bu durumda ifadesini buluyor.

İnsan zekasının duraklama devrindeyiz. Duraklama devrinin insanı vasatlık ve aptallıkla malul. Tanrısal yazgı gereği yeryüzüne sürülüşünden beri insan, belki de en büyük trajediye tanık olacağı çağın eşiğinde…

Yapay zekâ ile zirveyi gören insanın aptal toplumla sınavı var.