Vahap (Özaltay)’ın Altay’ı nasıl kuruldu?

Abone Ol
Vahap Özaltay sadece kentimizin futbol alanındaki öncü isimlerinden değil, aynı zamanda Türk futbol tarihinin de en önemli isimlerinden birisidir. O'nun futbol oynadığı 1920'li ve 1930'lu yıllar hem bir kentin yani İzmir'in küllerinden yeniden doğduğu hem de modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sancıları yaşadığı tarihsel aralığa denk gelmişti. Teninin rengi dolayısıyla bazı dönemlerde ayrımcılığa tabi tutulmuş olsa da O, bütün bunlara hiç aldırış etmeden hem İzmir'i hem de Türkiye'yi uluslar arası arenada başarıyla temsil etti. 1934'teki soyadı kanunuyla Özaltay soyadını alacak kadar kendisini Altay ve İzmir'le özleştiren Vahap Özaltay, endüstriyel futbolun ayak seslerinin henüz hissedilmediği, futbolun sadece futbol için oynandığı masumiyet çağının bir futbol efendisiydi.
Bilindiği gibi Türklerin İzmir'de ilk kurduğu futbol kulüplerinden biri Altay'dır. Altay; II. Meşrutiyet sonrasında gelişen ve İttihatçıların politik bir söylem ve program olarak ortaya koydukları sermayenin millileştirilmesi ile kültürel ve siyasal Türkçülük akımın spor alanındaki bir uzantısıydı. Zira, İzmir imparatorlukta futbolun ilk oynandığı yerdi. Levanten aile şirketleri, gayr-i Müslim cemaatler 1880'lerden itibaren futbolu İngiltere'den ithal ederek İzmir'de oynamaya başlamışlardı. Bu anlamda futbol İzmir'den İstanbul'a yine İzmirli bir Levanten aile olan Giraudlar tarafından taşınmıştı. Böylelikle tüm Osmanlı coğrafyasında futbolun oynandığı ilk yer İzmir'deki Bornova çayırı olmuştu.

Bu gelişmeler doğrultusunda Altay Spor Kulübü İttihat ve Terakki'nin İzmir Katib-i Mesulü Celal Bey'in teşvikleriyle ve dönemin İzmir Valisi Rahmi Bey'in gayretleriyle Şark Mekteb-i İdadisi'nde Mustafa Necati ve Vasıf Çınar Beylerin öncülüğünde kuruldu. Kulübün adının Altay olarak isimlendirilmesi Türklerin Osmanlı öncesi yaşamlarına ilişkin o dönemde geliştirilen kültürel ve siyasal Türkçülük ideolojisinin bir yansımasıydı. Hatta öyle ki, Altay'da spor yapan gençler, I. Dünya Savaşı'nda ilan edilen seferberlikten muaf tutulmuşlar, İzmir'de azınlıklara karşı verilen mücadelenin spor alanındaki temsilcisi olmuşlardı. Zaman içersinde Altay'ın içinden iki güzide İzmir kulübü daha kuruldu. Bunlar Göztepe ve Altınordu kulüpleriydi.
Vahap Özaltay'a gelince…. 1909'da İstanbul'da doğan ve kısa bir süre sonra ailesiyle Aydın'a göç eden Vahap Özaltay; bölgede 1919'da Yunan işgalinin başlamasıyla birlikte yine ailesiyle Aydın'dan Anadolu içlerinde ki Kastomonu'ya göç ettiler. Böylelikle genç Vahap'ın futbol topuyla ilk buluştuğu yer Kastamonu olmuştu.

Yunan işgali sona erdiğinde 1922 yılında ailesinin Kastamonu'dan İzmir'e taşınmasıyla birlikte Altay Kulübü'nde futbol oynamaya başlayan Vahap, kısa sürede Altay'ın gözdesi olur. Üstün fiziği ve süratiyle İzmir futbolunun en önemli isimlerinden birisi haline gelir. O, kısa zamanda Altay'ın sembol futbolcusu olur. Kardeşi Saim de Altay'da O'nunla birlikte futbol oynamaya başlar. Vahap'ın İzmir futbol çevrelerindeki lakabı 'Kara İnci'dir. O içindeki Altay sevgisini soyadı alacak kadar ilerletir. Gerçekten de 9 Eylül 1922'de Türk ordularının başında İzmir'e giren Fahrettin Paşa ;Altay soyadını aldıktan sonra Altay'da spor yapan futbolcular arasında da kulübün adını soyadı olarak alma yarışı başlamıştı. Örneğin Şerif, 'Eraltay', Cemil 'Tuğaltay', Vahap da 'Özaltay' soyadlarını alırlar.

Vahap Özaltay'ın Türk futbolundaki başarısı kısa süre içerisinde Avrupa futbolunun dikkatini çekti ve Fransa'nın Racing Takımı'na transfer oldu. Fransa'da futbol oynadığı dönemde kendisine attığı şık kafa gollerinden dolayı 'Le Tete de Turc' (Türk Kafası) lakabı takıldı. Vahap Özaltay Türkiye'de yurt dışına transfer olan ilk Türk futbolcusu olma onuruna da böylelikle kavuşmuştu. Atletik yapısı ve sürati O'nu sadece futbol alanında değil atletizm alanında da başarıdan başarıya ulaştırmıştı. 200 ve 400 metre koşu yarışlarında kazandığı İzmir birincilikleri bu durum en açık kanıtlarındandır. Bir atlet olarak Balkan Atletizm Şampiyonası'nda Türkiye'yi temsil eder.
Yurt dışında Türk futbolunu başarıyla temsil eden Vahap Özaltay, Türkiye'ye döndükten sonra Beşiktaş, Fenerbahçe, Şişli ve Ankaragücü Takımlarında da forma giydi. Futbolculuk yılları sona erdikten sonra teknik direktörlük yapmaya başladı. O dönemin en önemli futbol tekniklerinin ve oyun sistemlerini Türkiye'de ilk deneyen teknik direktörlerden birisi oldu. Hatta 'Futbol Nasıl Oynanır?' adlı bir kitap da yazarak Türk futbol tarihine ve kültürüne bu alanda da önemli bir katkıda bulundu. 1954'te teknik direktör olarak Ordu Milli Takımı'nın başında Türkiye'yi Ordular arası Dünya Şampiyonu yaptı. Çok değişik kulüplerde futbol oynamasına rağmen, Altay ve Altaylılık kimliğinden asla vazgeçmedi. Altay'ı kendi kimliğinin ve kişiliğinin en önemli öznesi haline getirdi. Yaşamı boyunca Altay sevgisiyle atan kalbi 1965'te yine bir Altay kongresinde konuşma yaparken durdu.



Kupa seramonisi. Kartın arkasında 'Foto Ertuğrul İstasyon C. 78 Eskişehir' yazılı bir mühür vardır. Soldan 2. kisi Saim Özaltay´dır.


Kartın üzerine el yazısı ile 'EGE Spor, Altay: Vahab'ın bir akını semeresiz kalıyor 5.3.36' notu düşülmüştür.