EGEDESONSÖZ – UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Efes Antik Kenti’nin hemen bitişiğinde sürdürülen “Karşılama Merkezi” inşaatı yargı ve koruma gündemine taşındı. Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP), Selçuk’ta devam eden inşai faaliyetlerin İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu izniyle yapılıp yapılmadığının ve verilen bir izin varsa çalışmanın Kurul kararlarına uygun yürütülüp yürütülmediğinin denetlenmesi talebiyle başvuruda bulundu.
EGEÇEP adına Arif Ali Cangı tarafından yapılan Kurul Müdürlüğü’ne sunulan dilekçede, Efes Ören Yeri’nin bitişiğinde yer alan ve 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı statüsündeki parsellerde 2025 Nisan ayından bu yana iş makineleriyle yoğun fiziki müdahale yapıldığı belirtildi. Dilekçede, “karşılama merkezi ve otopark yapılacağı” ifade edilen alanda bitki örtüsünün tamamen yok edildiği, alanın paravanlarla çevrilerek tonlarca hafriyat döküldüğü ve bunun kültürel peyzaj açısından geri dönüşü olmayan riskler yarattığı vurgulandı
KORESSOS VE KUTSAL YOL VURGUSU
Başvuruda söz konusu alanın, yaklaşık 3 bin yıl önce var olduğu bilinen Koressos Yerleşimi ve limanının bulunduğu bölge olduğuna dikkat çekildi. Alanın, Büyük İskender sonrası Efes’i kuran Lisimakhos’un yaptırdığı sur duvarları ve Koressos Kapısı’na komşu olduğu, ayrıca Artemis Tapınağı’ndan Efes Koressos Kapısı’na uzanan Kutsal Yol ve çevresinde mezar yapılarının yer aldığı ifade edildi. Efes Müzesi’nde sergilenen Gladyatör Mezarları’nın da bu bölgede tespit edildiği hatırlatıldı
JEORADARDA TAPINAK VE KİLİSE İDDİASI
Dilekçede, Avusturya Efes Kazıları ekibinden Viyana Teknik Üniversitesi uzmanlarınca 2013 yılında yapılan jeofizik ve jeoradar çalışmalarında, alanda bir kilise kalıntısı ile küçük bir tapınak yapısının tespit edildiği bilgisi de yer aldı. Bu verilerin Selçuk’ta yapılan bir toplantıda doğrudan araştırmacı tarafından açıklandığı belirtildi
PLANLARA AYKIRILIK İDDİASI
EGEÇEP, müdahale edilen alanın imar planlarında “Tarımsal Niteliği Korunacak Alan” olarak geçtiğini, buna karşın Efes Alan Yönetimi Planı’nda karşılama merkezinin Efes Havaalanı yakınında öngörüldüğünü savundu. Yapılan çalışmaların 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na, arkeoloji biliminin temel ilkelerine ve Dünya Mirası başvuru dosyasında yer alan ilke ve taahhütlere aykırılık teşkil ettiği ileri sürüldü
KURUL’DAN DENETİM TALEBİ
EGEÇEP, Kurul’dan Efes Antik Kenti Karşılama Merkezi inşaatı için verilmiş bir izin olup olmadığına dair bilgi verilmesini; izin varsa ilgili karar ve projenin paylaşılmasını; devam eden inşai faaliyetin Kurul kararlarına uygunluğunun denetlenmesini talep etti. Başvuruda ayrıca yapılan işlemler hakkında kendilerine bilgi verilmesi istendi.
Efes’teki çalışmaların, “Geleceğe Miras Sonsuz Efes” adıyla yürütülmesine de dikkat çeken EGEÇEP, projenin bu yönüyle ayrı bir ironi barındırdığını savunarak sürecin takipçisi olacaklarını bildirdi.