EGEDESONSÖZ - İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Döner Sermaye İşletmesi, 2024 yılı Sayıştay denetim raporunda bir dizi eksiklik ile gündeme geldi. Raporda öne çıkan başlıca bulgular arasında, ortak girişim kapsamında kurulan 13 MWe gücündeki rüzgâr enerjisi santralinin RES-İYTE AŞ’ye devir işlemlerinin tamamlanmamış olması ve işçilerin yıllık ücretli izinlerinin kanuna uygun olarak kullandırılmaması yer aldı.
RÜZGÂR SANTRALİ DEVİR İŞLEMLERİ YAPILMADI
Sayıştay raporuna göre, İYTE ile özel bir şirket arasında 23.10.2007 tarihinde imzalanan ortak girişim sözleşmesi çerçevesinde, Urla Sineklidağ ve Çiftlikdağı mevkiinde kurulan rüzgâr enerjisi santrali, ilgili mevzuat ve sözleşme hükümleri gereği RES-İYTE AŞ’ye devredilmesi gerekiyordu. Ancak santral 2016 Mayıs ayı itibarıyla üretime başlamasına rağmen, devir işlemleri 2024 yılı sonu itibarıyla gerçekleştirilmedi.
Söz konusu devrin gerçekleşmemesi, İYTE’nin %11’lik hisse payı için sözleşmede öngörülen kar payı haklarının da kullanılmamasına neden oldu. Raporda, santralin 2020-2024 döneminde oluşturduğu mali durumun incelenmediği, dolayısıyla İYTE’nin hak ettiği kar paylarının tahsil edilmediği ifade edildi. Sayıştay, devir işlemlerinin tamamlanması ve varsa İYTE lehine oluşan kar paylarının tahsili için idari ve hukuki tedbirlerin bir an önce alınmasını önerdi.
Raporda şu ifadeler yer aldı:
Ortak girişim kapsamında İYTE arazisi üzerinde kurulan rüzgâr enerjisi santralinin 2020-2024 arası dönemde oluşan 5 yıllık mali durumunun tetkik ve tespit edilerek varsa İYTE lehine oluşan kar paylarının Şirketten talep edilmesi, santralin RES-İYTE AŞ.’ye devir işlemlerinin bir an önce sonuçlandırılmasına yönelik her türlü idari ve hukuki tedbirin alınması gerekmektedir.
YILLIK İZİN SORUNU
Denetimlerde, üniversitenin çeşitli birimlerinde kadrolu işçilerin yıllık ücretli izinlerinin zamanında kullandırılmadığı tespit edildi. 2024 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 70 işçinin 30 gün ve üzeri yıllık izni birikmiş durumda olduğu, bazı işçilerin 150 günü aşan izin birikimi bulunduğu belirlendi.
Sayıştay raporu, bu durumun işçilerin fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkilediğini ve iş verimliliğini düşürdüğünü vurguladı. Ayrıca, kullanılmayan izinlerin iş akdinin sona ermesi durumunda kuruma ek mali külfet getirdiğine dikkat çekildi.
Raporda “Hem işçinin dinlenme hakkının bir gereği olarak ve aynı zamanda İdareye ek mali bir külfet getirmemesi için, işçilere yıllık ücretli izinlerini hak ettikleri yılda kullandırılması ve Cumhurbaşkanlığı Tasarruf Tedbirleri Genelgelerinde de öngörüldüğü üzere, geçmiş yıllardan kalan izinlerin de daha fazla biriktirilmeden, yüksek miktarda izin hakkı olanlara öncelik verilerek belli bir plan dâhilinde kullandırılması gerekmektedir” ifadeleri yer aldı.
KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ EKSİK
Raporda, Döner Sermaye İşletmesi’nin özel ve kamu kurumlarına sunduğu analiz, danışmanlık ve eğitim hizmetlerinin devamlılık arz etmesi nedeniyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi gerektiği belirtildi. İYTE yetkilileri, gerekli işlemlere başlanacağını kaydetti.
Sayıştay, İYTE Döner Sermaye İşletmesi’nde hem sözleşme yükümlülüklerinin hem de çalışan haklarının eksiksiz yerine getirilmesi için acil adımlar atılması gerektiğini vurguladı. Raporda ayrıca, kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi, santral devir işlemlerinin tamamlanması ve birikmiş izinlerin uygun şekilde kullandırılması gerektiği ifade edildi.