Berivan KAYA/ EGEDESONSÖZ- İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON’a yönelik yolsuzluk soruşturması kapsamında "ihaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma" ve "nitelikli dolandırıcılık" suçlamasıyla tutuklanan ve aralarında İzmir Büyükşehir Belediyesi önceki dönem başkanı Tunç Soyer ve önceki dönem CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu'nun da bulunduğu sanıklar bugün üçüncü kez kez Aliağa Ceza İnfaz Kurumları Kampüsü'ndeki mahkeme salonunda hakim karşısına çıktı.
İzmir 23'üncü Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam eden duruşmaya sanıklar ve avukatların dışında CHP İzmir İl Başkanı Çağatay Güç, CHP İzmir Milletvekili Rıfat Nalbantoğlu ve Yüksel Taşkın, DEM Parti İzmir Milletvekili İbrahim Akın, CHP İzmir eski milletvekili Musa Çam, CHP PM Üyeleri İlhan Cihaner ve Emine Uçak Erdoğan, SOL Parti MYK üyesi Alper Taş, CHP İzmir il yöneticileri, ilçe başkanları, STK temsilcileri ve aileler katıldı.
KARAR AÇIKLANDI
Mahkeme heyeti kararını açıkladı. Barış Karcı oybirliği ile tahliye edildi. Heval Savaş Kaya ve Tunç Soyer’in oyçokluğu ile tutukluluğunun devamına karar verildi. Şenol Aslanoğlu hakkında verilen ev hapsi ise kaldırıldı. Mahkeme 5 Ocak tarihine ertelendi.
TAHLİYE EDİLEN KARCI'YI AİLESİ VE SEVENLERİ KARŞILADI
158 gündür kooperatif davasında tutuklu bulunan İzmir Büyükşehir Belediyesi eski Genel Sekreteri Barış Karcı için mahkeme tahliye kararı verdi. Tahliye edilen Karcı'yı ailesi ve sevenleri karşıladı.
SAVCI MÜTALAASINI AÇIKLADI
Duruşmada savcılık makamı mütalaasını açıkladı. Savcı mütalaasında müştekilerin katılma talebinin kabulünü, bilirkişi raporunun beklenmesine, gelmeyen sanık ve tanıkların bir sonraki celsede dinlenmesine ve tutuklu sanıkların tutukluluk hallerinin devamını talep etti.
Duruşmada Tunç Soyer’in avukatı Özkan Yücel, Uzundere Kentsel Dönüşüm Platformu Sözcüsü Eray Uslu ve Aytekin Keskin’in kooperatif süreçlerine ilişkin tanık olarak dinlemesini talep etti.
KAYA İLE MAĞDUR BEZİRCİ ARASINDA TARTIŞMA
Davada İş Alemi Yeni Yaşam Konut Yapı Kooperatifi mağduru Sonay Bezirci ile tutuklu sanık Heval Savaş Kaya arasında tartışma yaşandı. Bezirci, “Karabağlar Belediyesi ruhsat vermedi. Büyükşehir Belediyesi de ruhsat vermedi. İZBETON ile Büyükşehir arasında işleyişte usulsüzlük tespit ettik. İnşaatların geç tesliminden kaynaklı mağduruz. Şikayetçiyiz. Çevre, Şehircilik Bakanlığı İZBETON’a talimat verdi ve inşaatlar durdu” dedi. Bezirci, şikayetçi olduğunu dile getirdi.
'ALGI İLE BU NOKTADAYIZ'
Tutuklu sanık Heval Savaş Kaya ise yanıt olarak, “Çevre Şehircilik’in böyle bir tespiti yok. Uzundere’deki kooperatif Çevre Şehircilik tarafından durduruldu mu? Hayır. Örnekköy 3 ve 4. Etap durduruldu. Büyükşehir Belediyesi’nden verilen talimat ile yapılan bir iş bu. İnşaatlar zamanında teslim edilseydi şikayetçi olacak mıydı? Hayır. Algı ile bu noktadayız. Bu algı değişmeli. Ruhsat sahibi kim? Büyükşehir’de ruhsatları kim takip ediyor? Büyükşehir takip eder” ifadelerine yer verdi.
'RUHSATI ZAMANINDA VERMEYEN İZBETON'
Bezirci’ye soru soran sanık avukatı, “Kooperatif Başkanı iş yapmasından şikayetçi. Kendi kendinizden mi şikayetçisiniz?” dedi.
Bezirci ise yanıt olarak, “Ruhsatların geç verilmesinden kaynaklı bir sorunumuz var. Ruhsatı zamanında vermeyen ve yer tespiti yapmayan İZBETON. İlk ruhsatın alınması 8-9 ay sürdü” dedi.
DÜŞMEKTEN ÇOK DÜŞÜRÜLDÜK
Mağdurlardan İş İnsanları Gaziemir Yapı Kooperatifi Başkanı Ali Alpyavuz ise, “Emrez’de 2015 yılından bu yana belediyenin çalışma yaptığını ve bölgenin geniş çaplı dönüşeceğini gördüm. Büyükşehir bu arsayı Milli Emlak’tan aldı ve bu arazide kooperatif aracılığıyla kentsel dönüşüm çalışması yapma kararı aldı. ‘Büyükşehir garantörlüğünde’ diye bir söylemde bulunuldu. Bu, bende güven duygusu uyandırır. Bu projeye yatırım yaptım. Ben Büyükşehir’in inşaat yapacağını sandım ama sistem farklıymış. Biz Büyükşehir’den iş almışız. Bunu bilmiyordum. Biz kooperatif olarak aslında alt taşeronmuşuz. Düşmekten çok düşürüldük. Şantiye alanında Büyükşehir ve İZBETON’un panoları vardı. Satış ofisleri de aynıydı. İlk genel kurulda bize zeminde sorun çıktığını ve İZBETON’un buraya toprak taşıyacağı söylendi. O dönem deprem oldu ve tüm araçlar deprem bölgesine gitti. Deprem sonrasında da inşaatlar yürümedi. Bu işi İZBETON’un yapması gerekiyordu. Yerel basında usulsüzlük haberleri gördüm. Sonrasında Büyükşehir Meclisi’nde bu işe rantın bulaşmadığını, inşaatların süreceğini ve belediyenin üzerine düşeni yapacağını aktardılar. Ben de bu işin belediye tarafından yapılacağı algısı oluştu. Başkan olduğum zaman mühürleme oldu. Zaten inşaat 4-5 aydır durmuştu. Yaptığımız araştırmalarda ihalelerde sıkıntılar vardı. Karar defterinde ihaleye çıkılması kararı alınmış. Broşürlerde İZBETON denetimi diye sürekli vurgulandı. Ödemeleri yapmamıza rağmen herhangi bir işlem yapılmadı. Çalışma takvimi var. Yüzde 30 olması gerekirken inşaat yüzde 1’imiş. Ödemeler yapıldı ve bitti. İZBETON bu işe müdahale etseydi üyelerin zararları büyümeyecekti. Projede orta alan, yeşil alan havuz olarak belirlenmiş. Sonrasında bizim haberimiz olmadan villaya çevrilmiş. İmar Kanunu’na aykırı olarak Büyükşehir yapı denetimi yapmış ve izin vermiş. O dönemin yöneticilerine çok ucuz rakamlara verilmiş. Biz inşaatımıza odaklandığımız için buraya dava açmadık. Suç duyurusundan gelecek sonucu bekliyoruz” dedi.
Bu esnada tutuklu sanıklar ile kooperatif başkanı arasında tartışma yaşandı.
BANA VAAT EDİLEN EV VERİLMEDİ
Örnekköy Yaka City üyesi Ceren Okur, “Daha önce yönetim kurulu üyeliğim olmadı. Ev sahibi olabilmek için üye oldum. Her yerde billboardlar vardı ve Büyükşehir garantörlüğünden bahsediliyordu. Alsancak’taki ofise uğradım. ‘Zamanında evi alabilecek miyim?’ diye sorduğumda ofiste dalga geçer gibi ‘Büyükşehir Belediyesi garantörlüğü var’ dediler. İnşaat ilk başta çok hızlı ilerliyordu. Ödemelerimi düzenli yapıyordum. Bir zaman sonra inşaatın durduğunu fark ettim. Bir kooperatif üyesi beni arayarak ‘Ödeme yapma’ diye uyardı. Yatırdığımız paraların inşaata gitmediğini fark ettik. Suç duyurusunda bulunduk. Bana vaat edilen ev verilmedi. Birileri menfaat elde ettiyse araştırılsın, şikayetçiyim. Genel kurula katıldım ve ibra verdim” dedi.
Hakim mağdura, “Durdurulduğunu ne zaman gördünüz?” diye sordu.
Okur ise, “2024’te inşaat ilerlemiyordu” diye yanıt verdi.
DOLANDIRICILIĞA İŞTİRAK İÇİN Mİ YAPTINIZ?
Sanık avukatı Murat Aydın, “İnşaat ilk başlarda hızlı ilerleyince tavsiye ettim dediniz. Siz bunu dolandırıcılığa iştirak etmek için mi yaptınız?” diye sordu.
Ceren Okur ise, “Garantör Büyükşehir olduğu ve inşaatlar hızlı ilerlediği için arkadaşlarımıza tavsiye ettim ama alan olmadı. Bana satış ofisinde garantörün İzmir Büyükşehir Belediyesi, kooperatif yöneticilerinin de CHP’li olduğu söylendi. Arsa sahiplerinin evlerini yaptırarak ev sahibi olacaktık; arsa sahiplerine birer daire yapılacaktı” dedi.
BU BİR CHP PROJESİ, HERKESİ ALAMAYIZ!
Uzundere 3. Etap kooperatif üyesi Emrah Sönmez, “2022 yılında satış ofisinden üye oldum. Belediyeye güvendim. İZBETON ile olan sözleşmede kooperatifin ticari alan mevzusu vardı. Genel kurulda satış izni istendi. Ticari alanın arsa satışı 300 milyondu sanırım. Biz onay vermedik, araştırdık ve kooperatifin satış yetkisi yokmuş. O arsanın 800 milyon gibi bir rakamla satışa çıkarılacağını duyunca panik olduk. Yönetim kurulu başkanı Özlem Hanım’ı ziyaret ettik. Mavi diye bir eksper firmasından fiyat alındı. 2 milyona yakın ödeme çıkıyordu. Özlem Hanım ‘Araştıralım’ dedi. İnşaat neden ilerlemiyor? İZBETON bize yer vermiyor. CHP’nin bir projesi ve belediye garantörlüğü var. Gazetelerde açılışta Kemal Kılıçdaroğlu ve vekiller vardı. İZBETON kooperatifi, kooperatif ise İZBETON’u suçluyor. Gitmediğimiz yer kalmadı. Herkes birbirini suçluyor. Bizim inşaat yüzde 5 civarındaydı. 33 ayda teslim edeceklerdi. Şu anda binlerce mağdur var. Büyükşehir ‘Problemi çözüyoruz’ gibisinden bir resim çiziyor. Kooperatifte bir sürü olay dönmüş. Genel kurul öncesinde üye yapıyorlar, sonra üyeleri siliyorlar. Suç işlediklerini söyledim. Hiç tanımadığımız 18-20 yaşlarında mafyavari insanlar genel kurulda vardı. Genel kurulda ibra etmedik. Bilgisayarlardaki kayıtlar da silinmiş. Denetçi olan belediye ile ilgilendik. Belediyenin yarattığı kooperatife üye olduk. Genel kurulda her şey oldubittiye getirildi. Kimse bir şey anlamadı. Bir organizasyonun içindeydik. Ticari alanı Merter diye bir firma almış. Biz üyeler kıyameti kopardık. Avukat ile anlaşıp dava açacaktık. Kooperatif 8 milyonluk ihaleyi iptal etti. Bazı ihaleler adrese teslim yapıldı. Kapasitesi yüksek firmalarla neden anlaşmadığımızı sorduğumuzda ‘Bu bir CHP projesi, herkesi alamayız’ dediler. Özlem Hanım ‘Araştıralım’ dedikten sonra panikle ihaleye çıkıldı. Benim arkadaşım da üye oldu. Arkadaşım Fırat Erkol’dan devir aldı. Kooperatifin alt şirketinin sahibidir. Bu isimlerin hepsi CHP’li. Olay burada kişiler değil. Fırat Erkol rezerv ettiği daireleri 2 milyona satıyor. 1 milyonu kooperatife gönderip 1 milyonu cebine atıyor” dedi.
Tutuklu sanık Heval Savaş Kaya söz alarak Emrah Sönmez’e yanıt verdi. Kaya, “İhalelerde usulsüzlükten bahsedildi. İhalede ve genel kurullarda Büyükşehir çalışanı gördün mü? İZBETON ve Büyükşehir’e güvendik diyor. Denetim kapsamını biliyor mu?” dedi.
Mağdur Sönmez, “Bilgim yok” ifadelerini kullanınca Kaya, “Onun bilinçsizliğinin cezasını biz mi çekeceğiz?” şeklinde konuştu.
Mağdur Sönmez, “Bilinçli değildim. Yaka City ve Örnekköy’ün panolarında İZBETON yazıyor” deyince Kaya, “İZBETON inşaatın kalitesini denetler, muhasebeyi denetlemez. Kooperatif hesabında para var mı?” diye sordu.
Sönmez ise, “Devraldığımızda 300 milyon vardı. Şu an 400 milyon TL var” dedi.
Mahkeme başkanı ise söz aldı, Sönmez’e yönelerek “İnşaatlar neden durduruldu? Sözleşmeden kaynaklı mı devam etmiyor?” sorusunu sorunca Sönmez, “Biz de onu merak ediyoruz. Burada kandırmacalar var” deyince salonda gülüşmeler başladı. Bu esnada mağdur avukatı, “Neden gülüyorsunuz, gülünecek ne var? Bu insanlar mağdur. Mahkeme gülenlere müdahale etsin” deyince mahkemede tartışma yaşandı.
Bu esnada Soyer’in avukatı Murat Aydın, Emrah Sönmez’e sorular iletti. Sönmez ile Aydın arasında şu diyaloglar yaşandı:
Aydın: Kooperatife katıldığınız genel kurulda denetim kurulu raporları okundu mu?
Sönmez: Okundu ancak katılımcıların yüzde 5’i ne olduğunu anlamıştır.
Aydın: Yüzde kaçının bildiğini tespit edebilir mi kendisi peki? Bu bir yorum. Denetim raporunda mali duruma ilişkin bilgi var mıydı?
Sönmez: Hatırlamıyorum.
Aydın: Genel kurulda ibra yönünde oy verdiniz mi?
Sönmez: 3 genel kurula katıldım. Son genel kurulda ibra etmedim.
Aydın: Model ile ilgili arsa sahipleri belediyeye tapu vermiş. Kooperatif modeli ile bu insanlara daire verilmek istenmiş. Bunu biliyor muydunuz?
Sönmez: Bir kısmının arsa sahiplerine, bir kısmının bize verileceğini biliyorduk. Bizler çok mağduruz. Belediye bu işi çözmeye çalışıyor. Diğer yandan toprak sahiplerinin zararını bize yüklüyorlar. Kişisel olarak 5 milyon TL zarar var.
NELER YAŞANDI?
İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 1 Temmuz'da İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON AŞ'ye yönelik başlatılan soruşturma kapsamında; aralarında eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu ve eski İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya'nın da bulunduğu 157 kişi hakkında 'İhaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma' ve 'Nitelikli dolandırıcılık' suçlamasıyla gözaltı kararı verildi. Emniyet ve adliyedeki işlemlerin tamamlanmasının ardından aralarında Soyer ve Aslanoğlu'nun da bulunduğu bazı şüpheliler tutuklandı, bazıları da serbest bırakıldı.
3 FARKLI İDDİANAME
İZBETON AŞ'ye yönelik soruşturma kapsamında 3 farklı iddianame hazırlandı. Savcılık tarafından 'asfalt kaplaması, yol ve inşaat bakım onarım ve yenileme işlerindeki yolsuzluk' iddiasıyla hazırlanan iddianame, İzmir 28'inci Asliye Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. Bu iddianame kapsamında 44 kişi hakkında 3 yıldan 14 yıla kadar hapis istendi. Yine başsavcılık tarafından 'iş makinesi ve araç kiralanması hizmet alımı' işlerine yönelik iddianame, İzmir 17'nci Asliye Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. Bu iddianame kapsamında da 56 kişi hakkında 3 yıldan 12 yıl 3 aya kadar hapis cezası talep edildi. Her iki dosyada da sanıkların yargılanmalarına başlandı.
'NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK' SUÇLAMASI
Tunç Soyer, Şenol Aslanoğlu ve Heval Savaş Kaya'nın da aralarında bulunduğu 11'i tutuklu 65 kişi hakkında ayrıca 'İştirak halinde ve zincirleme şekilde kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılık', 'Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak nitelikli dolandırıcılık', 'Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında nitelikli dolandırıcılık' ve bu suçlara teşebbüs suçlarından 3'er yıldan 45'er yıla kadar hapis cezası istemiyle iddianame hazırlandı. Bu iddianame de İzmir 23'üncü Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.
ASLANOĞLU TAHLİYE EDİLDİ
Soyer, Kaya ve Aslanoğlu'nun aralarında bulunduğu 11 tutuklu 65 sanığın yargılanmalarına başlanırken, ilk duruşmada İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Levent İşler, İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Sevcan Tınaztepe, İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Sertaç Dölek, İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Gürhan Özata ve eski İZBETON Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Alphan Bozan tahliye edildi. İkinci duruşmada, Şenol Aslanoğlu, Cihangir Lübiç ve Hüseyin Şimşek adli kontrol şartıyla tahliye edildi.
ÖZÇELİK HAKKINDA ZORLA GETİRİLME KARARI
İkinci duruşmada savcı mütalaasında Dosyada Ayşe Arzu Özçelik hakkında zorla getirme kararı verilmesini talep etmişti.