İZELMAN’da Berlin Film Festivali Sayıştay’a takıldı

Berivan KAYA/EGEDESONSÖZ- Sayıştay, İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZELMAN A.Ş.’nin 2024 yılı raporunu açıkladı.

İZELMAN A.Ş.’nin nominal sermaye tutarı 786 milyon TL olup sermayesinin 16 milyon 309 bin 564,25 TL tutarı ödendi. İZELMAN A.Ş.’nin 2022 yılı dönem net karı 31 milyon 501 bin 240,25 TL, 2023 yılı dönem net zararı 307 milyon 113 bin 796,88 TL 2024 yılı dönem net zararı 624 milyon 75 bin 340,85 TL olarak gerçekleşti.

ŞÜPHELİ ALACAKLAR SAYIŞTAY’A TAKILDI
Sayıştay’ın ilk bulgusu vadesinde tahsil edilmeyen alacaklar için yılsonunda faiz tahakkuk ettirilmemesi oldu. Dava aşamasındaki şüpheli ticari alacak karşılığının ayrılmaması şirket tarafından şüpheli hale gelen bazı ticari alacaklar için karşılık ayrılmadığı rapora yansıdı. Tahsili şüpheli hale gelmiş olan 218 bin 524,31 TL ticari alacak için dava açılmış olmasına rağmen karşılık ayrılmadığı raporda yer aldı. Bu durum hesabın 218 bin 524,31 TL eksik görünmesine sebebiyet verdi. Raporda, şüpheli hale gelen ticari alacaklar için karşılık ayrılması gerektiğinin altı çizildi. İZELMAN’ın icra aşamasında bulunan 191 bin 103,10 TL alacağının takip etmediği anlaşıldı. Raporda daha önceki yıllarda şirket personeli olan kişilerden çeşitli nedenlerle 191 bin 103,10 TL tutarında alacağı bulunduğu, bu alacakların dava ve icra safhasına aktarıldığı halde izlenmediği yer aldı.

DEMİRBAŞLAR MUHASEBEYE GİTMEDİ
İZELMAN’ın kendi imkânları ile üretimini gerçekleştirdiği masa, dolap, ofis mobilyası ve sıfır atık konteyneri gibi ekonomik değeri olan demirbaş niteliğindeki eşyalar muhasebe kayıtlarında yer almadı.

YÖNETİM KURULU ÜYESİNİN BERLİN FİLM FESTİVALİ MASRAFLARI KARŞILANDI!
Raporda dikkat çeken bir diğer bulgu ise yönetim kurulu üyesinin yurt dışına yaptığı seyahat giderlerinin şirket bütçesinden ödenmesi oldu. Bir yönetim kurulu üyesinin Berlin Film Festivaline katılarak yurt dışında yaptığı ulaşım, konaklama, yiyecek ve içecek giderlerinin Şirket bütçesinden ödendiği Sayıştay raporlarına yansıdı. Raporda, “Şirketin fiilen yürüttüğü bir faaliyet olmamasına rağmen yönetim kurulu üyesinin herhangi bir kısıtlamaya tabi olmaksızın Berlin Film Festivalinde yapmış olduğu giderlerin Şirket tarafından ödenmesi nedeniyle oluşan giderin ilgili kişilerden tahsiliyle ilgili sürecin işletilmesi sağlanmalıdır” ifadeleri yer aldı.

BASİRETLİ İŞ İNSANI GİBİ DAVRANMAMALI
Raporda İZELMAN’ın yürütmüş olduğu yayıncılık faaliyetlerinin şirketi zarara uğrattığı yer aldı. İZELMAN’ın ilk olarak 2020 yılında anaokullarında dağıtılacak yayınlar için sertifika aldığı, sonrasında kitap basımı işine girerek yaklaşık 154 farklı yayını basmaya başladığı rapora yansıdı. Şirket tarafından basılmayıp satılmak üzere satın alınan 588 farklı yayın olduğu, bu bağlamda toplamda 742 yayını kitap kafeler aracılığı ile sattığı ancak yapılan bu işlemler neticesinde şirket zararına yol açıldığı ortaya çıktı. Raporda, “Şirketin Yönetim Kurulu, Yöneticileri ve Yayın Kurulu üyelerinin basiretli iş insanı gibi davranmayarak şirket zararına yol açmalarından dolayı oluşan giderin ilgili kişilerden tahsiliyle ilgili sürecin işletilmesi sağlanmalıdır” ifadeleri yer aldı.

KİTAP KAFELERİN GİDERİ 2 MİLYONU AŞTI!
İZELMAN’ın kitap kafeleri 2024 yılı ortalarında kapatmasına 5-7 yıllık olarak veya basım adedi garantisi verilerek imzalanan telif sözleşmeleri nedeniyle basımına devam edildiği ve basılıp satımı yapılamayan 223.708 adet kitabın depolarda atıl bulunduğu ortaya çıktı.
Öte yandan kitap kafelerin sadece 2024 yılı itibariyle 2 milyon 315 bin 20 TL gideri olduğu raporda yer aldı. Sayım sonucunda eksik çıkan 120 bin 132 adet kitabın nerede olduğu bulunamadı.

SOYER’İN KİTAPLARI ATIL KALDI
Önceki Dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer döneminde bedeli İZELMAN’dan karşılanmak üzere Belediye Başkanının tanıtımına ilişkin ifadeler içeren 35 bin 180 adet kitap bastırıldığı, bunlardan sadece bin 680 adedinin satıldığı, geri kalan 33 bin 500 adet kitabın şirket deposunda atıl bekletildiği ortaya çıktı. Eski Belediye Başkanı Soyer’in isminin yer almasından dolayı hizmetlerde kullanılamadığı raporda yer aldı.

İZELMAN ise Sayıştay’a verdiği cevapta, kitaplarda yer alan önceki dönem belediye başkanının önsöz veya fotoğraflarının, seçim sloganı ve şahsi reklam mahiyetinde olmadığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi yayın kurulu aracılığıyla basımına karar verildiği, İzmir Büyükşehir Belediyesi logosu ile birlikte basıldıkları, kitaplarda yer alan önceki dönem belediye başkanının önsöz veya fotoğraflarının kitapların satışına engel bir husus olmadığı, halen belirli noktalarda ve yayıncı kuruluşların talepleri doğrultusunda satışlarının yapıldığı ifade etti.
Sayıştay raporunda, “Depoda kalan 33 bin 500 adet kitabın olduğu ve maliyetinin 4 milyon 12 bin 448,91 TL olduğu Belediye Başkanın isminin yer alması nedeniyle kullanılamadığı gibi satılamadığı da anlaşılmıştır. Şirketin faaliyetleri ile ilgisi olmayan ve şahsi tanıtım içeren kitabın basımında yer alan kişilerin şirketin zararına işlem yapmaları nedeniyle şirketin uğradığı zararın ilgili kişilerden tahsil edilmesi için gerekli hukuki sürecin işletilmesi sağlanmalıdır” ifadeleri yer aldı.

MECLİS ÜYELERİ VE GAZETECİLERE ÜCRETSİZ OTOPARK SAYIŞTAY’A TAKILDI
Açık ve kapalı otoparklar ile yol kenarı parkomatlı park yerleri aykırı olarak kişilere sürekli ücretsiz kart verilmek suretiyle yararlandırılması sonucu gelir kaybına neden olduğu olduğu rapora yansıdı. 2018 yılında 919, 2019 yılında bin 40, 2020 yılında bin 46, 2021 yılında bin 149, 2022 yılında 965 ve 2023 yılında 850 kişi ve 2024 yılında 748 kişi sürekli olarak otoparklardan ücretsiz şekilde yararlandı. 2024 yılında bir önceki dönem meclis üyelerinin ücretsiz kartları mahalli idareler seçiminde kapatıldığına dikkat çeken raporda yeni seçilen meclis üyelerinin otopark 2024 yılı sonu itibariyle 439 kişi aykırı şekilde ücretsiz otopark hakkından yararlandığı aktarıldı. 2024 yılında ücretsiz kullanım hakkı olmayan kişiler yönünden 2 milyon 163 bin 790,00 TL gelir kaybı yaşandığı raporda belirtildi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Gazeteciler Cemiyeti sarı basın kartına sahip gazetecilere ücretsiz ve indirimli otopark kullanım hakkı tanındığı, 2024 yılı sonu itibariyle 439 adet kapatılması gereken otopark kartından, 14.04.2025 tarihinde 71 tanesinin kapatılarak sayının 368’e indiği ve kalan kartların kapatılması için görüşmelerin devam ettiği ve en kısa sürede kapatılmaları için gerekli iş ve işlemlerin yapılacağı ifade etti. Raporda, “Kanuni dayanak olmaksızın belli mesleklere avantaj sağlanması kabul edilebilir bir durum değildir. 4736 sayılı Kanun'a aykırı olarak ücret alınmaması sonucu 2024 yılı için oluşan 2.163.790,00 TL gelir kaybı ile aynı şekilde önceki yıllar için hesaplanacak gelir kayıplarının zamanaşımı süresi dikkate alınarak tahsiliyle ilgili olarak ilgili kişiler hakkında gerekli işlemlerin yapılması ve bu şekilde işlem yapılmasında görevli ve yetkili olan ilgililer hakkında gerekli sürecin işletilmesi ile söz konusu kartların iptalinin sağlanması gerekir” ifadeleri yer aldı.

İZTARIM’A BORÇ SAYIŞTAY’IN RADARINDA
İZELMAN’ın 2 milyar 516 milyon 519 bin 8,96 TL borcu bulunmasına rağmen Büyükşehir Belediyesine ait İZTARIM A.Ş.’ye 2024 yılı içerisinde 11 milyon TL borç verdiği, borcun tahsilini yapmasına karşın 1 milyon 686 bin 740,10 TL tutarında faizi tahsil edemediği tespit edildi.

BİR AVUKAT 3 ŞİRKETE SİGORTALANDI
İZELMAN’da iş sözleşmesi ile çalışan bir Avukatın ücretinin şirket tarafından ödendiği, avukatın 2011-2022 yılları arasında 11 yıl boyunca aynı anda üç belediye şirketinden sigortasının yatırıldığı rapora yansıdı. Aynı kişinin belediyenin bir diğer şirketi olan İZTARIM A.Ş. bünyesinde kurulan koordinasyon kurulunda görevlendirildiği, koordinasyon kurulu tarafından Şirkete mali, hukuki ve insan kaynakları koordinasyon hizmet bedeli adı altında İZTARIM A.Ş. üzerinden tekrardan fatura edildiği ortaya çıktı.

MİNİBÜSÇÜLERE KİRALANAN OTOPARK!
Büyükşehir Belediyesinden işletme hakkı devralınan Karşıyaka ilçesi 25331 ada 1 parselde bulunan Bahriye Mahallesindeki otoparkın Minibüsçüler odasına kiralandığı ortaya çıktı. Raporda, “Minibüsçüler Odasının İZELMAN'a ödediği aylık kira bedelleri KDV'siz hale getirilerek üç aylık toplamı alınmakta, bulunan tutarın %30'u hesaplanarak bu tutara KDV eklenerek Büyükşehir Belediyesine ödenecek pay bulunmaktadır” ifadeleri yer aldı.

BANKAMATİKÇİ ARKEOLOG
16 Ocak 2007 tarihinde Şirket Genel Müdürünün onayıyla Kent Tarihi Araştırma Görevlisi olarak giriş kaydı yapılan bir arkeoloğun işe hiç gelmeden 2007 yılından itibaren bütün ücret ve sosyal haklarının ödenerek Kasım 2024 yılı itibariyle emekliye ayrıldığı rapora yansıdı. Söz konusu personelin 2007-2024 yıllarına ilişkin toplam maliyeti olan 2 milyon 601 bin 702,23 TL’nin şirket tarafından ödenerek şirket zararına yol açtı. Raporda, “ilgili personelin görev aldığı veya Foça kazı alanında fiziki kontrollerin yapıldığı iddia edilmiş ise de 17 yıllık süreçte hiçbir puantajın Şirket tarafından hazırlanmamış olması şirket cevabı ile çelişmektedir. Personelin yıllık ve mazeret izinlerini veya almış olduğu Sağlık Raporlarını şirkete ibraz etmek için gelmiş olması ise şirkette çalıştığı sonucunu doğurmamaktadır” ifadeleri yer aldı.

BASINA DESTEK SAYIŞTAY’A TAKILDI
Yerel gazete abonelik ödemelerinde, basını takip etmenin ötesinde tasarruf tedbirlerine aykırı olarak basın/gazetecilere destek amacıyla alım yapıldığı rapora yansıdı. Bazıları bireysel çıkarılan gazeteler olmak üzere 711 bin TL'ye varan ödeme yapıldığı ve 2024 yılı içerisinde yerel basına 1 milyon 905 bin 507,40 TL tutarında bir kaynak aktarıldığı raporda yer aldı. Raporda, “Şirkette söz konusu gazetelerden birkaç tanesinin olduğu ve/veya eski tarihli bir nüshasının bulunduğu dikkate alındığında yerel basını ve/veya belirli gazetecileri desteklemek amacıyla alımın yapıldığı sonucuna varılmıştır. Şirketin basını takip etmek amacını aşan ve tasarruf tedbirlerine aykırı olacak şekilde yerel gazete ve gazetecilere aktarılan 1 milyon 905 bin 507,40 TL nedeniyle şirketin ödediği tutarın bu konuda sorumluluğu olan kişilerden tahsil edilmesi için gerekli hukuki sürecin işletilmesi sağlanmalıdır” denildi.

TUGAY VE SENDİKAYI KARŞI KARŞIYA GETİREN İŞE DEVAM PRİMİ İÇİN UYARI!
İZELMAN çalışanlarının aylık bazda ortalama yüzde 10, yüzde 15’nin sistematik bir şekilde geçici iş görmezlik raporu aldığı, ancak şirket tarafından gerekli tedbirlerin alınmadığı rapora yansıdı. İzmir Büyükşehir Belediyesi ile sendikaları karşı karşıya getiren işe devam primi Sayıştay raporunda yer aldı. Raporda, “Şirket cevabında işçilerin sağlık raporları ile ilgili gerektiği durumlarda İl sağlık müdürlüğüne; şirketin ortak sağlık ve güvenlik birimi müdürlüğüne veya disiplin kuruluna şevklerinin yapıldığı, bu bağlamda 9 personelin disiplin kuruluna sevk edildiği ifade edilmiştir. Ancak Şirketin ortalama 7500 çalışanın olduğu, %10-%15’ine tekabül eden ve aylık rapor alan personel sayısının 750-1125 olduğu dikkate alındığında sadece 9 kişinin disiplin kuruluna sevk edilmesinin bulguda belirtilen mevzuat hükümlerinin yerine getirildiği sonucunu doğurmayacağı açıktır. Şirket çalışanlarının aldıkları geçici iş görmezlik raporlarının incelenerek gerektiğinde yeniden muayene istenilmesi gibi yetkilerin kullanılmasının yanı sıra suistimallere karşı gerekli tedbirlerin alınması sağlanmalıdır” ifadeleri yer aldı.

İZELMAN’IN VERGİ VE SGK BORÇLARI BELLİ OLDU!
İZELMAN’ın vergi ve SGK prim borçlarını vadesinde ödememesi sonucu gecikme cezası ödendiği raporda yer aldı. 2024 yılında Vergi ve SGK primlerinin vade tarihlerinin geçirilmesi sebebiyle 2 milyar 372 milyon 247 bin 660,97 TL vergi ana para, 719 milyon 488 bin 470,59 TL gecikme zammı olmak üzere 3 milyar 91 milyon 736 bin 131,56 TL borcunun ve 2 milyar 248 milyon 546 bin 323,63 TL SGK pirim borcu, 792 milyon 962 bin 693,26 TL gecikme zammı ve takip masrafı olmak üzere 3 milyar 41 milyon 509 bin 16,89 TL SGK borcunun olduğu tespit edildi. Gecikme zamları ve masraf toplamı olan 1 milyar 512 milyon 451 bin 163,85 TL gider yapıldığı rapora yansıdı.

ANAOKULLARINDAKİ PERSONEL İNDİRİMİ DAYANIKSIZ!
İZELMAN tarafından işletilen anaokullarında kanuni dayanak bulunmaksızın Büyükşehir ve ilçe Belediye personeline indirim yapılması raporda yer aldı. Raporda, “Ücretlerin belirlendiği yönetim kurulu kararları incelendiğinde, 2024-2025 öğretim yılında Büyükşehir Belediye personeline aylık ücretin %50’si, ilçe belediye personeline üç ilçe haricinde se %25’i oranında indirim uygulandığı, 02.10.2024 tarihli yönetim kurulu kararıyla 01.11.2024 tarihinden itibaren ilçe belediye personeli indirimi kaldırılmıştır. 2023-2024 ve 2022-2023 öğretim yıllarında da Büyükşehir Belediye personeline aylık ücretin %50’si, ilçe belediye personeline üç ilçe haricinde %25’i oranında indirim uygulanmıştır” denildi.

EMEKLİYE AYRILANIN ÇOCUĞUNUN İŞE GİRMESİ EŞİTLİK İLKESİNE AYKIRI
İZELMAN’ın gerçekleştirdiği personel alımlarının, ihtiyaç analizi yapılmadan Büyükşehir Belediye Başkanı Olur'u ile personel alımı yapıldığı rapora yansıdı. 2024 yılında 196 işçinin Şirket Genel Müdürlüğü için, 939 işçinin ise personel temin hizmeti sağlanan Büyükşehir Belediyesi ile bağlı kuruluşları ve şirketleri için alındığı ortaya çıktı. İmzalanan toplu iş sözleşmesine çalışan kişilerin eş ve çocuklarının işe alınmasını zorunlu kılan veya öncelik tanıyan maddelerin konulması liyakat ve eşitlik ilkesine uygun olmadığından dolayı bu ve benzeri hükümlerin toplu iş sözleşmelerinde yer almaması istendi.