Tarihi kongre start aldı… Soyer’den mesaj: Yeni bir Türkiye kuruluyor!

Oktay GÜÇTEKİN/ EGEDESONSÖZ -  İzmir’de 17 Şubat- 4 Mart 1923 tarihinde gerçekleştirilen ve Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisadi politikalarının belirleyen İzmir İktisat Kongresi’nin 100’ncü yıl dönümünde kongrenin yeniden düzenlediği İzmir İktisat Kongresi start aldı.

Hatay’da çok sayıda yakınını kaybeden Karsu konseri ile başlayan İktisat Kongresi’nin açılış konuşmasını İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer gerçekleştirdi.

KONGRE PROGRAMININ TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ

SAHİP OLDUĞUMUZ GÖRKEMİ GEÇMİŞTEN ALDIK
Sözlerine 100 yıl önce kongreyi düzenleyen isimleri anarak başlayan Başkan Soyer, “100 yıl öncesinden İzmir’e miras kalan İktisat Kongresi’ni, tam 100 yıl  sonra, şehrimizin kadim kültürüne yaraşır şekilde yeniden düzenlemenin büyük heyecanını ve gururunu yaşıyorum. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu tarihe ve dünyaya müjdeleyen İktisat Kongresi, büyük yangından sadece beş ay sonra, Şubat 1923’te İzmir’de toplandı. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları geleceğin iktisat politikalarını Meclis iradesiyle belirlemek yerine, daha önce denenmemiş bir yol seçti.  İşçiler, çiftçiler, sanayici ve tüccarların seçilmiş delegeleri bir araya gelerek kuruluş aşamasındaki Cumhuriyet’i sivil bir ruhla inşa etti.  Bin 135 delege İzmir’de buluşarak bir gelecek hayali kurdu ve bu yol haritasını bizlere miras bıraktı. Bizler, İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’ni düzenlerken cesaretimizi şehrimizin sahip olduğu işte bu görkemli geçmişten aldık.  Geleceğin inşasına başlamak için İzmir’i tercih eden Atatürk ve onun kadın erkek tüm yol arkadaşlarının hatırası önünde saygıyla eğiliyoruz. Bu kongre, kurtuluş ve kuruluş mücadelemiz için kendilerine duyduğumuz tarifsiz minnetin mütevazı bir tezahürüdür. Ve İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, sadakate yapılan bir çağrıdır. Biz bu buluşmayı ilk İktisat Kongresi’nden tam yüzyıl sonra, 15-21 Şubat tarihleri arasında düzenlemeyi arzulamış ve tüm hazırlıklarımızı tamamlamıştık.  Fakat planladığımız gibi olmadı” ifadelerini kullandı.

BUNDAN SONRA ASLİ YAŞAM NEDENİMİZ…
Kahramanmaraş merkezli depremleri hatırlatan Başkan Soyer, “6 Şubat sabahı, çok büyük bir felaket yaşadık. Yetmezmiş gibi bölge dünden beri de sel felaketi ile başa çıkmaya çalışıyor. Acımız ve yasımız çok büyük. Çok iyi biliyoruz ki artık hiçbir şey o günün öncesindeki gibi olmayacak.  Acılarımız asla dinmeyecek.  Bizim bundan sonra asli yaşama nedenimiz, gençlerimiz, çocuklarımız, torunlarımız ve onlara güvenli bir gelecek bırakmak. Depremden hemen sonra yürekli bir maden işçisinin söylediği gibi… ‘Bizim artık canımız yok.  Bizim canımız, Türkiye.’ Ve bizler bugün burada, Türkiye’mize yeniden can vermek için bir araya geldik. Planlanandan bir ay sonra gerçekleşebilen kongremiz, işte bu nedenle vicdana yapılan bir çağrıdır. Diliyorum ki kırılan o fay, geçmişte yapılan büyük hatalarla gelecek arasına kalın bir çizgi çeksin.  Bu deprem, bu enkaz, bu ülkede yeni kuralları, yeni kurumları ve doğasıyla uyumlu, güvenli şehirleri doğursun. Bugün ülkemiz bir kere daha yüz yıl öncesine benzer koşullardan geçiyor.  Bir enkazın, bir yıkımın ortasındayız.  Bu yıkımın içinde sivil bir girişimle, sivil bir kongre düzenliyoruz. Haklı ve güçlü sivil girişimler, siyasilerin kararlarını belirler.  Hatta bazen sivil inisiyatifler o kadar güçlü olur ki siyasilerin başka türlü bir irade ortaya koyması mümkün olmaz. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, tam da böyle bir çalışma.  Halkın düşüncesini, özlemlerini, kılcallardan gelen tüm önerileri birleştiriyor ve bu ülkenin misakı iktisadisini dünyaya ilan ediyoruz” diye konuştu.

TÜMÜYLE ŞEFFAF VE KATILIMCI BİR SÜREÇ YÖNETEREK…
Toplantı sürecinin geniş katılımla yürütüldüğünü dile getiren Soyer, “Kongremizin sekiz ay süren hazırlıklarında biçim, yani kullandığımız yöntem, en baştan beri içerik kadar önemliydi.  Neydi o biçim? Toplumun kılcallarından gelerek kökleri oluşturan ne kadar kaynak varsa, o kaynakları konuşturmak, hayallerini, özlemlerini ve şikayetlerini duymak istedik.  Tümüyle şeffaf ve katılımcı bir süreç yöneterek paydaşlarımızın kendi çözüm önerilerini ortaya koymalarına vesile olduk.  Bunun için tam 21 buluşma düzenledik. Bu süreç mümkün olan en geniş katılımla yürütüldü.  Trabzon’dan Muğla’ya, Edirne’den Van’a, Diyarbakır’a kadar Türkiye’nin her köşesine ulaşmaya çalıştık.  Çünkü ancak böyle olursa bu kongrenin sonuçlarının hayatı dönüştüreceğini biliyorduk. Tüm buluşmaların sonucunda bir içerik inşası gerçekleştirildi.  Buna aynı zamanda ortak aklın ve vicdanın inşası diyebiliriz.  Geleceği inşa ediyoruz diye yola çıkmıştık.  Bunun için önce ortak aklı ve vicdanı, yani demokrasiyi inşa ettik. Herkesin kendini özgürce ifade ettiği bir meydan açtık.  Hazırlık çalışmalarımız o yüzden böylesine uzun bir zamana yayıldı.  Böylelikle kongremiz, çokluğa ve birliğe yapılan bir çağrıya dönüştü. Biliyorum ki geleceğin Türkiye’si, artık gücünü çeşitlilikten alan bu köklerin üzerinde yükselecek.  Böylelikle bu topraklar yeniden canlanacak. Bu canlanmanın şifrelerine gelince: Aramızdaki farklılıkların bizi çoğalttığını, zenginleştirdiğini gördük. Kadınlar olmadan yarım kaldığımızı gördük. Dünyanın kendi etrafımızda döndüğü yanılmasından kurtulup dayanışmayı büyüttüğümüzde hayatın güzelleştiğini anladık. Kongreyi düzenleme biçimimiz, elbette içeriği de belirledi. Aradan geçen sekiz ayın sonunda kendimizi iktisadın geleneksel tanımına direnebilecek kadar donanımlı ve güçlü hissediyoruz. Modern iktisat kuramı, doğadaki kaynakların sınırlı, insan ihtiyaçlarının ise sınırsız olduğunu söyler. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin geldiği nokta ise bunun tam tersini ortaya koydu. Biz bu kongrenin hazırlık çalışmalarında gördük ki, geleceğin dünyasında doğadaki kaynakların sonsuz, insan ihtiyaçlarının ise sınırlı olduğu anlaşılacak.  Yoksa bu gezegenin bizi, insan türünü taşıma kabiliyeti yakın bir süre sonra ortadan kalkacak. Klasik iktisadın doğadaki kaynaklara kısıtlı olarak bakması öyle sanıyorum ki döngüsel düşünememesinden kaynaklanıyor. Oysa ki insan uygarlığını ekosistemin bir parçası olarak tasarlarsak, doğadan ödünç aldıklarımız, kullanıldıktan sonra yaşam döngüsü içinde bambaşka bir ihtiyacı karşılayabilir. Bu dönüşüm, tıpkı doğadaki diğer döngüler gibi sonsuza kadar sürebilir. Kaldı ki; doğanın içindeki sonsuz enerji, bilimin gelişmesiyle beraber, her gün yepyeni güç kaynaklarını ortaya çıkıyor” dedi.

İNSAN DA DAHİL TÜM CANLILARIN GELECEĞİNİ TEHDİT ETMEKTEDİR
Yaşanan ekolojik sorunlara da değinen başkan Soyer, “Nasıl ki 100 sene önce güneş ve rüzgarın enerji üretim kapasitesi bir bilinmez idiyse, bugün de bilinmez olan birçok kaynağın keşfiyle her gün doğanın sırları biraz daha ortaya çıkıyor ve sınırları genişliyor. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin ortak akıl ve vicdan terazisi gösterdi ki, çizgisel ve parçalı düşünen bir bilim kültüründe ısrar edersek içinde insanın da yer aldığı yeni bir uygarlığı bundan sonra inşa edemeyeceğiz.  Bugün, doğayı sınırlı bir kaynak olarak gören iktisat anlayışını, doğadaki sonsuzluktan öğrenen bir başka iktisat felsefesi ve bilimle değiştirmek zorundayız.  Bu, iktisadı yeniden tanımlarken atmamız gereken ilk adım. İkinci önemli adım ise kendimizle, yani insanla ilgili.  Milyarlarca canlı türünden biri olarak insanlığın ihtiyaçlarının sınırsız olduğu, türümüzün bugüne kadar içine düştüğü en büyük yanılgı… Basit gibi görünen bu yanılgı yazık ki gezegenimizi bir avuç zengin dışındaki insanlar ve diğer tüm canlılar için yaşanmaz hale getirdi.  Sonucunda, yerküremizin kusursuz uyumu ve sonsuz döngüleri yok olma noktasına geldi.  Kongremizin sanayici, tüccar ve esnaf bildirgesi bu durumu şöyle tarif ediyor: İnsan türünün yerküre ve atmosfer üzerinde bıraktığı ayak izi, parçası olduğumuz ekosistemin kendini yenileme eşiğini ileri derecede aşmıştır.  İklim krizi de bunun sonuçlarından biridir. Doğanın ekolojik döngüleri ve insan türünün ekonomik düzeni arasındaki bu mütekabiliyet dışı koşullar, bizatihi insan da dahil tüm canlıların geleceğini tehdit etmektedir” ifadelerini kullandı.

BÜYÜK BİR HATA YAPIYORUZ
Tüketim toplumu olmanın doğru olmadığını dile getiren Soyer,“Dünyamızın geldiği noktada, sınırsız ihtiyaçların değil “karınca kararıncanın” iktisadına doğru cesur bir adım atmak zorundayız. İnanın bana, İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nden doğan bu öneri, teknolojiden yoksun yaşamak, yoksullaşmak, durmak veya geçmişe dönmek anlamına gelmiyor. Tersine, refahın adil dağılımı ve yoksullukla mücadelenin kapılarını aralıyor. Üzerimizdeki fazlalıklardan kurtulduğumuzda eksilmeyeceğiz.  Çoğalacağız. Büyüklük ve hız üzerine oturan sınırsız hırs ve ihtiraslarımızla yüzleşebilirsek, hayatın anlamının ve derinliğinin sonsuzluğuyla buluşacağız. Bencilliğimizin yerini dayanışma, bireysel zenginliğin yerini bereket, ihtiyaç fazlası tüketimin yerini ise sanat, felsefe ve yaşamın bizatihi kendisi alacak. Eski Uruguay Devlet Başkanı Jose Mujica’nın tarif ettiği gibi…  Alıyoruz, alıyoruz, alıyoruz…  Koyacak yer bulamıyoruz.  Ama büyük bir hata yapıyoruz.  Bunları, kazandığımız parayla aldığımızı zannediyoruz. Oysa o parayı kazanmak için harcadığımız zamanla alışveriş yapıyoruz. Yani kısacası zamanla beraber yaşamlarımızı tüketiyoruz. Zamanın parayla satın alınamayacağını unutuyor ve kendi hayatımızı ıskalıyoruz. Bu sözlerimin arı kovanına çomak sokmak olduğunu çok iyi biliyorum.  Fakat insanlığın ve doğanın içinden geçtiği bu acı durum karşısında elimiz kolumuz bağlı bekleyemeyiz.  İşte bu yüzden, bu kongre, tüm sokakları yeniliğe açılan bir davettir. Bu yenilik; ortak akılla şekillenen ortak bir yaşamı, yani adaleti, dayanışmayı ve refahı çoğaltacak” diye konuştu.

DERS ÇIKARMAK VE DEĞİŞMEK ZORUNDAYIZ
Doğa ile uyumun iktisat açısından önemini vurgulayan Soyer, “Tüm bu çalışmalar sonucunda gördük ki ekoloji ve ekonomi arasında ses benzerliğinden çok daha derin bir bağ var.  Yüzyıl önceki kongrede masanın etrafında ekonominin can damarı olan çiftçiler, işçiler, tüccar ve sanayiciler vardı.  Bugün artık doğa da o masada bir paydaş olarak oturuyor. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin sınırları Türkiye’yi de aşan ve iktisada dünya genelinde ilham verecek en temel özelliği işte tam da bu… Ekoloji ve ekonomi arasında bir uyum tarif etme çabası. Ortaya konulan bu yenilik, sürdürülebilirlikle ve klasik anlamdaki çevrecilikle sınırlı olmayan bir şey.  Kongremizin tüm paydaşları ekolojiyle ilgili çok daha köklü, radikal ve güçlü bir şey söyledi.  Doğayla uyum yoksa, iktisat da yok. İşte bu yüzden… İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, doğamızla uyuma yapılan bir davettir. Üstelik bu uyum yalnızca ekonomik gelişme değil, can güvenliğimiz için de önemli.  6 Şubat depremi, on binlerce canımızı bizlerden ayırdı. Ve biz daha acılarımız dinmemiş, yüreğimiz sızlarken, bu büyük afetin bir de ekonomik enkazıyla yüzleştik.  Depremin ülke ekonomisine faturasının 150 milyar Dolar olduğu tahmin ediliyor.  Yani, geçmişte yapılan hataların bedelini gelecek nesillere ödeteceğiz. Bu hiç adil değil.  Yaşadıklarımızdan ders çıkarmak ve değişmek zorundayız” dedi.

İZMİR’DE DOĞAN VE GELİŞEN DEMOKRASİYE BORÇLUYUZ
Uygarlığın yeniden inşası yolunda şehirlerin önemine dikkat çeken Başkan Soyer, İzmir üzerinden örnekler göstererek şunları söyledi:

“Hiçbir şey olmamış gibi, ezberlerimizdeki şehirleri yeniden kurmaya devam edemeyiz.  Yine tarım alanlarına ve yine jeolojik etüdü tamamlanmamış noktalara binalar kuramayız. Üstelik biliyoruz ki geleceğin dünyası, şehirlerin dünyası olacak.  Öyleyse, güvenli, afetlere dirençli ve doğayla uyumlu şehirler kurmayı başarmak  zorundayız.  Doğayı hızla tüketen ve karşılığında sadece çöp, karbondioksit ve kirli ayak izi üreten beton şehirler döneminin artık sonuna geldik.  İnsanlığın ufku, birikimi ve sahip olduğu teknolojiler bundan çok daha iyisini yapmaya muktedir. Bugün, uygarlığımızın en büyük sınavı yeryüzündeki yaşamın bir parçası olarak nefes alıp veren ve içinde güvenle yaşanan şehirler inşa edebilmektir. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nde işte bu değişim için bir yol açmaya gayret edeceğiz.  Yüz yıl önce Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının İktisat Kongresi için İzmir’i tercih etmeleri bir tesadüf değil.  İzmir ve iktisat arasındaki köklü ilişki, şehrin kültür mirasında saklıdır. 8 bin 500 yıllık geçmişe sahip İzmir, tarih boyunca farklı uygarlıklar doğurmuş.  İzmirliler birlikte yaşayabilmenin sihrini bulmuş, şifrelerini keşfetmiş, çok sesli ve çok renkli yaşam biçimlerini refaha dönüştürmüş. Asya ve Akdeniz uygarlıkları arasında bir kalp gibi atan İzmir, gücünü çokluk içinde birlikten, yani uyumdan alan bir iktisat felsefesinin geliştiği yerdir.  Şehrin bu çok güçlü iktisadi ve kültürel koşulları birbirini karşılıklı olarak büyütmüş, nihayetinde ticaretten akademiye, mimariden müziğe kadar uzanan sayısız yenilikle sonuçlanmış. İzmir’in tüm dünyaya yayılan ününü, şehirdeki sivil oluşumlar arasında kök salan ve halen yaşamaya devam eden yerel demokrasi kültürü taçlandırmış. Hiç kuşkusuz, bu gelişimin seyrinde İzmir’in bereketli doğası belirleyici olmuş.  Nihayetinde, insan uygarlığına yön veren sayısız yenilik İzmir ve diğer Akdeniz kentlerinden doğarak dünyaya yayılmış. İzmir’in asırlar boyu ortaya koyduğu bu gelişme modeli, bugünün dünyasının ve Türkiye’nin iktisadi meselelerine çözüm üretmek için birçok önemli deneyim içeriyor. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, İzmir’deki bu güçlü kültürün izlerini geleceğin inşası için bir çıpa kabul ediyor. Bu çıpanın özü, demokrasi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk de bunu görmüş ve bu nedenle İzmir’i seçmiş. Biz de bu büyük umudumuzu İzmir’de doğan ve gelişen demokrasiye borçluyuz” ifadelerini kullandı.

BİR YÜRÜYÜŞ BAŞLATTIK, YENİDEN BAŞARACAĞIZ
Soyer şunları söyledi:

Biz aslında bir yürüyüş başlattık. Sekiz aylık yürüyüşümüzde kadın erkek, genç, yetişkin ve çocuk, hep beraberdik. Türkiye’nin yedi bölgesinden gelen çiftçiler, işçiler, sanayici, tüccar ve esnaflar katıldı. Sokak emekçileri katıldı. Sanatçılar katıldı. Türkiye’den ve dünyanın birçok ülkesinden düşünür, uzman ve akademisyen bu çalışmamıza dahil oldu. İzmir, bir kere daha toplumun her kesiminin buluştuğu bir meydana dönüştü. Her bir paydaşımız bu yürüyüşe kendi enerjisini, coşkusunu ve düşüncelerini kattı. Böyle böyle büyüdük ve rengarenk bir imeceye dönüştük. Biliyoruz ki bu kongre, başlayıp bitecek bir süreç değil. İnsanların yeni hayalleri oldukça ve bizler nefes alıp verdikçe yürüyüşümüz çoğalarak devam edecek.  Bizim için İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi dil, din, ırk ayırt etmeden insana ve doğaya yapılan bir yürüyüş çağrısıdır. Bugün burada attığımız temeller üzerinde, hayallerimizin, özlemlerimizin ete kemiğe bürünmesi için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.  21 Mart akşamı alacağımız tüm kararların sonuna kadar takipçisi olacağız. Kalkıştığımız işin ciddiyetini ve bizlere yüklediği tarihi sorumluluğun çok iyi farkındayız.  Bu yükü çok büyük bir onur ve mutlulukla taşıyacağımızdan hiç kimsenin şüphesi olmasın.  Biliyoruz ki, yeni bir Türkiye kuruluyor. Adil, özgür, müreffeh ve demokratik bir Türkiye. Yüz yıl önce atalarımızın yıllarca işgal altında kalmış, yanmış yıkılmış, yoksul bir ülkeden Cumhuriyet mucizesini yaratmaları gibi, bu enkazın altından kalkarak yine o muhteşem ülkeyi kuracağız.  Bilim ve aklın rehberliğinde, vicdanla ve cesaretle… Binlerce yıllık kadim kültürlerin kökleri üzerinde boy veren pırıl pırıl filizlerimiz, gençlerimizle birlikte… Başardık, çok çalışacağız, yeniden başaracağız” ifadelerini kullandı.