Sayıştay'ın Menemen raporunda dikkat çeken 'personel' vurgusu

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Menemen Belediyesi’nin 2020 yılı harcamalarını denetleyen Sayıştay raporu yayınladı.  Raporda belediyenin geçmiş yıllarda olduğu gibi işçi sınırını aşmasına rağmen eleman alımı yapmaya devam ettiği vurgulanırken, 60 işçiye ise yıllık sürenin üstünde çalıştırıldığı gerekçesi ile fazla para ödendiği belirtildi.

"SÜRDÜRÜLEBİLMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR"
Denetim raporlarında vizesiz ve mevzuatta öngörülen süreden ve sayıdan sazla geçici işçi çalıştırılması yer aldı. Buna göre;  "Belediyede yıllar itibariyle istihdam edilen geçici işçiler için geçici iş pozisyon vizesinin alınmadığı ve bu işçilerin altı aydan az süreyle çalıştırılması gerekirken sürekli olarak çalıştırıldığı ve mevzuatla belirlenen sınırın üstünde geçici işçi çalıştırıldığı görülmüştür" denildi.

Yapılan tespitlerde "Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’te Menemen Belediyesi için öngörülen memur kadro sayısı 429, sürekli işçi sayısı 214 olarak belirlenmiştir. 2020 yılı sonu itibariyle Belediyede çalışan sürekli işçi bulunmazken, süreklilik kazanan geçici işçi sayısı toplamı 627 adettir. Belediyenin geçici işçi pozisyonunda çalıştırabileceği kişi sayısı 429x%20=86’dır. Mevzuata aykırı bu uygulamanın fiili olarak sürdürülmesi mümkün değildir. Mevzuata aykırı işlem yapan kamu görevlilerinin sorumlulukları bulunmaktadır.

Geçici işçi pozisyonunda çalıştırılan kişilerle ilgili olarak 5620 sayılı Kanun ile Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in 24’üncü madde hükümlerine göre işlem yapılması gerekir" ifadeleri belirtildi.

"İŞÇİLER YILLIK İZİNDEN FERAGAT EDEMEZ!"
Raporda yer alan bir diğer konu işe işçilerin yasal hakları olsan yıllık izinlerinin kullandırılmaması oldu. Raporda yer alan metinde, "İşçi yıllık izin hakkından feragat edemez. İşçi emekli olduğunda veya iş sözleşmesi son bulduğunda yasa hükmü gereği izin alacağı ücrete dönüşmektedir. Ödeme de son ücret üzerinden yapılacağından işçinin eline çok yüksek bir miktar geçebilmektedir. Kullanılmayan izinlerin son ücret üzerinden ödenmesi işçilerin izin kullanmaktan feragat edebilmelerine neden olmaktadır. Ancak kurum veya birim yetkililerin buna izin vermemesi, Anayasal bir hak olan iznin işçilere kullandırılması gerekir. Zira iznin kullandırılmaması nedeniyle idare 4857 sayılı Kanun’un 103'üncü maddesine göre idari para cezasına muhatap olabilecektir. Diğer taraftan birikmiş izin alacaklarının ücrete dönüşmesi halinde kurum yüksek miktarlarda ödeme yapmakla karşı karşıya kalabilmektedir. Yapılan incelemede işçilerin önceki yıllardan bu güne kadar kullanılmayan izinlerinin olduğu anlaşılmıştır" denilirken, sonuç kısmında ise "Söz konusu düzenlemeler uyarınca işçilere yıllık izinlerin Kanun’un öngördüğü şekilde verilmesi ve birikmiş izinlerin kullandırılması sağlanmalıdır" ifadelerine yer verildi.

'FAZLA PERSONEL' VURGUSU
Raporlarda ayrıca Menemen Belediyesi'nin personel giderinin mevzuatta belirtilen sınırı aşmasına rağmen alım yapmaya devam ettiği belirtildi. Raporda geçmiş yıllarda da aynı sorunun Sayıştay Raporu'nda yer aldığını belirtilirken, Menemen Belediyesi'nin buna rağmen alım yapmaya devam ettiği vurgulandı. Raporda sonuç kısmında ise hukuki olarak belirlenen sınırına ininceye kadar personel alımını durdurulması gerektiği belirtildi.

TAHSİSLER İPTAL EDİLMELİ"
Belediye tarafından yapılan taşınmaz tahsislerinin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesine uygun olmadığı da raporda yerini aldı. Buna göre;

"5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) fıkrasına göre belediyeler kendilerine ait taşınmazları aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilecek veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilecektir. Taşınmazların Kanun’un 75’inci maddesindeki şartlar sağlanarak dernek ve vakıflara ortak hizmet projesi kapsamında belli bir süre ve geçici olarak kullandırılması mümkün ise de, bu şekilde sürekli tahsis edilmesi 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine aykırıdır. Yapılan işlem taşınmaz tahsisi olup, derneklere taşınmaz tahsisi mümkün değildir. Aynı şekilde kooperatife de taşınmaz tahsis edilemez.

5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine aykırı olarak yapılan taşınmaz tahsislerinin iptal edilmesi gerekmektedir" denildi.

DOĞRUDAN TEMİN SINIRI AŞILMIŞ
Menemen Belediyesi tarafından 2020 yılında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında gerçekleştirilen alımların tutarlarının, mevzuatla belirlenen sınırını aştığı da rapora yansıdı. Konuyla ilgili raporda yer alan bilgiye göre,

"Yapılan inceleme sonucunda Menemen Belediyesinin 2020 yılı başında bütçesine mal alımları için 17.250.000,00 TL ve hizmet alımları için 32.525.000,00 TL ödenek konulduğu ancak 2020 yılı sonunda mal alımları için 21/f kapsamında 11.732.602,77 TL, 22/d kapsamında ise 30.141.650,75 TL olmak üzere toplam 41.874.253,52 TL, hizmet alımları içinse 22/d kapsamında 30.554.334,76 TL harcama yapıldığı anlaşılmıştır. Diğer bir ifadeyle, mal alımları kapsamında yapılan harcama tutarı sene başında konulan ödeneğin %242’sine, hizmet alımlarında %94’üne tekabül etmektedir. Görüleceği üzere mevzuatın öngörmüş olduğu % 10’luk sınırlar Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadan aşılmıştır.

Bu bağlamda, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21/f ve 22/d hükümlerinde belirtilen parasal limitler dâhilinde pazarlık ve doğrudan temin usulü ile yapılacak alımlar için aynı Kanun'da belirlenen sınırlara uyulması, sınırın aşılıp aşılmadığının takibi, sınırın aşılması gerekiyorsa da uygun görüş için Kamu İhale Kuruluna müracaat edilmesi ve bu görüş alınmadan sınırı geçecek şekilde alım yapılmaması gerekmektedir" denildi.

60 KİŞİ YASAL SÜREDEN FAZLA ÇALIŞTIRILMIŞ
Yayımlanan raporda dikkat çekici bir diğer konu ise işçilerin yıllık 270 Saatten fazla çalıştırılması oldu.  Menemen Belediyesi’nde istihdam olunan işçiler ile hizmet alımı karşılığında çalıştırılan işçileri, 4857 sayılı İş Kanunu’nda azami süre olarak belirtilen yıllık 270 saati aşan sürelerde fazla çalışma yaptırılarak ödemede bulunulduğunun tespit edildiği belirtildi.

Raporda, "Bu düzenlemelere göre fazla çalışma süresinin bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olmaması gerekir. Belediye bu saatin aşılmaması ve idari para cezasına muhatap olmaması için gerekli tedbirleri almalıdır. Yapılan incelemede sonucunda Menemen Belediyesi’nde istihdam olunan işçilerden 3 kişinin, hizmet alımı karşılığında istihdam edilen işçilerden ise 60 kişinin fazla çalışması olup 4857 sayılı Kanunda belirlenen üst limiti aştığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla; İdari para cezasına muhatap olmamak ve Kanuna aykırı hareket etmemek amacıyla belediye uhdesinde istihdam olunan ve hizmet alımı karşılığında temin edilen işçilerin 4857 sayılı İş Kanunu’na uygun olarak fazla mesai sürelerinin düzenlenmesi sağlanmalıdır" ifadelerine yer verildi.