Purçu: TİHEK neden Romanlara ilişkin çalışma yapmadı?

CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu, AB Komisyonu tarafından yayınlanan 2021 Türkiye İlerleme Raporu’na istinaden Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) Romanlara ilişkin çalışmalarını sordu.

Konuyu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gündeme taşıyan Purçu, “Her yıl olduğu gibi bu yıl da AKP iktidarında Türkiye’nin Roman vatandaşlara yönelik tutumu değişmemiş, Roman hakları, Romanların eğitimi, istihdamı, entegrasyonu, Romanlara karşı ayrımcılık vb. konularda bir adım ileriye gidilmemiştir.” dedi. Açıklamasında TİHEK Başkanı’nın 2020 yılında TBMM’deki Kadına Yönelik Şiddetin Nedenlerinin Araştırılması Komisyonu’nda TİHEK Başkanı Süleyman Arslan’ın erken yaşta evlenmeyi savunan tutumunu da eleştiren CHP’li Purçu, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün yanıtlaması istemiyle verdiği önergede TİHEK’in Romanlara yönelik ayrıştırılmış veri analizi yapıp yapmadığını sordu.

Purçu, önergesinde şu soruları yöneltti:

-Kurumun 2020 Faaliyet Raporu’nda belirtildiği üzere, TİHEK’e başvuruda bulunan 851 gerçek kişinin kaçı Roman’dır?

-Kurumun 2020 Faaliyet Raporu’nda belirtildiği üzere, TİHEK’e başvuruda bulunan 512 tüzel kişiliğin kaçı Roman Sivil Toplum Kuruluşlarıdır?

-TİHEK’e yapılan başvurulara, ön inceleme aşamasında yapılan işlemler nelerdir?

-Kurumun 2020 Faaliyet Raporu’nda belirtildiği üzere, TİHEK’e bulunulan Ayrımcılıkla Mücadele kapsamındaki 276 başvurunun kaçı Romanlara yönelik ayrımcılık iddiası içermektedir? Bunlardan kaçı hakkında incelenemezlik kararı verilmiştir? Kaçı hakkında ihlal olmadığı kararı verilmiştir?

-TİHEK’e yapılan başvuru sayısının diğer İnsan Hakları kurum ve kuruluşlarına nispeten daha az olmasının gerekçesi nedir?

-2021 AB İlerleme Raporu’na istinaden, Romanların entegrasyonu konusunda bakanlığınız bünyesinde ya da TİHEK tarafından adım atılması planlanmakta mıdır?

-Vatandaşların TİHEK başvuruları hakkında bilinçlendirilmesi ve yönlendirilmesi adına, bakanlığınız tarafından yürütülmesi planlanan bir çalışma var mıdır?

-TİHEK tarafından yayımlanan raporlarda ayrıştırılmış veri analizi yapılarak, roman vatandaşların başvurularına ilişkin verilerin yayınlanması planlanmakta mıdır?

-Bakanlık tarafından, TİHEK’in verdiği kararlara ilişkin olarak, kararların türlerine göre yapılan işlemler nelerdir?

-TİHEK’in insan haklarına ilişkin olarak iyileştirilmesi ve güçlendirilmesi konusunda, bakanlık tarafından gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler nelerdir? Bu hususta ne tür adımlar atılacaktır?

'ROMANLARA AYRIMCILIK 2021'DE DE DEĞİŞMEDİ'
TBMM Genel Kurulu’nda “Yoksulluk ve Romanların Sorunları” konusunda gündem dışı konuşma yapan CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu, Romanların yıllardır uğradığı ayrımcılığın, 2021 yılında da azalmadan sürdüğünü ifade ederek, barınma haklarının ihlal edildiğini ve pandemide bile en dezavantajlı kesimin Romanlar olduğunu söyledi. 

Romanların yaşadığı sıkıntıları dile getiren CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu, Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan, 2021 yılına ilişkin son Türkiye İlerleme Raporu’nda AKP iktidarında Türkiye’nin Roman vatandaşlara yönelik tutumunun değişmediğini Roman hakları, eğitimi, istihdamı, entegrasyonu, ayrımcılık vb. konularda bir adım ileriye gidilmediği eleştirisinde bulundu.

HER ZAMAN AYRIMCILIK YAPILIYOR
Purçu yaptığı açıklamada, Romanların yıllardır uğradığı ayrımcılığın, 2021 yılında da azalmadığını, kayıt dışı istihdama mahkûm edildiklerini vurgulayarak, " Romanlar, günlük kazançlı güvensiz işlerde çalışmak zorunda kalmışlardır. AKP, bu konuda herhangi bir politika izlememiş, Romanların Kayıtlı İstihdama Erişimi konusunda herhangi bir adım atmamıştır. Romanlardan oluşan hanelerin çoğu, derin yoksullukla mücadele etmekte ve temel ihtiyaçlara erişememektedir. Sosyal politika alanında da Romanlara yönelik olarak spesifik bir çalışma olmadığı, AB’nin raporuna da yansımıştır” dedi.

ROMANLARA HER DÖNEM DEZAVANTAJLI KESİM
Pandeminin, Romanlara her yönüyle dezavantajlı bir süreç yaşattığını, çocukların eğitime erişiminin mümkün olmadığını, kadınlarının Türkiye’deki diğer kadınlar gibi haklarına erişemediğini, nefret söylemini, romanlara dair diğer sorunlar gibi devam ettiğini vurgulayan CHP'li Purçu, AB İlerleme Raporu’nda Romanlara ilişkin yapılan tespitleri başlıklar altında dile getirerek," Romanlar, hedeflenen politika önlemlerinin yokluğunda kayıtlı işlerden büyük ölçüde dışlanmış durumdadır. Kayıtlı istihdamdan büyük ölçüde dışlanmıştır. Romanları hedef alan sektörel stratejiler bulunmamaktadır. Çoğu Roman sabit gelire sahip olmadığı için Roman vatandaşların istihdam ve yaşam koşulları raporlama döneminde ciddi şekilde kötüleşmiştir. Türkiye’nin 2021’de sona erecek olan Ulusal Roman Stratejisi, şu ana kadar sınırlı sonuçlar vermiştir. Yeni bir ulusal strateji henüz kabul edilmemiştir. Strateji uygulamasının izlenmesini ve değerlendirilmesini güçlendirmek için, Roman topluluğu ve bağımsız sivil toplum sistematik ve şeffaf bir şekilde dahil edilmemiştir.

COVID-19 pandemisi nedeniyle uzaktan eğitime geçiş, yoksulluk çeken birçok hanenin internete veya uygun cihazlara erişiminin olmaması nedeniyle Roman çocuk ve gençlerin eğitime katılımını olumsuz etkilemiştir. Roman çocuklara sahte zihinsel engelli veya öğrenme güçlüğü teşhisi konarak istismar iddiaları devam etmiştir" sözleriyle tepki gösterdi.

ROMANLARIN BARINMA HAKLARI İHLAL EDİLİYOR
Romanların barınma sorununun göz ardı edildiğini, kentsel dönüşüm projesinin yaşadıkları bölgeleri kapsadığını, yapılarının verilmediğini için sağlıksız yerlere göç etmek zorunda kaldıklarını belirten Purçu, şöyle konuştu: "Romanların yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki sosyo-ekonomik durumu izlemek için ayrıştırılmış verileri artırmaya ihtiyaç vardır. Romanlara yönelik birkaç nefret söylemi iddiası vakası rapor edilmiş ve STK’lar tarafından mahkemelere taşınmıştır.

Ombudsman ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Romanların entegrasyonu konusunda bir çalışma yapmamıştır. Romanların hakları konusunda kamuoyunu bilinçlendirme kampanyası yürütülmemiştir.

Ulusal Roman Stratejisinde cinsiyete duyarlı bir yaklaşım eksiktir. Türkiye’nin ayrıca Romanların ve diğer hassas grupların COVID-19 sonrası kurtarma önlemlerine sürdürülebilir şekilde dahil edilmesinin sağlaması gerekmektedir.

Türkiye’nin istihdam ve sosyal politikada ayrımcılık yapmama konusunda entegre bir stratejisi veya eylem planı bulunmamaktadır ve bu alanda herhangi bir veri bulunmamaktadır."