Odalar'dan 'Çeşme Projesi' çıkışı: Bakanlığa ‘kamu zararı’ uyarısı!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - İzmir’de tartışmalara neden olan ve hükümetle yerel yönetimler  ve sivil toplum kuruluşları arasında tartışmalara neden olan proje ile ilgili kritik bir karar alınmıştı.

Danıştay 6. İdaresi’nin meslek örgütlerinin ve çevrecilerin yürütmeyi durdurma talebini oy çokluğu ile reddetmişti. Kararı yeniden ele alan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Danıştay’ın aldığı ret kararını kaldırdı ve yürütmenin durdurulmasına karar verdi.

Karar sonrası ise İzmir Mimarlık Merkezi’nde Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Barosu, İzmir Tabip Odası, EGEÇEP  ve çok sayıda kuruluşun katılımı ile basın toplantısı düzenlendi. Hazırlanan ortak metni ise İzmir Baro Başkanı Sefa Yılmaz okudu.

İRTİFAK BEDELİ DAHİ KAMUYA DEĞİL YATIRIMCININ HİZMETİNE SUNULACAKTIR
Sözlerine alanın büyüklüğünü belirterek başlayan Yılmaz, “İzmir Çeşme Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesinin sınırlarının yeniden belirlenmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı 12.02.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştı.  Bu karar; Çeşme Yarımadasında mevcut devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanların tümünü, 47 Km kıyı alanını, yarımadanın kuzey ve güneyinde 4.000 hektarı bulan deniz alanlarını ve bu alanlardaki beş adet adayı, 4 bin 293 hektar orman alanını,600 ha. mera alanı, içme suyu koruma havzalarının tamamını, bölgedeki doğal koruma alanlarının yüzde 70’ini, nitelikli tarım alanları ile zeytinlik alanları, kültürel ve arkeolojik miras alanlarını, yarımadada yerleşim alanları dışında kalan alanların tamamını içeren 16 bin Hektarlık devasa kamu arazisini kapsamaktadır.  Bu devasa kamu arazisi ve deniz alanları yatırımcılara irtifak hakkı tesisi suretiyle tahsis edilerek  bu alanın tümünde ve adaları da içeren deniz alanlarında halkımızın girişine kapalı imtiyazlı bir azınlığın kullanımına özgülenmiş, girişi denetimli, bağımsız özel bir yetki alanı oluşturulacaktır.  Bu devasa kamu arazisinin ve deniz alanlarının irtifak hakkı sahibine devri karşılığı alınacak bedel kamu harcamaları için kullanılamayacak sadece alanın alt yapı yatırımlarına harcanabilecektir. Yani irtifak bedeli dahi kamuya değil yatırımcının hizmetine sunulacaktır” ifadelerini kullandı.

HUKUK DEVLETİ İLKESİNİN DE İHLALİ NİTELİĞİNDEDİR
Geçmişte alınan yargı kararını hatırlatan Yılmaz, “Tahsis edilecek kamu arazisi ve deniz alanları nadir bir ekosistemi barındırmaktadır.  Alan, Doğal sit alanları, su koruma havzaları, orman alanları ile çok özel niteliklere haizdir. Ancak alanın bu çok özel niteliklerine müdahale edilerek, imtiyazlı bir azınlığın hizmetine sunulmak üzere; mega yat limanları, golf sahaları, kıyı otelleri, lüks konut ve rezidanslar vb. yapılacaktır.  12 Şubat 2020 tarihinde 16 bin  Hektar alanda ilan edilen Çeşme Turizm Bölgesinin bir benzeri 2006 yılında çok daha küçük 10 bin Hektarlık bir alanı kapsayacak şekilde ilan edilmiş,  bu işlem Danıştay 6. Dairesinin 2006/4056 E.- 2008/8262 K. Sayılı kararı ile hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiş ise de Bakanlık yargı kararlarını umursamadan çok daha büyük alan için hukuka aykırılığı yargı kararı ile belirlenmiş işlemi tekrar yürürlüğe koymuştur. Bu yanıyla 12 Şubat 2020 tarihli Resmi Gazete de ilan edilen işlem hukuk devleti ilkesinin de ihlali niteliğindedir. Kurumlarımız ve çok sayıda duyarlı yurttaş halkımızın yaşam alanlarına, nadir ve korunması gereken habitat alanlarına müdahale içeren ve hukuka aykırılığı daha önce yargı kararı belirlenmiş işleme karşı Danıştay 6. Dairesi nezdinde dava açmış, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesinde de işlemin kamu yararına uygun olmadığı belirlenmiş ise de Danıştay 6. Dairesi gerekçesiz olarak yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar vermiştir” dedi.

ARTIK HİÇBİR İŞLEM VE TASARRUFDA BULUNULAMAYACAKTIR
Yürütmeyi durdurma kararları ile ilgili de değerlendirmelerde bulunan Yılmaz, “Ancak itirazımız üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun kararı ile Danıştay 6. Dairesinin kararı kaldırılarak 12 Şubat 2020 tarihli Resmi Gazetede ilan edilen İzmir Çeşme Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesinin sınırlarının yeniden belirlenmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.  Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararında deniz alanlarını da kapsayan bu denli büyük bir alanın gereklilikleri açıklanmadan turizm bölgesi ilan edilmesi hukuka aykırı bulmuştur.  Bu karar ile;davalı Kültür ve Turizm Bakanlığına da tebliğ edilmiş olup İdari Yargılama Usul Kanunu’nun 27. Maddesi gereğince Bakanlıkça Çeşme Turizm Bölgesi projesi kapsamında artık hiçbir işlem ve tasarrufda bulunulamayacaktır. Yürütmenin durdurulması kararına rağmen yapılacak her işlem kamu görevlilerinin cezai ve mali sorumluluğunu gerektirecektir. Kurumlarımız kararın gereklerine uyulmasını titizlikle takip ederek ihlal edenler hakkında gerekli hukuki işlemleri başlatıp takip edecektir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun hukuka aykırı bulduğu işlem hakkında Danıştay 6. Dairesi tarafından aynı yönde nihai karar verilmesi beklenmektedir.  Korunması gereken doğal alanları, korunması gereken su havzalarını, orman alanlarını, deniz alanlarını, kıyıları, kamuya ait devasa alanları kamunun elinden alıp bir azınlığın kullanımına terk edecek bu işlemin hukuka aykırı bulunarak durdurulmuş olması ile kamusal sorumluluklarımızın gereklerini yerine getirmenin mutluluğunu yaşıyoruz. Halkımıza ve tüm İzmirlilere armağan olsun.  Kentlerimize, yaşama, kamu yararına sahip çıkma kararlılığımızı bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz” diye konuştu.

ERTAL: GÖREVLİLER SUÇ İŞLER
Yürütmeyi durdurma kararı sonrası Bakanlığın karara uymadan işlem yapması gibi bir durumun olup olmadığı yönündeki soruya yanıt veren Çeşme Projesi’ne karşı açılan davanın  Avukatlarından Ömer Ertal, “İdari yargılamada 28’nci madde gereğince bakanlık yürütmeyi durdurma kararına istinaden bütün işlemleri ve tasarrufları durdurmakla yükümlüdür. Aksi takdirde bu işlemleri yapan kamu görevlileri suç işler. İşlem tamamen durdurulmak zorundadır. Anayasada belirtilen madde gereğince madde yargı kararlarına uyulması zorunludur. Sayın Bakan’ı  bir açıklaması var Aralık ayında planları askıya çıkarırcağız diye. Bundan sonra hiçbir plan çalışması yapılmaz, 1 kuruş harcanamaz. Bunların hepsi şuç teşkil eder. Tahisi kararlarının da bu süreçte iptal edilmesi ve geriye alınması gerekir” ifadelerini kullandı.

KAYNAK: SON DERECE ÖNEMLİ BİR KARAR
İzmir Tabip Odası Başkanı Süleyman Kaynak ise, “Çeşme yarımadası tarihin derinliklerinden bugüne kadar bitkileri insanları ile çok zengin bir doğa parçasıdır. Şu an kamunun yararına kullanılması gereken bu alanın bazı özel şirketlere devri öngörülen bazı kararların kanun ve yasa ile önlenmesi aşamasındayız. Bunun son derece önemli olduğunu düşünüyoruz” dedi.

AKDEMİR: HER TÜRLÜ İŞLEM…
Aynı soruya yanıt veren TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Dönem Sekreteri Aykut Akdemir ise, “Bu bir aşama. 2 yıllık mücadelenin sonunda gelinen bir aşama. Hukuk normlarına göre normal bir kararla ancak Türkiye şartlarında mucize bir karar ile karşı karşıyayız. Yüzde 94’ üstünde kamuya ait olan bir alanın tümü ile ranta ve talana açıldığı bir süreç vardı. Bugün geldiğimiz aşamada sesleniyoruz.  Yürütmeyi durdurma konusundaki mücadelemizi bilimsel  kademelerde devam edeceğimiz, Çeşme Projesi için  mücadelemize devam edeceğimize ve bütün kamu alanlarının kamu için kullanılması için mücadele edeceğimiz hatırlatıyoruz. Bu projeye dahil yapılacak her türlü işlem kamu zararına yol açacaktır” dedi.