Krizin ‘sinema’ hali… İzmir’in simgesini ‘elektrik’ çarptı!

Ahmet Can KARATAŞ – OZAN EKİZ / EGEDESONSÖZ – İzmir’de 1970 yılından beri bağımsız sinema severlerinin uğrak adresi olan Karaca Sineması, artan giderler yüzünden zor günler yaşıyor. Kentin kültürel bir simgesi haline gelen ve İzmir’de kapısı sokağa açılan tek sinema olan Karaca Sineması’nın işletmecisi Serdar Arslan, pandemi ile ekonomik krizin derinleşmesi sonucu yıllık kombine bilet almak isteyenleri geri çevirdiklerini, 4 ay sonrasını göremediklerini dile getirdi.

2005 yılından beri Karaca’yla organik bir bağı olduğunu anlatan Arslan, “2005 yılında buranın o zaman 10 personeli vardı. 2015 yılında otel bu sinemayı kapatma kararı aldı ve büyük salonu kapattılar. Otele toplantı ve nikah salonu yaptılar. Kalan iki salonunun da 7 yıldır işletmeciliğini yapıyorum. Ben burada müdürlük yaptığım dönemde 3D oynayan filmleri gördüm. Star Wars’dan tutun da Recep İvedik’lere kadar filmler oynandığını gördüm. O zamanlar Cinemaximum gibi büyük şirketlerin yaptığı şeyleri yapabiliyorduk. Kısmen de olsa. Şimdi ise maalesef hiç yarışamıyoruz. O dönemde de aslında bizde bu filmler olmasına rağmen insanlar öncelikli olarak AVM sinemalarını tercih ediyorlardı. Oralarda biletler tükendiğinde bize geliyorlardı. Burası ikinci planda kaldı o zamanlar. Biz ne zaman bağımsız kültür sanat filmlerini oynatmaya başladık o zaman onlarda olmadığından bu tarz filmler için birinci tercih olduk belli bir kesim için” diyerek anlattı.

YÜZDE 50 ZAM GELİRSE BEYAZ BAYRAĞI ÇEKERİZ
Artan fatura maliyetleri sebebiyle zorlandıklarını söyleyen Arslan, “Maalesef ki son elektrik zamlarından sonra belimiz büküldü. Çünkü biz elektrikle çalışan bir yapıyız. Ben 7 yıldır buranın işletmesini yapıyorum son 3 ayda kazandığımızı elektrik faturasına veriyoruz. Elektik faturaları çok afaki geliyor, misal geçen sene yazın ödediğimiz paranın şu an 3 katını ödüyoruz. GEDİZ Elektrik % 50 bir zam yapsın kapatmak zorunda kalırız, beyaz bayrağı çekeriz. Enflasyon TÜİK verilerine göre %70 veya %80 ise biz neden % 300 zamlı elektrik faturası ödüyoruz. Madem enflasyon oranında zam yapılsın, amenna. Ancak biz biletlere %300 zam yapamıyoruz. Devletin buna çare bulması lazım” dedi.

KARACA’NIN KADERİ BEYOĞLU GİBİ Mİ OLACAK?
İstanbul’da bulunan tarihi Beyoğlu Sineması’nın artan elektrik faturalarıyla kapandığını söyleyen Arslan, “Yaz döneminde gelirlerimiz giderlerimizi karşılamıyor. Kış döneminde ise eylül veya ekimden sonra artıya geçiyoruz. Ama o kazandığımız artıyı da yaz döneminde veriyoruz tekrar. Salonlarımızda klimalar var ancak sadece salonlarda değil bizim dijital makinelerimiz var bunların da soğutulması gerekiyor bunun içinde ekstra split klimalar sürekli çalışıyor. Düşünün evinizde 12 saat split klima çalışıyor. Hem de 2 tane var full çalışıyor. Beyoğlu Sineması’nın kapanma nedenlerinden birisi nedir elektrik faturaları mesela. 2 aylık 90 bin lira elektrik faturası gelmiş herhalde düşünün onların halini benim duyduğum o. Ve Beyoğlu Sineması hala devretmek istiyor yani markayı yaşatmak işitiyor. Bu işi severek yapmıyorsan kimse yapamaz” diyerek Karaca’nın kaderinin aynı şekilde olmasını istemediklerini belirtti.

‘KAPIYA KİLİT VURDUKTAN SONRA BAZI ŞEYLERİN ANLAMI KALMIYOR’
Yerel yönetim desteğinin sürekli hale gelmesi gerektiğini belirten Arslan, “Yerel belediyenin bizden bilet alımı oldu. Ancak bu iş 1 kere 2 kere ile çözülecek bir durum değil. Bizim sürekli çözüme ihtiyacımız var. Alımın her yıl tekrarlanması gerekir. Kapıya kilidi vurduktan sonra bazı şeylerinde çok anlamı kalmıyor” dedi.

‘İLERİDEKİ 6 AYI TAHMİN EDEMİYORUM’
Karaca Sinema Salonu olarak maddi olarak yaşadıkları zorluktan dolayı geleceklerini göremediklerini belirten Arslan, “Bana mesela bazı izleyicilerimiz ‘ben bir yıllık kombine bilet almak istiyorum’ diyor. Ben bırakın 1 sene ileriyi 6 ay önümü göremiyorum. Bu bileti satamıyorum. Çünkü satarsam müşterimi kandırmış, kazıklamış olurum. Ben bu sorumluluğun altından kalkamam. Ben burada 7 yıldır etik ve ahlaki değerler içerinde çalışıyorum. Çok kolay Karaca sineması ayakta kalsın diyerek bu biletleri satmak ancak nasıl yapacağım, 3-4 ay sonramı göremiyorum” şeklinde konuştu.

YEREL YÖNETİMLERE DESTEK ÇAĞRISI
Yerel yönetimin sinemayı desteklemesi gerektiğine dair çağrıda bulunan Arslan, “Mesela yerel yönetim şunu diyebilir; ‘ben her sene Karaca Sineması’ndan 2 bin tane bilet alacağım bunu da çocuklara dağıtacağım.’ Ne güzel olmaz mı? Hem İzmir’in tarihi bir kültür sanat evi ayakta kalmış olur hem durumu olmayan genç sinemaseverler beyaz perde ile buluşmuş olur ya da sadece büyükşehir değil mesela ilçe belediyemiz de yapabilir. Ben önceden çok söyledim ancak ne yalan söyleyeyim almıyorlar. Ben burada kendim için bir mücadele içerisinde değilim, biz tarihi bir kültür evini yaşatmaya çalışıyoruz. Ben ne kadar giderse o kadar götürmeye çalışacağım kendi yağımızda kavrularak. Ancak ne yazık ki ilerleyen süreçlerde benim de gücümün yetmeyeceği bir noktaya gelecek işler” diye yardım talebinde bulundu.

‘SİNEMA SEKTÖRÜ KENDİ İÇERİSİNDE NANKÖR BİR SEKTÖR’
Sinema sektöründen de destek alamadıklarına değinen Arslan, “Hepsi dizilerde, başka platformlara ısmarlama iş yapmakla meşguller. Bizim zamanında sahip çıktığımız, filmlerini oynattığımız kişilerin hepsi sinema salonlarına uğramıyorlar. Burada çocuklukları geçenler ahde vefa göstermiyorlar. Ne yazık ki sinema sektörü de kendi içerinde nankör bir halde” dedi.

‘GİDERLERİMİZİN YÜZDE 40’I DESTEKLENSE HİÇBİR SORUNUMUZ KALMAZ’
Kendileri gibi bağımsız bir halde ayakta kalmaya çalışan sinema salonlarına ayrıca devlet desteğinin olmadığını söyleyen Arslan, “Bakanlık için AVM’nin içindeki tekelleşen sinema salonları neyse biz de aynı statüdeyiz. Ancak biz onlarla yarışamıyoruz. Onlar sonuçta Cinemaximum. Kore firması, Hollywood’da salonları var onlarla biz nasıl yarışabiliriz? Bakanlığın kapısı sokağa bakan sinemalar için belli bir bütçesi olmalı. Tamam belli filmleri yayınlamak için bize destek veriyor ama o filmi yayınlayacak salona da düzenli olarak destek verilmesi gerekir. Geçici destekler yerine kalıcı çözümler istiyoruz. Sinemaların ayakta kalması için bizim vereceğimiz destek yıllık kiranın, elektriğin yüzde 40’ı filan desteklense bizim hiçbir sorunumuz kalmaz” ifadelerini kullandı.

’40 YAŞIN ÜZERİNDEKİLER SİNEMADAN AYAĞINI KESTİLER’
Son olarak pandemiden sonra müşteri kitlesinde değişiklik yaşandığını belirten Arslan, artık sinemanın seyircisinin gençler olduğunu ve40 yaş üstü kesimlerin artık Karaca’ya pek uğramadığını şu sözlerle anlattı:

Pandemiden önce her kesim vardı diyebilirim. Özellikle Alsancak bölgesinde emekliler, gayrimüslimler ve Levantenler sinemamıza geliyordu. Biz zaten bağımsız ödüllü festival filmleri oynuyoruz ağırlıkla.  2 tane 70 kişilik salonumuz var, kendi yağımızda kavrulmaya çalışan bir semt sinemasıyız. Kapısı sokağa açılan bir sinemayız. Tabii ki pandemi döneminden sonra belli yaşın üzerinde müşterimiz kalmadı. Haklı olarak sağlık sorunları nedeniyle kapalı alan olması insanların alışkanlıklarını değiştirdi. Bakanlık bile genelge yayınladığında kapalı ortamlara girmeyin diyordu. Sinemalar da bu kapalı ortamların başında geliyordu. 1 yıl zaten kapalı kaldık. Zor bir süreçti bizim için devlet kapattı çünkü. Bunun etkilerini hala yaşıyoruz. Bu pandemide kaçıncı dalgaysa artık 40- 45 yaşın üzerindekiler hala sinemada yok. Gençlerle döndürmeye çalışıyoruz. Çok zor bizim için. Pandemi döneminden önce belli bir kemikleşmiş müşteri gurubumuz vardı, 40 yaşından başlayıp 70-80 yaşlarına kadar giden. Ancak pandemiden sonra insanlar bu alışkanlığını terk etti. Dijital platformlarda izleme alışkanlığı kazandılar. Aslında sadece sinemayı değil ki, pandemi döneminden sonra yaşadıkları yerleri terk etti insanlar. Daha çok yazlıklarına gittiler ve orda kalmayı tercih ettiler. İnsanlar pandemi döneminde sürekli evdeydi bundan dolayı da dijital platformlar güç kazandı onlar için avantaj oldu. Kısacası pandemi süreci insanların alışkanlıklarını değiştirdi sinema salonlarından insanların ayaklarını kesti ve onlara ev sinema sistemini sundu.

‘BİZİM SEYİRCİMİZ BÜFEDEN ALIŞVERİŞ YAPMIYOR’
Kendi izleyici kitlesinin büfeden alışveriş yapmadığına dikkat çeken Arslan, buradan ayrıca bir gelir edemediklerini şu sözlerle ifade etti:

“Ticari filmler oynamadığı müddetçe büfeden gelir etmek zor çünkü ticari filmin seyircisi alışveriş yapar. Mesela Thor, Örümcek adam veya Recep İvedik gibi filmler büfeden alışveriş yaptırır. Bizim daha çok kültür sanat izleyicisi alışveriş yapmaz. Bizim oynattığımız filmlerde 110 dakikanın altındaki sürelerde ara verilmez. Tekelleşen sinemalarda 80 dakika çocuk filmi de olsa ara verirler. Neden? Büfeden para kazanacakları için. Biz tamam ara verelim ama yine de almaz bizim seyircimiz. Kültür- sanat seyircisinin izleme ve filme bakış açısı daha farklı. 50 kişi varsa 2 kişi patlamış mısır alır. Büfemiz var, o da hizmet olsun diye zaten. Biz çocuk filmi koysak gelirler mi? Oyun parkımız yok, oyun salonumuz yok, otoparkımız yok. Çocuk böyle yerleri ister. Kapısı sokağa açılan sinemanın dezavantajı çok fazla. İzmir’de kapısı sokağa açılan tek sinema biz kaldık maalesef”