Kıdemde yeni dönem! Nasıl hesaplanacak?

KIDEM tazminatının tavanı 10 bin 596 lira olarak açıklandı. Buna göre 2022 yılının ocak-haziran döneminde uygulanacak tazminat tutarı 10.596 lira olacak. 2021’in son yarısında ise tazminat tavanı 8 bin 284 lira olarak uygulanıyordu. Böylece tazminat tavanı 2022 yılının başında yüzde 27.9 artırılmış oldu. Peki, yeni kıdem tazminatı çalışanları nasıl etkileyecek? Detaya girmeden önce kıdem tazminatını kimler alabilir ve tazminat nasıl hesaplanır konularına kısaca değineyim. Tazminat alabilmek için çalışanın işveren tarafından işten çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışan kendi isteği ile ayrılırsa, kıdem tazminatını alamıyor. İşyerinde bir yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanılıyor. Erkek çalışanlar askerlik, kadın çalışanlar ise evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatı alabiliyor. Emekliliği gelen çalışanlar da kıdem tazminatını alıp işten ayrılabiliyor. Bunların dışında ise çalışan emeklilik için gerekli prim gün sayısını doldurduğunda yaşı beklemeden kıdem tazminatını alabiliyor.

TAZMİNAT TAVANI NE DEMEK?
Gelelim kıdem tazminatının hesaplanmasına. Çalışılan her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş ücret üzerinden kıdem tazminatı ödeniyor. Giydirilmiş ücret ne demek? İkramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi tüm ödemelerin kapsamına giydirilmiş ücret deniyor. Daha açık bir anlatımla, kıdem tazminatı net ücret üzerinden değil giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanıyor. Brüt ücret ile çalışılan yılın çarpımı sonucu toplam kıdem tazminatına ulaşılıyor. 2022 yılı için asgari ücret yüzde 50 artırılarak brüt 5.004 lira oldu. Böyle 2022 yılında kıdem tazminatı alacakların tazminat tutarı da ciddi arttı. Örneğin, asgari ücretli bir çalışan, işyerinde 10 yıldır çalışıyorsa, 50.040 lira tazminata hak kazanıyor. Kıdem tazminatından ise binde 7.59’luk damga vergisi kesinti yapılıyor. Bu yıl için kıdem tazminatının tavanı 10 bin 596 lira olarak belirlendi. Peki, kıdem tazminatında 10 bin 596 liralık tavan ne anlama geliyor? En basit anlatımla, çalışanın maaşı bu rakamın üzerinde olsa da kıdem tazminatı hesaplanırken 10 bin 596 lira üzerinden hesaplanacak. Örneğin, brüt maaşınız 12 bin lira olsa da tazminat 10 bin 596 lira üzerinden hesaplanacak.

1999 TARİHİNE DİKKAT!
Hazır yeri gelmişken çalışanların kıdem tazminatı konusunda en çok merak ettiği konuya da değineyim; nitekim okuyuculardan da sürekli bu konuda sorular alıyorum. Soru şu; gerekli prim gün sayısını dolduran çalışanlar kendi isteği ile işten ayrıldığından kıdem tazminatı alabilir mi? Alabilirler; şöyle anlatayım. İlk kez sigortalı olduğu tarih, 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar 15 yılı doldurup, 3 bin 600 prim gün sayısını tamamladıklarında kıdem tazminatı alıp, kendi istekleri ile işten ayrılabiliyorlar. Farklı işyerlerinde, farklı sürelerde çalışılsa dahi toplam çalışma süresinin 15 yıl, 3 bin 600 prim günün doldurulması tazminat almak için yeterli. Tazminat, son işyerinizde ne kadar süreyle çalışıyorsanız, o süre üzerinden hesaplanacak. Peki, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra işe girenlerin durumu ne olacak? İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında olanlar ya 25 yıl çalışıp, 4 bin 500 prim günü doldurduklarında kıdem tazminatı alabilirler ya da çalışma yılına bakılmaksınız 7 bin prim günü doldurduklarında işyerinden kıdem tazminatı alıp, işten ayrılabilirler. İlk sigortalı olduğu tarih Mayıs 2008 ve sonrası olanlar da 5 bin 400 prim günü doldurmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanırlar.