Kayıp-kaçak bedeli kalıcı hale geliyor!

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bir abonenin açtığı davada, “Borcunu ödeyen dürüst abonenin elektrik faturasından kayıp-kaçak bedeli alınamaz.” kararı verdi. Yargıtay’ın 17 Aralık 2014 tarihli bu nihai kararını ilk olarak Zaman kamuoyuna duyurdu. Bu gelişmenin ardından faturalardan kayıp-kaçak bedelini kaldıracak bir düzenleme yapması beklenen Enerji Bakanlığı, tam aksi yönde bir yasal değişikliğe gidiyor. Bakanlığın hazırladığı yasa taslağına göre kayıp-kaçak bedeli kalıcı hale getiriliyor. Ayrıca, tüketici hakem heyeti ve mahkemelerin kayıp-kaçakla ilgili verdiği iadeler de elektrik ücret tarifesine yansıtılacak. Bu da elektriğe en az kayıp-kaçak oranında yeni zam anlamına geliyor. Kanunlar geriye yürümediği için Enerji Bakanlığı hazırladığı kanun taslağında Yargıtay’ın kararını mecburen kabul ediyor, fakat kayıp-kaçak bedelini geri ödemeyle doğacak açığı elektriğe uygulayacağı yeni zam ile kapatmayı hedefliyor.   

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan yasa taslağı ile hem faturadaki kayıp-kaçak bedeli kalıcı hale geliyor, hem de tüketicinin yargı hakkı elinden alınarak hak araması engelleniyor. Bakanlığın hazırladığı taslağa göre 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 17. maddesine eklenen fıkra şu şekilde: “Kurul kararları yürürlükte olduğu müddetçe, kararlar uyarınca kamu ve özel hukuk tüzel kişilerince yapılan uygulamalar, maddi hatalar hariç düzenleyici işlemin iptalinden bağımsız olarak dava konusu edilemez ve tüketici hakem heyetlerine müracaat edilemez. Söz konusu bedeller ile ilgili mahkeme ve tüketici hakem heyeti kararına istinaden dağıtım şirketleri ya da görevli tedarik şirketleri tarafından yapılan iadeler ve mahkeme kararında yer alan giderler, tarifeler yoluyla karşılanır.”

Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, Enerji Bakanlığı’nın çıkaracağı yasanın hukuksuz ve Anayasa’ya aykırı olacağını söyledi. Çakar, “Bu taslakta yer alan düzenlemelerle hukuk devleti ve adalet anlayışı ayaklar altına alınmakta. Bu şekilde çıkacak bir kanun Türkiye’nin de altına imza attığı evrensel tüketici haklarına baştan sona aykırı. Kamu yararına aykırı.” dedi. Bu yasal düzenlemeyle kayıp-kaçak bedeline yasal güvence sağlamak için tüketicilerin yargı hakkının elinden alınacağına dikkat çeken Çakar, “Türkiye, bugüne kadar böyle bir hukuk rezaleti görmemiştir. Bu düzenleme ile kayıp-kaçağa güvence sağlamak için yasal, idarî ve ekonomik faşizm uygulanmak isteniyor.” açıklaması yaptı.

Taslağa göre, geçici bir madde ile de devam eden kayıp-kaçak davaları da geçersiz kılınacak. Bu geçici maddeyle tüketici hakem heyetlerine yapılan başvurular, tüketici mahkemeleri ile icra müdürlüklerinde devam eden her türlü icra takibi, dava ve başvurular düşecek. Bu düzenlemeyle faturasını ödeyen dürüst abonenin cezalandırılacağını vurgulayan Çakar, şunları söyledi: “Tasarı ile dürüst elektrik tüketicileri çalmadıkları, kullanmadıkları kaçak elektrik ile sorumlusu olmadıkları kayıp elektrik bedelini ödemeye mahkum edilecek, cezalandırılmış olacak. Elektriği çalan hırsızın üzerine gitmeyen ve kayıpları önlemek için yatırım yapmayan elektrik dağıtım şirketleri korunmuş ve ödüllendirilmiş olacak.”

Çakar, “Taslağa göre teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin maliyetler ile kesme-bağlama maliyeti, sayaç okuma ücreti gibi maliyetler de yasal güvence altına alınarak tüketicilere yansıtılacak.” dedi.

Enerji Bakanlığı, kayıp-kaçak gibi  sayaç okuma parasını da faturada kalıcı hale getiriyor. Taslağın ilgili maddesi şöyle: “Dağıtım tarifeleri: Dağıtım tarifeleri; dağıtım sistemi işletim maliyeti, teknik ve teknik olmayan kayıp maliyeti, kesme-bağlama hizmet maliyeti, sayaç okuma maliyeti, reaktif enerji maliyeti gibi dağıtım faaliyetinin yürütülmesi kapsamındaki tüm maliyet ve hizmetleri karşılayacak bedellerden oluşur. Dağıtım şirketlerinin tarifelerine esas alınacak teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlar bu kayıpları düşürmeyi teşvik edecek şekilde Kurul tarafından belirlenir. Kurulca belirlenen hedef oranlarını geçmemek kaydı ile teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin maliyetler dağıtım tarifelerinde yer alır ve tüketicilere yansıtılır. Teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlarının tespiti ve değiştirilmesi ile oluşacak maliyetin tarifelerde yer alması ve tüketicilere yansıtılmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından üç ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”(zaman)