İzmir’de gerçek vaka oranı ne?

EGEDESONSÖZ - İzmir Tabip Odası Başkanı Op. Dr. Lütfi Çamlı SONSÖZ TV’de Gazeteci-Yazar Muhittin Akbel’in programına konuk oldu. Akbel’in sorularını yanıtlayan Çamlı, koronavirüsle mücadelede aşıya güvenmeye devam edilmesi gerektiğine dikkat çekti, çeşitli konularda çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.

 “Öncelikle aşıya güvenmeye devam edelim” diyen Başkan Çamlı, vakaların 30 bin, vefatların 200-300 aralığında seyretmesini şöyle değerlendirdi:

“Aşı bu pandemiden çıkışta, o tünelin sonunda görülen ışık. Eğer biz koronavirüsü yeryüzünden sileceksek, önceki salgın hastalıklardaki enfeksiyon ajanlarını yok ettiğimiz gibi gene, gerek pandemi kurallarına çok katı bir şekilde uyarak, gerekse toplumsal bağışıklığı sağlayacak oranda aşılamayla bunu elde edebiliriz. Haziran ayının 2. ve 3. haftasında günlük bir, bir buçuk milyon doz aşı yapılıyordu. Biz de buna yönelik yaptığımız hesaplamalara göre 3 ay içinde 90 milyon dozun çok rahat yapılabileceğini düşünerek toplumsal bağışıklık yolunda önemli bir mesafenin kat edilebileceğini düşünmüştük. Fakat ne yazık ki öyle olmuyor. Örneğin dün itibariyle yapılan aşı miktarı 200 binler civarında. Yani bir, bir buçuk milyonluk dozlardan 200 binlere düştük. Aşılama hızımızda çok ciddi bir yavaşlama var. Bunun önemli bir nedeni ise; aşı olabilecek kesimler aşı oldu fakat aşı tereddüdü yaşayan kesimleri hala ikna edemiyoruz. Yani düne baktığımızda günlük yapılan aşı miktarı 50-60 bin civarında. Bir diğer durum ise, aşılama oranlarımız konusunda ne yazık ki gerçekçi, bilimsel açıklamalar yerine birtakım algılar toplumda paylaşılıyor. Örneğin Sağlık Bakanlığı’nın sitesine baktığımızda 2 doz aşı olan kesimin oranı yüzde 75’ler düzeyinde. Oysa gerçekçi bir sayı bu değil. İki doz aşı yapılan vatandaş sayımız yaklaşık 47 milyon civarında. Bu 47 milyonun içinde yaklaşık 5 milyon sadece iki doz Sinovac olmuş, üçüncü dozunu olmamış kesim var. Yani 42 milyon kişi iki doz Sinovac ve üçüncü dozunu olmuş veya iki doz BioNTech’ini olmuş kesim var. Bunu toplam nüfusa böldüğümüzde sadece yüzde 50’lik bir kesimin bağışıklık sağlayacak şekilde aşılandığını söyleyebiliriz. Oysa bu oranın Delta Varyantı için yüzde 85 olduğunu bilim insanları açıklıyor. Üstelik bu açıklamalarda sayıları çok net olmamakla beraber yapılan aşıların 4 ile 6 milyon mültecinin aşılamada nerede olduğu da çok belli değil.

Toplumun en kırılgan kesimlerinden olan mültecilerin aşılama konusundaki durumları hakkında da bir açıklama yok. Bu durumlarda toplumsal bağışıklıktan uzak olduğumuz nedeniyle pandemiyi kontrol altına alacak noktada değiliz demek oluyor. Üstelik 1 Temmuz’dan itibaren kontrolsüz, kademesiz hiçbir bilimsel temeli olmayan açılım, normalleşme sürecine geçtik. 24 Temmuz’dan itibaren de Türkiye’deki vaka sayıları kritik vaka sayılarını aştı. Yaklaşık 3 aya yakın bir süredir Türkiye kritik vaka seviyesinin üstünde bir salgınla devam ediyor. Yüz binde 100’ün üstü ya da günlük vaka sayısının 11 bin – 12 bin üstünde olması durumu. Şimdi tabii pandemide vaka sayısı açısından bir kontrol söz konusu değil. Günlük vaka çıkışları açısından son 4 haftaya baktığımızda dünyada en çok vakaya sahip 3. ülkeyiz. Böyle bir tablo varken ısrarla pandemi mücadelesinin çok iyi ve başarılı gittiğini söyleyebilmemiz mümkün değil.”

AŞI KARŞITLARINDAN TEHDİTLER ALDIK
Geçtiğimiz günlerde aşı olmayı reddeden bir kesim tarafından İstanbul, Ankara ve İzmir’de aşı karşıtlığı mitingleri düzenlendi. Bu mitinglerdeki katılımın diğer illere nazaran İzmir’de daha düşük rakamlarda olduğu gözlemlendi. Buna yönelik açıklamalarda bulunan Op. Dr. Çamlı, “Bu karşıtların önemli bir kısmı taşıma yoluyla otobüslerle gelen kalabalık. Gerçekte aşı karşıtlarının Türkiye’deki sayıları çok düşük. Aşı olmayan kesimde asıl büyük kalabalık aşı tereddütü yaşayanlar. Aşı karşıtlığı yapan kişi sayısı çok düşük ama sesleri çok yüksek çıkıyor özellikle sosyal medyada. Örneğin; İzmir Tabip Odası’nın bu konuya ilişkin bir takım açıklamalarını çok ciddi tehditler ve uyarılarla karşıladılar. Yaşama kast eden tehditler bile aldık. Aşı karşıtlarının bu konudaki düşüncelerini ‘ifade özgürlüğü’ kapsamında miting yapmalarına belki izin verilebilir. Buna karşın hükümetlerin burada dile getirilen taleplere ve argümanlara karşı net bir tavır almalarını ve kamuoyuna açıklamalar yapmalarını beklerdik. Oysa ne Ankara, ne İstanbul, ne de İzmir mitinginden sonra gerek sağlığı yönetenlerin gerekse en üst düzey yöneticilerin bu konuya dair görüşlerini, eleştirilerini veya kınamalarını duyamadık. Bu da aşı tereddüdü yaşayanların kafalarındaki soru işaretlerinin giderilmesinde önemli bir engel” şeklinde konuştu.

İZMİR’DE Kİ VAKA SAYILARININ İNANDIRICILIĞI YOK
Koronavirüs haritasında İzmir’in mavi renkte yani düşük riskli iller arasında olmasına rağmen haftalık 1200-1500 vakanın görülmesini değerlendiren İzmir Tabip Odası Başkanı Dr. Lütfi Çamlı, şu görüşlere yer verdi:

“Resmi rakamlara baktığımız zaman son 2 aydır İzmir’in haftalık koronavirüs vaka sayısı yüz binde 40 ile 50 arasında oynuyor. Bunun günlük vaka sayısına karşılığı yaklaşık 300 civarında demektir. Sağlık Bakanlığı İzmir’deki koronavirüs vaka sayılarını günlük olarak 300 civarında tutarken bizim sahadan aldığımız veriler bunun 3 - 4 katı. Bunlar da laboratuvarlardan gelen PCR Testi pozitif sonuçlarıdır. Bizler günlük 1000- 1500 gibi bir sayı olması gerektiğini düşünüyoruz. Yani yüz binde 150, yüz binde 200 civarlarında. Sayın Valimiz bir açıklamasında İzmir için 1200, 1500 vaka olduğunu söyledi. Bunu açıkladığı hafta bile resmi rakamlar yüz binde 45 düzeylerindeydi. Yine günlük 300 vakaya denk geliyordu. Türkiye’nin ortalama vaka sayısı yüz binde 280 civarında. Aydın, İzmir, Muğla ve Antalya bu civarlarda. İstanbul’da yüz binde 275, Ankara’da yüz binde 350. Ege’nin çevresinde sadece Aydın, İzmir, Muğla ve Antalya yüzde 45-50 düzeyinde. Burada nasıl pandemi yönetimi var ki, çevre illerde üç rakamlı vaka sayıları varken buralarda böyle. Biz bunun gerçekçi olmadığını söylüyoruz. Bunun gerçekten inandırıcılığı yok. Aşılama başlangıçta İzmir’de öndeydi ama şuan diğer illerden çok öndeliği yok. Aşılamanın iyi seviyelerde olduğu söylenen illerde bile vaka sayıları düşük değil. Çünkü bu illerin hiçbirinde toplumsal bağışıklık seviyelerine yaklaşılmadı bile.”

GENÇ VE ÇOCUK VAKALAR,  YETERİNCE PLANLANMAMIŞ YÜZ YÜZE EĞİTİMİN SONUCUDUR
Op. Dr. Çamlı, yüzyüze eğitimle ilgili görüşlerini de açıkladı:

“Eğitimin ne kadar önemli olduğunu vurguladık. Geçen dönem eğitime en uzun ara veren 2. ülkeydik. Bu dönemde ülkeyi yönetenler eğitimin devamı konusunda iradeliydi. Ancak Türk Tabipler Birliği ve İzmir Tabip Odası Nisan, Mayıs aylarından itibaren yüz yüze eğitimin önemine vurgu yaparken alınması gereken önlemler hakkında da uyarılarda bulundu. Önlemlerin alındıktan sonra yüz yüze eğitimin hayata geçirilmesi gerektiği söylendi. Gelinen noktada bu önerilerin hiç de dinlenmediğini, eski koşullardaki gibi eğitimin sürdürüldüğünü görüyoruz. Örneğin; 12 yaş üstü aşılanmaya neredeyse okullar açıldıktan sonra başlandı. O gün aşılanan çocuklarımız daha yeni bağışık hale geldiler ki onda da ne ölçüde bir aşılama yapıldı, bir bilgimiz yok. Sınıfların 30 kişinin altında olması, havalandırılmayan dersliklerde ders verilememesi gerektiği, depremden sonra hasarlı okullardan başka okullara gönderilen öğrenci yoğunluğu nedeniyle gerekirse ikili eğitime gidebileceği gibi değişik öneriler sunduk. Maske dağıtımı da yapılmıyor. Temizlik elemanı istihdamı yeterli ölçüde yerine geçirilmedi. Öğretmen ataması da keza öyle. Bunların ciddi sıkıntılara yol açacağını söylemiştik. Vakalar giderek artıyor. Ülkede kontrol altına alınamamış bir pandemi var. Okulların pandemiyi, pandeminin de okulları etkilemesi kaçınılmaz. Vakaların önemli bir kesiminin genç ve çocuklarda görülmesi yeterince planlanmamış yüz yüze eğitimin sonuçlarıdır” diye konuştu.

KÜRESEL BAĞIŞIKLIKTAN ÇOK UZAKTAYIZ
Pandeminin bitişinin mümkün olduğunu ama bunun küresel boyutta bir mücadeleyle olacağının unutulmaması gerektiğini söyleyen Op. Dr. Çamlı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Pandeminin son bulması tabii ki mümkün ama şunları bir kere unutmamamız gerekiyor. Koronavirüs küresel bir salgın tüm dünyayı tehdit eden bir salgın. Hala hiç aşı olamamış ülkeler var. Çözümün küresel olduğunu unutmamamız gerekiyor. Şimdi aşılama oranlarıyla toplumsal bağışıklığı sağlayamadığımız zaman, bir takım mutasyonlar ve varyantlar ortaya çıkıyor. Mesela Delta varyantı bu şekilde oluştu. Allah’tan diyelim aşıyla kontrol altına alınabiliyor. Yarın öbür gün başka pandemilerde ortaya çıktığında bu aşılar etkisiz olabilir. Dolayısıyla küresel bazda hızlı bir aşılama gerçekleştiremezsek ve kurallara katı bir şekilde uymazsak yeni varyantlarla salgının uzama ihtimali var. Tüm dünyada etkin bir aşılama 2023’lerde ulaşılabileceğine dair tahminler var. ”

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ, EN AZ 20 DAKİKA DİYOR
Sağlık Bakanlığı’nın geçtiğimiz günlerde Merkezi Hekim Randevu Sistemi ile ilgili aldığı karara göre; devlet hastanelerinde çalışan hekimler bir hastayı beş dakikalık bir sürede muayene edecek. Op. Dr. Çamlı, bir muayene için ‘Bırakın beş dakikayı, on dakika da yeterli değil’ diyerek eleştiride bulundu:

“Siz bir vatandaş olarak tedavi olmak istediğinizde size ayrılan sürenin beş dakika olmasını kabul edebilir misiniz? Beş dakika içerisinde hekimle görüşeceksiniz, derdinizi ayrıntılı bir şekilde anlatacaksınız, daha sonra bir hazırlık sonrasında muayene olacaksınız ve hekim tetkikler yazacak, tedavi planı açıklayacak. Tüm bunları bir de ayrıntılı bir şekilde aktaracak. Bunlar için bırakın beş dakikayı, on dakika bile yeterli değil. Dünya Sağlık Örgütü birinci basamaktaki muayeneler için en az yirmi dakika süre olması gerektiğini açıklamış. Böyle bir süreç ne doğuruyor;  hasta derdini anlatamıyor, hekim özen kısmında birtakım eksiklikleri gösterebiliyor. Hatta mesleki açıdan yanlışlar da ortaya çıkabiliyor. Hasta- hekim iletişimi bozuluyor. Hasta derdini anlatamamanın ve çözüm bulamamanın getirdiği durumlarla şiddete yönelebiliyor. Üstelik uygulanan sağlıkta dönüşüm politikalarında hasta memnuniyeti olması nedeniyle kışkırtılmış hasta talebine dönüşerek bu şiddetin giderek arttığını görüyoruz. Bütün bu çerçeveden baktığımız zaman beş dakikada hekimlik yapılmaz, diyoruz.”