İşte merak edilenler... 25 soruda sosyal konut!

Sayı 5 yılda 500 bin konut, 250 bin arsa ve 50 bin işyerine çıkacak. Dar gelirli vatandaş, kira öder gibi ev ya da işyeri sahibi olacak. İsteyen de altyapısı hazır arsa alıp evini kendi yaptıracak. Toplam yatırım bedeli 900 milyar TL olan dev projede konutlar için başvuru süreci 14 Eylül’de başladı. Arsa ve işyeri için de 10 Ekim’de başlayacak.

Bu süreçte vatandaşın aklında birçok soru var. Hem Başvuru süreci hem de sonrasına dair tüm merak edilen sorulara yanıt veriyoruz.

1- Bir evim var, yazlık yapmak için arsa projesine başvuru yapmak istiyorum, mümkün mü?

Evi olan vatandaş konut ve arsa projelerine başvuru yapamaz. Dar gelirlinin ev sahibi olması hedeflendiği için arsa projeleri ikinci ev kullanımına uygun değil.

2- Tapusu benim adıma olan bir arsa var. Arsam olması konut başvurusuna engel mi?

Arsası olan kişi konuta başvuru yapabilir. Ancak arsa kategorisine başvuru yapamaz.

3- Memleketimde tarlam ve hisseli tapum var. Bu durumda konuta başvuru yapabilir miyim?

Bağımsız ve tam hisseli olmadığı sürece başvurabilirsiniz. Tarlanız olması da engel teşkil etmez.

4- İşyeri kategorisi için gerekli koşulları sağlıyorum. Evim olması işyeri başvurusu yapmamı engeller mi?

Konutu olan vatandaş gerekli şartları sağlıyorsa işyeri başvurusu yapabilir.

5- İstanbul’da hem Avrupa hem de Anadolu yakasında 2 projeye başvuru yapabilir miyim?

Gerekli şartları sağlayan kişi tek başvuru yapabilir.

6- Hem konut hem de arsa fiyatları cazip geldi. İkisine aynı anda başvuru yapmam mümkün mü?

Aynı ailede kişi konut ve arsa kategorisinden birini seçmeli.

7- İstanbul’da yaşıyorum, ama nüfusa kayıtlı olduğum il İzmir. Hangisinden başvuru yapabilirim?

Kişilerin başvuru yapacakları ilde en az bir yıl ikamet şartı var. Bunun dışında ise nüfusa kayıtlı oldukları illere yani memleketlerine de başvuru yapabilirler. Yani tercih vatandaşın. Ancak ikisine birlikte başvuru yapamaz.
8- İlk gün başvuru yapmak istedim ancak e-Devlet sistemi çok yoğundu. Ancak 3. gün giriş yapabildim. Geç başvuru yapmam şansımı düşürür mü?

Başvuru süreci tamamlandıktan sonra hak sahipleri kura çekimi ile belirlenecek. Dolayısıyla ilk gün başvuru yapmakla son gün başvuru yapmak arasında bir fark yok.

9- Eşim ve benim gelirimin toplamı 15 bin lira. Hane geliri uygun olduğu için başvuru yapacağız. Birlikte yaşadığım 18 yaşından büyük 3 çocuğumuz var. Onlar da başvuru yapabilir mi?

Hanede gerekli şartları sağlayan anne ve babadan biri başvuru yapabilir. Evde 18-30 yaş arası bir genç varsa o kişi aile gelirinden bağımsız değerlendirilir. Gencin kendi geliri İstanbul’da 18 bin TL, diğer illerde 16 bin TL altında ise gençlere özel kontenjana başvuru yapabilir. Aynı durumda 3 çocuk varsa 3’ü de başvuru yapabilir.

10- 40 yaşındayım ve ailemle yaşıyorum. Babam sosyal konut için başvuru yapacak, ben de yapabilir miyim?

30 yaşından büyük bir çocuk ailesiyle yaşıyorsa ayrı bir hane olarak kabul görür ve o da başvuru yapabilir. Söz gelimi eşinden ayrı biri anne babasıyla yaşamaya başladıysa, baba ayrı kızı ayrı başvuru yapabilir. Bunun için her ikisinin de evinin olmaması ve gelir şartını sağlaması lazım.

11- Başvuru aşamasında 2+1 ya da 3+1 şeklinde konut tipi seçmek mümkün mü?

Başvurular konut tipi ayrımı olmadan proje bazında yapılacak. Kurada hak sahibi olan kişiler arasında daha sonra ‘konut belirleme kurası’ çekilecek. Böylece konut tipi, katı ve cephesi belirlenecek.

12- Daha önce TOKİ’den sosyal konut aldım ama sattım. Yeniden kuraya katılma hakkım var mı?

TOKİ’den geçmişte ev alanlar başvuru yapamıyor.

13- Engelli kategorisine sınır nedir? Engellilik oranı ve engelli yaşı için kriter var mı?

En az yüzde 40 engelli olunması gerekli. 18 yaşından küçük engelli çocuğu olan anne ve babalar kendi adına başvuru yapabilir. 18 yaşından büyük engelliler ise vasi/velileri aracılığıyla başvuru yapacak. Bu konuda vasilik kararında hüküm bulunmalı veya vasilik makamı olan mahkemeden uygunluk yazısı alınmalı.

14- Eşimin vefatı nedeniyle emekli maaşı alıyorum. Emekli kategorisinde başvuru yapabilir miyim?

Yapabilirsiniz. Ancak emekli maaşı alan kız çocukları başvuru yapamaz.

15- Hiç bir kayıtlı gelirim yok, başvuru yapabilir mi?

TOKİ konutlarında geliri olma şartı yok, başvuru yapabilirsiniz.

16- Ticaretle ilgilenen biri ya da çiftçilerin geliri nasıl tespit edilir?

Ticari faaliyeti olan 1 yıl vergi levhasında görülen net karın 12’ye bölünmesi ile gelirini hesaplar. Bilanço ve işletme esasına göre defter tutanlar hariç, zirai faaliyette olanların ise beyan ettikleri gelir esas alınır.

17- Şehit ailesi ve gazi kategorisinde başvuru önceliği kime ait?

Şehit evli ise eşi, değilse anne veya babadan biri başvuru yapabilir. Şehidin eşi evlenmiş veya vefat etmiş ise şehidin yetim aylığı alan çocuğu olması durumunda çocuklar müşterek başvuru hakkına sahip. Şehit ailesi ve gazilerin TOKİ’den bir kez ev alma hakkı var. Bu kategoride, TOKİ ve Sosyal Güvenlik Kurumu sisteminden hak sahipliği onaylananlar başvuru yapabilecek.

18- Kuralar ne zaman çekilecek? Eğer kurada çıkmazsam, yatırdığım başvuru bedelini ne zaman alırım?

Kuralar 2023’ün ilk çeyreğinde tamamlanacak. Kuradan sonra 5 iş günü içinde iade yapılacak. Başvurusu iptal edilenler ise kurayı beklemeden parasını iade alabilir.

19- Hak sahibi olduktan sonra peşinatı fazla ödemek ya da vadeyi kısaltma mümkün mü?

Peşinatı fazla ödeme ya da vadeyi kısaltmak mümkün. TOKİ her yıl borcunu erken ödeyenler için indirim kampanyası yapıyor. (Ortalama yüzde 20 indirim) Hak sahibi olanlar imkanları varsa borcunu erken kapatarak tapusunu hemen alabilir.

20- Kurada hak sahibi olursam taksitleri ödemeye hemen mi başlamam gerek? Taksitlerim her yıl ne kadar artar?

Hak sahibi olan kişinin ödemelerini yapması için TOKİ ile sözleşme imzalaması gerek. Kuradan hemen sonra değil, sözleşmeden sonra taksit ödemeleri başlar. Taksitler yılda 2 kere yapılan memur maaş zam oranına göre artar. Ancak bu üst sınır. Söz gelimi bu yıl memur zammı toplam yüzde 80 olsa da taksit artışı yüzde 25’te tutuldu.

21- En çok kaç ay vade imkanı sunuluyor?

Konutta 240 ay, arsa ve işyerinde 120 ay vade ile ödeme imkanı var.

22- Başvuruda bulunduğum proje işime çok uzak. Hak sahibi olunca evi kiraya verebilir miyim?

Sosyal konutta hak sahiplerinin evleri kiraya verme hakkı var.

23- TOKİ’nde aldığım ev ne zaman teslim edilir? Dilediğim zaman evimi satabilir miyim?

İlk etaptaki 250 bin konut 2 yılda tamamlanacak. Ancak borç bitmeden satış yapılması mümkün değil. Borcun kapanması durumunda isteyen satabilir.

24- Arsa kategorisinde başvuru yaptım. Hak sahibi olursam evimi istediğimde yaptırabilir miyim?

Arsa almaya hak kazananlar evlerini 2 yıl içinde yaptırmalı. Ancak devlet kaynaklı bir altyapı sorunu olursa ek süre verilecek.

25- Yalan beyanla başvuru yapanların ev sahibi olma şansı var mı?

Başvurular TOKİ tarafından inceleniyor, hatalı bilgi varsa iptal ediliyor. Ancak buna rağmen bir başvuru gözden kaçmış ve kurada ev çıkmış ise, daha sonradan tespiti halinde hak iptali yapılacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu konuda yaptığı açıklamada, fırsatçılık yapanların hem ödedikleri parayı hem de evini kaybedeceklerini söyledi. (Hürriyet)