Genel Sekreter Ebru Tong: Hayvana eziyet suç sayılmalı!

Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ - 5199 sayılı Hayvanları Koruma Yasası'nda yapılacak değişikliklerle ilgili uzun zamandır çalışmalar devam ediyor ancak uzun süredir beklenen yasa, henüz TBMM'ye sunulmadı. Üç yıl önce kurulan Hayvanları Koruma Kurulu'nun hazırladığı rapor doğrultusunda yapılması beklenen değişikliklerin, beklentileri karşılayıp karşılamayacağını, İzmir Veteriner Hekimleri Odası  Genel Sekreteri Ebru Tong'a sorduk. Neredeyse 15 yıldır hayvanları koruma yasası ve hayvan hakları üzerine çalışmalar yapan, girişimlerde bulunan Tong, yeni yasa değişikliğinde, her şeyden önce, hayvana yapılan eziyet, işkence ve öldürmeye dair hak ihlallerinin, suç kapsamında yer alması gerektiğini söyledi.

O RAPOR, YASA DEĞİŞİKLİĞİ KADAR ÖNEMLİYDİ

Yasanın bugüne kadar çıkmamasının sebeplerini irdeleyen Genel Sekreter Tong, "Açıkcası, yasanın bugüne kadar çıkmamasının, gündemin sürekli yoğun olması ile ilgisi olduğunu düşünüyoruz. Kamuoyu tarafından ısrarla üzerinde durulmasa da, ne yazık ki ülkemizde hayvan hakları uygulamaları çok da öncelikli olmuyor. Elbette yapılan çalışmalarda uzlaşmaya varılamayan maddeler de vardır" değerlendirmesinde bulundu. Tong, şu yorumda bulundu:

"Ancak son 3 yıl öncesine kadar Hayvanları Koruma Kanununun gerçekten neden değişmesi gerektiğinin yetkililer tarafından çok da anlaşıldığını sanmıyorum. Ne zaman ki TBMM'de Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu kuruldu; o süreçten itibaren yasa koyucular gerçekten sorunlarla yüzleşti. Komisyonun kurulması ve yaptığı çalışmalar, hazırlanan çok yönlü rapor, en az yasa değişikliği çalışması kadar önemliydi. Bu aşamadan sonra da yasa değişikliğine dair komisyon raporundaki ayrıntıların gerçek hayata ne kadar yansıyacağı çok önemli."

YASAL DÜZENLEME YAPILSA DAHİ, TOPLUM UYGULAMAYA HAZIR MI?

Yeni yasada, hürriyeti bağlayıcı cezanın alt sınırının 2 yıl olmasının, bunun paraya çevrilmemesi şartı konmasının istendiğine vurgu yapan Ebru Tong, "Hayvan hakları savunucularının bu talebi yasaada yer alacak mı?" sorusuna şu yanıtı verdi:

" Yeni yasada özellikle hayvana eziyet, işkence ve öldürmeye dair hak ihlallerinin suç kapsamında yer alacak şekilde düzenlenmesi, bizlerin de beklentisi. Ancak bu konuda yasal düzenleme yapılsa dahi bilinçaltı olarak toplumca buna gerçekten hazır mıyız, bilemiyorum. Yani insan hakları ihlallerinde bile yasal anlamda farklı uygulamalarla karşılaşıyoruz. Bu suçun cezası bu kadar mıdır, dediğimiz durumlar oluyor. İşte bu noktadayken "Ne var ki bir hayvana bunu yapmış sonuçta, bunun için hapis mi yatsın?" bakış açısının ne yazık ki ağır basacağından endişeliyiz. Bu nedenle adli vaka olarak görülmediği sürece ve para cezasına dönüştürülür zaten gözüyle bakılan her eziyet vakası, kötü niyetli insanları daha da cesaretlendirir mi, diye çekincelerimiz var. Bu dengenin cezai yaptırımın hapis ya da para cezası olarak öncelikle uygulanabilir ve caydırıcı olması sağlanmalı."

1500 LİRA CEZA, BİR HAYVAN için 10 BİN LİRA ÖDEYENİ SUÇTAN CAYDIRMAZ

Sahiplendiği hayvanı sokağa atanların, 200 lira gibi sembolik bir para cezasıyla kurtulduğu dönemin sona ereceği ve bu cezanın 1500 liraya çıkacağı iddialarına da yanıt veren Ebru Tong, bu konudaki görüşlerini şöyle özetledi:

"Hayvanların kayıt altına alınmasının önemli olduğunu, daha ilk kanun çıkmadan önce de belirtiyorduk. Biraz geç de olsa yetkililer bunun önemini fark etti. Ancak yine idari para cezalarının caydırıcı olması gerektiğine vurgu yapmak istiyorum. Bugün 10 bin TL gibi rakamlar zaten belli ırk hayvanların alınıp satılmasında telaffuz ediliyor. Bu düşünceyle, hayvan sahiplenme yaklaşımında olan kişilerin ve bu sektörden merdiven altı üretimle para kazananların söz konusu 1500 lira gibi bir ceza ile bu işlerden vazgeçmeleri, hayvanları sokağa terk etmeleri, ne yazık ki engellenemez."

İZMİR BELEDİYELERİ, İYİ YOL KAT ETTİ; İZMİR OLARAK ÇOK ŞANSLIYIZ

Yeni yasanın, belediyelere ne gibi sorumluluklar getireceği konusunda da görüşlerini aldığımız Ebru Tong, İzmir Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin hayvanları koruma anlamında çalışmalarını da değerlendirdi:

"Belediyelere yeni yasa ile başka sorumluluk getirmek, çok da gerekli değil aslında. Belediyeler dahil her kurum zaten mevcut yasadaki çalışmaları eşzamanlı olarak uygulasaydı, mevcut durumda sahipsiz hayvanlara dair bu kadar endişeli olmamız gerekmezdi. Buradaki ihtiyaç, aynı zamanda denetim mekanizmasını kanundan sorumlu kurumların tam anlamıyla kurmasını sağlamak. Denetleyemezseniz, denetim elemanlarınız konusunda deneyimli ve uzman değilse, hepsi bir yana Veteriner hekim bile değilse belediyeler, şahıslar, hayvan hakkı ihlali yapan herkes, her zaman belli bahanelerle yan yollara gidecektir. Ancak tam anlamıyla görev kabul edip Hayvanları Koruma Kanununa dair çalışmalarını yerine getirmeyi hedeflemiş Belediye Başkanları sayesinde zaten sahipsiz hayvanlarla ilgili başarılı çalışmalar mevcut yasa ile de yapılmaktadır. Önemli olan yapmayanlara etkili yaptırımlar uygulamak, bütçeyi bahane ediyorsa ki gerçekten bu anlamda sorun yaşayan belediyeler de olabilir, o zaman yasal olarak hayvan sağlığı hizmetlerinin de kamu eliyle desteklenmesini sağlamak gerekir. İzmir'deki belediyelerin büyük çoğunluğu geçtiğimiz 17 yıllık süreçte hayvan hakları adına güzel yol  kat ettiler. Halkımızın duyarlı olması da bunda önemli bir etkendir. İzmir olarak şanslı olduğumuzu söyleyebilirim."

TÜM HAYVANLAR, SAHİPLİ SAHİPSİZ AYRIMI OLMADAN KAYIT ALTINA ALINMALI

İzmir Veteriner Hekimleri Odası Genel Sekreteri Ebru Tong, hayvan hakları savunucuların yeni yasada neler görmek istediğini şöyle özetledi:

" Biz Veteriner Hekimler ve hayvan hakları sonucuları; özellikle hayvanların kayıt altına alınması, sahipli sahipsiz hayvan ayrımının kalkmasını istiyoruz. Tehlike arz eden hayvanlarla ilgili maddelerde düzenleme, hayvan sahiplenmenin kriterlerinin oluşturulması, veteriner hekimlik hizmetlerinin hayvan haklarına yakışır düzenlemelerle desteklenmesi için yasal değişikliklerin yapılmasını talep ediyoruz. Hayvan sağlığının, hayvan haklarının temeli olduğunun anlaşılmasını ve hastalarımıza bizler dışında, haddini aşarak, müdahale edenlerle ilgili de yaptırımların artırılmasını ve uygulanmasını istiyoruz. Eminim gerçekten hayvan haklarına saygılı her birey de bu noktalarda aynı beklentiler içindedir."